Piyasalara açılış takvimi

Salgınla mücadele için birçok önlemi uygulayan Türkiye’de de normal ekonomik hayata dönüş sinyali verildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, hedeflenen tarihin Ramazan Bayramı sonrası olduğunu belirterek, sektörlere hazırlık çağrısında bulundu.

HABER: ŞEREF KILIÇLI

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Covid-19 ve İş Dünyası raporunda, koronavirüs pandemi nedeniyle işletmelerin tam veya kısmi olarak kapatılmasının, dünyadaki işgücünün yüzde 81’ini yani 2.7 milyar çalışanı etkilediğini açıkladı. Raporun ardından ekonomide çarkların yeniden çalıştırılması ve kademeli dönüş politikaları birçok ülkede daha çok tartışılmaya başlandı. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ise karantina şartlarını hafifleten ülkelere dikkatli olunması çağrısında bulundu. DSÖ’nün diğer bir tavsiyesi de, ekonomi eksenli yeni uygulamalardan 14 gün sonra, sonuçların sağlık açısından yeniden değerlendirilmesi oldu.

İLK ADIMLAR

Avrupa’da, Avusturya ve Danimarka hayatı normale döndürmeye başlama yönünde açıklamalar yapan ilk ülkeler olarak dikkat çekti. Avusturya’da, 14 Nisan’dan itibaren küçük dükkanlar, inşaat malzemeleri ve bahçe bitkileri satışı yapan marketler kontrollü olarak açılmaya başlandı. 2 Mayıs’tan itibaren diğer bütün mağazalar, alışveriş merkezleri, berber ve kuaförlerin de yeniden açılacağı duyuruldu. Otel ve gastronomi sektörü, restoran ve kafelerin de en erken mayıs ayının ortasında yeniden açılabileceği belirtiliyor.

Danimarka ise normalleşmede önceliği eğitim kurumlarına verdi. 15 Nisan'dan itibaren kreşleri ve ilkokulları yeniden açtı. 10 Mayıs’tan itibaren de orta ve üst sınıflarda öğretime yeniden başlanacağını duyurdu.

LOKOMOTİF DE ÇALIŞTI

Avrupa ekonomisinin lokomotifi olan Almanya’da, 22 Mart tarihinde alınan tedbirlerin kademeli olarak gevşetilmesi kararlaştırıldı. Buna göre, 20 Nisan'dan itibaren 800 metrekareye kadar olan mağazalar ile kuaförler, sıkı hijyen kurallarına uyma şartıyla açıldı. 4 Mayıs itibarıyla hayvanat bahçeleri, kütüphane ve müzelerin yanı sıra okullar da kademeli olarak açılacak. Almanya Başbakanı Angela Merkel, 16 eyaletin yöneticileriyle yaptığı toplantının ardından konuyla ilgili açıklamasında, küçük adımlarla kısıtlamaları hafifletmeleri gerektiğini belirterek, “Ancak bu ilerlemenin kırılgan olduğunu vurgulamak zorumdayım” dedi. Almanya daha başka açılım yapıp yapmamanın kararını ise 30 Nisan’da verecek. Merkel, kademeli olarak ilerleme politikasını ince bir buz üzerinde yürümeye benzetti.

TÜRKİYE BAYRAM SONRASI

Küresel salgınla mücadele kapsamında 212 bin işletmenin kapatılması, şehirlerarası ulaşımın sınırlandırılması, hafta sonu sokağa çıkma yasağı gibi birçok önlemi devreye alan Türkiye’de de normal ekonomik hayata dönüş sinyali verildi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 20 Nisan’daki kabine toplantısının ardından yaptığı konuşmada şunları söyledi: “Amacımız önlemleri en titiz şekilde uygulayarak salgının seyrini, ülkemizin Ramazan Bayram sonrası normale dönüşüne imkân sağlayacak seviyeye indirmiş olmaktır. Bazı adımları bayram öncesi de atmaya başlayabiliriz. Tüm sektörlerin buna göre hazırlıklarını yapmalarında fayda görüyoruz.”

