Rusya’ya yaptırımlar petrol rotalarını da değiştirdi

AB ve ABD’nin Rus petrolüne yönelik yaptırımları pazarda önemli değişikliklere yol açtı. Rusya, 2023 yılında Hindistan’a 90 milyon ton petrol sevk ederek, bu ülkeye petrol sevkiyatını iki kat artırdığını açıkladı.

Bu rakamın aynı zamanda Hindistan’ın toplam petrol ithalatının yüzde 40’ına karşılık geldiği belirtildi.

Ukrayna’daki savaş süreci ve yaptırımlar, petroldeki pazar değişimini de etkiliyor. Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak, başkent Moskova’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Hindistan Başbakanı Narendra Modi arasındaki görüşmelerin ardından açıklamalarda bulundu. Rusya’nın Hindistan’a 2022’de 45 milyon ton petrol sevk ettiğini belirten Novak, “Geçen yıl ise 90 milyon ton sevk ederek, petrol sevkiyatını iki kat artırdık. Bu, aynı zamanda Hindistan’ın toplam petrol ithalatının yüzde 40’ına tekabül ediyor” dedi. 

HİNDİSTAN FAKTÖRÜ

Hindistan’ın Rus petrol sektöründe önemli yere sahip olduğuna işaret eden Novak, “Hindistan ana pazar haline geldi. Bugün Hindistan, enerjide bizim kilit ortaklarımız arasında yer alıyor. 2021’de yalnız 5 milyon ton petrol sevk etmiştik. O dönemle kıyaslarsak neredeyse 20 katlık artış söz konusu” diye konuştu. Novak, yaptığı açıklamada ayrıca, Rus petrolünün sevkiyatına yönelik Hindistan’la uzun vadeli anlaşma üzerinde çalıştıklarına dikkat çekti. Rusya ile Hindistan’ın ticaret hacmi, özellikle enerji kaynaklarının artan payıyla geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 60 artarak 65 milyar dolara yükselmişti.

AB VE G7 YAPTIRIMLARI

AB ve G7 ülkelerinin, Rusya’dan deniz yoluyla taşınan dizel ve sıvı yakıt (fuel-oil) gibi çeşitli rafineri petrol ürünlerine yönelik ithalat yasağı ve bu ürünlere tavan fiyat uygulaması, 5 Şubat 2023’te devreye girdi. Yasak, Rusya’nın üç ana grupta ihraç ettiği petrol ürünlerini kapsıyor. Bu ürünler dizel, hafif distilatlar (nafta ve bazı benzin bileşenleri) ve artık yakıtlar (akaryakıt ve ikincil rafineri hammaddeleri) olmak üzere gruplanıyor. AB ve G7 ülkeleri, Rusya’nın üçüncü ülkelere yapacağı rafineri petrol ürünleri ihracatına da sınırlamalar getirdi. Bu çerçevede, Batı ülkeleri Rusya’ya yüksek ve düşük değerli rafineri ürünleri olmak üzere iki farklı tavan fiyat uygulama kararı aldı. Burada ham petrolden ucuz ve ham petrolden pahalı rafineri ürünler iki sınıfa ayrıldı.

TAVAN FİYAT 

Söz konusu uygulama, Rusya’nın Ukrayna’da 24 Şubat 2022’de başlattığı savaş sonrası Avrupa’nın Rus ekonomisine yaptırımlarla zarar verme hedefi kapsamında devreye girdi. AB ülkelerinin Rusya’dan deniz yoluyla taşınan petrole yönelik ithalat yasağı ve varil başına 60 dolar tavan fiyat kararlarının uygulanmasına da 5 Aralık 2022’de başlanmıştı. Uygulama kapsamında, AB şirketlerinin Rusya’dan üçüncü ülkelere rafineri petrol ürünleri ihracatına ancak söz konusu ürünün belirlenen tavan fiyatın altında satılması halinde taşımacılık, sigorta ve finansman gibi çeşitli hizmetleri sunabilmesi sağlandı.

RUSYA’DAN KARŞI YAPTIRIM

Öte yandan, G7 ve Avrupa Birliği ülkelerinin Aralık 2022’de devreye aldığı, Rusya’dan deniz yoluyla taşınan petrole varil başına 60 dolar tavan fiyat uygulamasına, Rusya da karşı yaptırım uyguluyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in haziran ayında imzaladığı kararnameyle Batılı ülkelerin Rus petrolüne varil başına 60 dolar tavan fiyat uygulamasına karşı yaptırım kararının süresinin, 31 Aralık 2024’e uzatıldığı duyuruldu. Rusya, 1 Şubat 2023’te yürürlüğe giren kararla tavan fiyat uygulamasına katılan kişi ve şirketlere, 30 Haziran 2024’e kadar petrol ve petrol ürünü satışını yasaklamıştı. Tavan fiyat uygulayanlara petrol sevkiyatı yalnızca Putin’in özel izniyle gerçekleşebiliyor.

KIRGIZ-TÜRK ORTAKLIĞINDA PETROL RAFİNERİSİ KURULUYOR

Kırgızistan Enerji Bakanlığı, ülkenin Batken Bölgesi’nde Kırgız-Türk ortaklığında kurulan günde 500 ton ham petrol işleme kapasiteli rafinerinin eylül sonunda faaliyete geçeceğini duyurdu. Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, Bakan Taalaybek İbrayev, Batken Bölgesi’nde Kadamcay ilçesine bağlı Kok-Talaa köyündeki rafinerinin inşaatında incelemelerde bulundu ve yetkililerden bilgi aldı. Şirket yetkilileri, Kırgız Petrol Doğal Gaz Devlet Kurumu (Kırgıztransneftegaz) ve Kırgız-Türk K-Petrol Gaz Şirketi’nin günde 500 ton ham petrol işleme kapasiteli rafinerisinin eylül sonunda faaliyete geçmesinin planlandığını ifade etti. Yetkililer, şu anda 41 Kırgız ve 10 Türk uzmanın çalıştığı, yatırımın toplam maliyetinin 91 milyon dolar olduğu, inşaatın yüzde 90’ının tamamlandığı, 4 petrol kuyusunda onarım ve hazırlık çalışmalarının sürdüğü, gerekli izinlerin çıktığı bilgisini paylaştı. Kırgız-Türk K-Petrol Gaz Şirketi, 23 Mart 2023’te ‘Tunduk Soh’ ve ‘Çongara Galça’ petrol sahalarının ortak işletilmesi için kurulmuştu.

16 Temmuz 2024 Salı