HABER: SÜMEYRA YARIŞ TOPAL
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre Türkiye, dünya obezite listesinde dördüncü sırada yer alıyor. Yine DSÖ’nün belirlediği tuz kullanım oranının üç katı tuz tüketilen Türkiye’de; obeziteyi azaltmak için gerçekleştirilen, ‘gıda etiketlerinde renklendirme’ uygulamasında hazırlıklar tamamlanmak üzere. Bu yılın sonunda uygulamaya konması öngörülen yönetmelikle bilinçli tüketimin artırılması hedefleniyor.
TÜKETİCİ KORUNACAK
Son dönemde özellikle tuz ve şeker tüketiminin artması, gözleri ambalajlı gıdalardaki bu bileşenlerin oranlarına çevirmişti. Ürünlerdeki bu maddelerin ayırt edilebilmesi için de geçen yıl renkli etiket düzenlenmesi gündeme gelmişti. Sektörü ve tüketiciyi yakından ilgilendiren bu hazırlıklar Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği konulu toplantıda ele alındı. Toplantının açılış konuşmasını İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Ahmet Özer gerçekleştirdi. Özer, “Yönetmelik algı farklılıkları ve bilgi gereksinimleri dâhil gıda hakkında bilgilendirme açısından tüketicilerin korunmasını amaçlıyor” dedi. Özer, bu yönetmeliğin tüm gıda sektörünü de etkilediğini sözlerine ekledi.
KIRMIZI YASAK DEĞİL
Renklendirme uygulamasında sektörden görüş alma aşamasına gelindiğini ifade eden Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda İşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanı Selman Ayaz, renklendirme ile ilgili yanlış bir algının oluştuğunu belirtti. Ayaz, “Kırmızı etiketli ürünler yasak anlamında değil. Sadece, ‘Bugün kırmızı aldın, gününün geri kalanında daha hafif besinler tüket’ anlamındadır” dedi.
ÜRÜNÜN ÖN YÜZÜNDE
Yeni uygulamada gıda etiketlerindeki renklendirme ürünün en çok görülen ön yüzünde markanın yazıldığı alanda yer alacak. Söz konusu etiket 1.5’e 4 cm boyutunda olacak. Büyüklüğü 25 santimetrekareden küçük olan ürünlerde hem besin öğeleri tablosu hem de renklendirme etiketi yer alması zorunlu olmayacak. Katı bir üründe yağ, tuz ve şeker oranı günlük tüketilmesi gereken miktarın yüzde 25’ini aşıyorsa bu ürüne kırmızı etiket konulacak. Sıvı gıdalarda ise bu oran
günlük tüketilmesi gereken miktarın yüzde 12.5’i olarak belirlendi.
AB’YE ÖRNEK OLACAK
Renklendirme uygulaması diğer ülkelerde 100 grama göre yapılırken, Türkiye’de hem 100 gram için renklendirme yapılacak hem de ürünün porsiyonu veya tüketim birimi bazında bilgilendirme tüketici ile buluşacak. İddialı bir düzenleme öngördüklerini hatta bunu Avrupa Birliği’nin de örnek alabileceğini söyleyen Selman Ayaz “Amacımız, tüketicinin karşılaştırma yapabilmesini sağlamak” dedi.
AÇLIK DEĞİL DENGESİZLİK
İstanbul Ticaret Odası Meyve Sebze Meslek Komitesi Meclis Üyesi Mustafa Manav, dünyada açlık olmadığını ancak gıdanın düzensiz dağılımının olduğunu söyledi. Manav, gıda savaşlarından bahsettiği konuşmasında, “Yılda 1 milyon 350 bin ton gıda israfı oluyor. Buradaki esas mesele dağıtım bozukluğu ve gıdaya erişememe hali. Dünyada gıda savaşları olduğunu düşünüyorum. Türkiye’de kişi başı her yıl 6-7 kilo pirinç tüketiliyor. Bu miktar 9’a çıktığında şeker, obezite gibi haberler gündeme geliyor. Oysa Çin’de kişi başı tüketim 100 kilo, Vietnam’da 150 kilo” dedi.
PİYASADA OLAN HER ÜRÜN SAĞLIKLI
Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda İşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanı Selman Ayaz, “Bir ürün piyasada varsa mutlaka o sağlıklıdır. Zira bakanlığımız her türlü kontrolleri gerçekleştiriyor. Amacımız sadece gıda okuryazarlığını geliştirmek. Kırmızı yasak olmadığı gibi yeşil de istendiği kadar tüketilebilir anlamına gelmiyor” dedi.
GLUTENSİZ İFADESİ
Yeni uygulamaya göre paketli her üründe mutlaka gluten uyarısı yer alacak. Ayrıca bir üründe ilgili bileşenler hiç yoksa renklendirme yapılmayacak. Örneğin kakaolu bisküvide tuz hiç yoksa tuz için renklendirme de olmayacak.
GÖRÜŞ BİLDİRİMİ
Paketlenmiş gıdalarda renklendirme ve besin bileşenleriyle ilgili etiket yönetmeliği şu anda görüş aşamasında. Sektör temsilcilerine sunulan yönetmelik için bir ay boyunca görüş sunulabilecek. Yönetmeliğe katkı sağlamak isteyen temsilciler İstanbul Ticaret Odası vasıtasıyla görüşlerini bildirebilecek.
OKULLARDA SAĞLIKLI GIDA
Yeni yönetmeliğin en önemli ayaklarından biri de okullarda satılacak gıdalarla ilgili yapılan düzenlemeler. Sağlık Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı arasında imzalanan bir protokolle hayata geçecek olan ‘Okul Gıdası’ uygulamasıyla okullarda obeziteyi tetikleyecek ürünlerin satışı engellenecek. ‘Okul Gıdası’ logosu olmayan paketli gıdalar, okul kantinlerinde satılamayacak. Uygulama 2019-2020 eğitim öğretim yılında hayata geçirilecek.