EN ÇOK ETKİLENENLER DE ÇABALIYOR

Koronavirüs salgınının en fazla etkilediği, en fazla can kaybının verildiği ülkelerde de ekonomiyi bir yerden de olsa normale döndürme çabası var. İspanya’da inşaat, güvenlik, telekomünikasyon, gümrük gibi bazı sektörlerde çalışmalar yeniden başladı. İtalya’da ise 14 Nisan’dan itibaren kitapçılar, kırtasiyeciler ve çocuk kıyafetleri satan dükkânlar açıldı. ABD Başkanı Donald Trump ise eyalet valilerinin de katılması halinde karantina tedbirlerini üç aşamalı olarak gevşeteceklerini duyurdu. ABD'nin Georgia eyaleti başta olmak üzere South Carolina, Tennessee, Texas, Utah, Indiana, North Dakota ve Ohio eyaletlerinden bazı işyerlerinin nisan sonu veya mayıs başında açılacağı açıklamaları geldi.

TÜRKİYE’NİN AVANTAJLARI: GENÇ NÜFUS VE ÜNİTER YAPI

Kısmi karantina uygulayan ülkelerde Türkiye’nin örnek gösterilebileceğini belirten Hacettepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mete Yıldız, “Kısmi karantina uygulayan ülkeler bir yandan salgınla mücadele edip kontrol altında tutalım derken, diğer yandan da ekonominin tekerlerinin mümkün olduğunca dönmesine gayret ediyorlar. Ayrıca Türkiye’nin önemli bir farkı var. Türkiye’nin yaşlı nüfusu diğer ülkelere göre çok az. Dünya Bankası’nın 2018 verilerine göre 65 yaş ve üzeri insanların ülkelerinin nüfuslarındaki oranı şöyle: Türkiye yüzde 8, İtalya yüzde 23, Fransa yüzde 20, Almanya yüzde 21, İngiltere yüzde 18, Japonya yüzde 28. Nüfusun yapısı da etkileyici oluyor” dedi.

ABD’nin de kısmi karantina uygulamaya çalıştığına, fakat koordinasyondan kaynaklı sorunlar yaşadığına dikkat çeken Yıldız, “Orada federalizm devreye giriyor. Normal hayata dönüşte bence Türkiye gibi üniter devletler daha avantajlı. Çünkü koordinasyonu sağlayabilmek federal ülkelerde daha zor” diye konuştu.

HANGİ MODEL DAHA BAŞARILI?

Koronavirüs pandemiyle mücadele uygulanan global politikalar içerisinde hangisinin daha başarılı olduğu konusuna da değinen Prof. Dr. Mete Yıldız, şöyle konuştu: “Ekonomiyi yeniden canlandırmada hangisinin daha başarılı olacağını süreç gösterecek. Ancak yeniden canlanan ekonomi, eski ekonomi olmayacak. Sürecin sonunda toplanan verilerden hangi modelin daha doğru olduğunu göreceğiz. Covid-19 ile ekonomik mücadeleye baktığımızda, İspanya gibi bazı devletler vatandaşlık maaşı uygulamalarını da gündeme getiriyor. 1929 ekonomik krizinde ‘işçiler gerekiyorsa boş çukur açsın, yeter ki biz onlara para verelim’ gibi bir politika söz konusu. Sağlık, uzaktan eğitim gibi sektörler daha fazla öne çıkacak. Bazı sektörler çekilirken, yeni sektörler de ortaya çıkacak. Ancak e-ticaret, uzaktan eğitim gibi konularda birkaç yılda alacağımız mesafeyi salgın sebebiyle birkaç haftada almak zorunda kaldık. Bunu hazmetmemiz gerekecek.”

27 Nisan 2020 Pazartesi

Etiketler : Dünya