Petrolde ‘yatırım’ satrancı

Fosil yakıtlardaki arz yatırımları için finansa erişimin zorlaştırılmasına OPEC+ ülkelerinin tepkisi artıyor. Mayısta yatırım yetersizliği uyarılarını yineleyen üretici ülkeler, haziranda pandemi döneminde devreye alınan üretim kısıntısı anlaşmasının 2024 sonuna kadar uzatıldığını duyurdu.

HABER: ŞEREF KILIÇLI

SUUDİ Arabistan liderliğindeki 13 üyeli Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ile Rusya önderliğindeki petrol üreticisi 10 ülkenin oluşturduğu OPEC+ grubunun 35’inci enerji ve petrol bakanları toplantısı önemli kararlara sahne oldu. Toplantıda, pandemi döneminde devreye alınan üretim kısıntısı anlaşmasının 2024 sonuna kadar uzatılması kararlaştırıldı. OPEC’ten söz konusu toplantıda alınan kararlara ilişkin yapılan açıklamada, OPEC+ ülkelerinin bu yılın sonuna kadar günlük üretim kesintisinde bir değişikliğe gitmeyeceği, 2024’te tüm üye ülkelerin günlük petrol üretimini 40 milyon 463 bin varil seviyesinde tutacağı da bildirildi.

EK ÜRETİM KESİNTİSİ

OPEC+ halihazırda günlük üretimi 3.66 milyon varil kısmış durumda. Bu kısıntının 2 milyon varillik kısmı geçen yıl kararlaştırılmıştı. Bu yıl nisan ayında da günlük üretimde 1.66 milyon varil gönüllü kısıntıya gidilmişti. Diğer taraftan, Suudi Arabistan Enerji Bakanı Abdulaziz bin Selman, toplantının ardından yaptığı açıklamada, taraflar arasında varılan ‘emsalsiz’ anlaşmayla pazarın daha adil, görünür ve şeffaf olacağını söyledi. Ülkesinin temmuzda gönüllü olarak günlük 1 milyon varil ek üretim kesintisine gideceği bilgisini paylaşan Bin Selman, ek kesinti kararının duruma göre uzatılabileceğini kaydetti. OPEC+ ülkelerinin fiyat endeksli hareket etmediğini savunan Bakan Bin Selman, söz konusu yaklaşımın başarısız olduğunu söyledi.

Petrolde OPEC+ ülkelerinin üretim kısıntısı politikaları konusunda analistler, ‘resesyon endişeleri ve küresel ekonomideki belirsizlikler nedeniyle fiyat düşüşüne engel olma girişimleri’ değerlendirmesini yapıyor. Ancak üretici ülkelerin gündeme getirdiği bir başka konu, yatırım yetersizliği. OPEC Genel Sekreteri Heysem el-Gays, geçtiğimiz ay Dubai’de düzenlenen 30. Yıllık Ortadoğu Petrol ve Gaz Konferansı’nda yaptığı konuşmada, petrol sektöründe yetersiz yatırıma dikkat çekerek, bu durumun piyasa oynaklığına neden olabileceği ve büyümeyi tehlikeye atabileceği uyarısında bulunmuştu. El-Gays, enerji güvenliği ve dekarbonizasyonun birlikte yürümesine ihtiyaç olduğunu vurgulayarak, bunun tüm enerji kaynaklarına büyük yatırımlar yapılmasını gerektirdiğini de savunmuştu.

YEDEK KAPASİTE 

Suudi Arabistan Petrol Bakanı Prens Abdülaziz bin Selman da yine mayıs ayında Doha’da düzenlenen Katar Ekonomik Forumu’nda yatırım eksikliği konusuna dikkat çekmişti. Üretici ülkelerdeki yedek kapasitenin kademeli olarak tükenmesiyle birlikte piyasa belirsizliğinin risklerini vurgulayan Bin Selman, şunları söylemişti: “Şu anda bulunduğumuz duruma bakın; ülkeler hem petrole hem de doğalgaza yatırım yapmadıkları için enerji güvenliği zincirleniyor, kapasiteler tükeniyor. Talebin nerede olacağına dair çok komik bir yörüngemiz var. Dolayısıyla, bizim gibi bir ‘hedger’ iseniz, daha fazla oynaklık olasılığını önlemek için harekete geçmemiz gerekecek. Ancak meydan okumayı açıkça kabul ediyoruz ve meydan okumaya devam edeceğiz.”

RUSYA: ÜRETIM KESINTISINE DEVAM 

OPEC+ grubunun haziran toplantısının ardından açıklamalarda bulunan Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak ise Rusya’nın günlük petrol üretiminde 500 bin varil gönüllü kesintiye ulaştığını söyledi. Novak, “Enerji Bakanlığı’nın verilerine göre, kesintide daha önce açıklanan günlük 500 bin varile ulaştık ve varılan anlaşmaları aynı şekilde uygulamaya devam edeceğiz” dedi. Novak, Rusya’nın ihtiyati tedbir olarak günde 500 bin varillik gönüllü kesintiyi 2024’ün Aralık ayı sonuna kadar uzatacağı bilgisini de verdi.

BAE DE SINYALI VERMIŞTI

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Enerji ve Altyapı Bakanı Suheyl el-Mezrui, daha önce yaptığı bir açıklamada; OPEC+ grubunun çabaları sayesinde 2022’de petrol sektörünün dengeli kalabildiğini belirterek, 2023’te yetersiz yatırımlar nedeniyle petrol sektörünün ciddi sıkıntılara maruz kalabileceği uyarısında bulunmuştu. Yükselen talep karşısında petrol sektörüne yatırımların artırılması gerektiğini savunan Mezrui, “Bu hayati sektöre yeni yatırımlar yapılmalı” diye konuşmuştu. Mezrui, petrol sektörüne yatırımların yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş sebebiyle düştüğünü, ancak büyük petrol üreticilerinin, dünyanın henüz böyle bir geçişe hazır olmadığı için endişeli olduğunu da kaydetmişti.

12 Haziran 2023 Pazartesi