Petrol üretiminde kota anlaşmazlığı

HABER: ŞEREF KILIÇLI

Suudi Arabistan liderliğindeki 13 üyeli Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ile Rusya öncülüğündeki 10 petrol üreticisi ülkeden oluşan OPEC+ üyelerinin 18. Bakanlar Toplantısı, anlaşmazlıkla sonuçlandı. OPEC+ grubunun enerji ve petrol bakanları, ağustos ayı itibarıyla uygulanacak üretim politikasını görüşmek için 1-2 Temmuz tarihlerinde görüşmeler gerçekleştirdi. Toplantıya, Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) önerilere vetosu damgasını vurdu. 5 Temmuz’daki görüşme ise iptal edildi.

İTİRAZIN GEREKÇELERİ

OPEC+ grubunun 18. Bakanlar Toplantısı, gündeme alınan temel öneri, ağustos-aralık döneminde günlük petrol üretiminin her ay 400 bin varil artırılması ve mevcut üretim kesintisi anlaşmasının 2022 yılı sonuna kadar uzatılması oldu. Öneri, üye ülkelerin çoğunluğu tarafından desteklenirken, Birleşik Arap Emirlikleri’nden itiraz geldi. Üretim kotası taban seviyelerinin üye ülkelerin güncel üretim kapasiteleri ile uyuşmadığını iddia eden Birleşik Arap Emirlikleri, üretim kotasının daha da artırılmasını talep etti. Birleşik Arap Emirlikleri temsilcileri, üretim kısıntısı anlaşmasını 2022 yılı sonuna kadar uzatmanın ilerleyen dönemde gerçekleştirilecek başka bir toplantıda karara bağlanması gerektiğini de savundu.

NEDEN TEMKİNLİ ARTIŞ?

Kulislerde, konuşulan bir başka konu da Birleşik Arap Emirlikleri’nin günlük petrol üretimini 700 bin varil artırma isteği oldu. Uzmanlar, Birleşik Arap Emirlikleri’nin yaptığı yatırımlarla günlük petrol üretim kapasitesini 3 milyon varilin üzerine çıkardığını, gelecek 10 yıl içinde günlük petrol üretimini 5 milyon varile yükseltmeyi hedeflediğini, bu nedenle üretim kotasını artırarak yaptığı yatırımların geri dönüşümünü almak istediğini söylüyor. OPEC+ grubundaki çoğu üyelerin üretim kotasının artırılmasında temkinli olması konusunda da bazı gerekçeler öne sürülüyor. Bu gerekçeler arasında; aşılamada oluşabilecek muhtemel gecikmeler, bazı ülkelerde yeniden kısıtlamaların getirilmesi, yeni tip koronavirüste delta gibi varyantların ortaya çıkmasının talep toparlanmasının hızı konusunda belirsizliklere yol açacağı gibi etmenler sıralanıyor.

SUUDİ ARABİSTAN: TEMEL SORUN ANLAŞMAYI UZATMAK

Toplantıdan ortaya çıkan bir diğer önemli sonuç da Suudi Arabistan ile Birleşik Arap Emirlikleri arasındaki görüş ayrılığının yansıması oldu.

Suudi Arabistan Enerji Bakanı Prens Abdulaziz bin Salman, Bloomberg TV’ye verdiği röportajda, “Tek bir ülkeye karşı tüm koalisyon. Bu da beni üzüyor; çünkü bunlar gerçekler” dedi. Salman, Al Arabiya televizyonuna yaptığı bir başka açıklamada ise, “Uzatma ikincil değil, temel bir sorun” diyerek, üretim kotası anlaşmasının 2022 yılı sonuna kadar uzatılması konusunda ısrarcı olduklarını vurguladı.

NİSAN 2020’DEKİ ANLAŞMA NASIL SAĞLANMIŞTI?

OPEC+ üyelerinin petrol üretim kısıntısı anlaşması, Suudi Arabistan ile Rusya’nın Mart 2020’deki ham petrol üretimini artırma ve satış fiyatını düşürme restleşmesinin ardından yaşanan büyük dalgalanma sonucunda yapıldı. Hatırlanacağı üzere, o dönemdeki restleşme ham petrol fiyatlarında 1991 yılındaki 1. Körfez Savaşı’ndan sonra en büyük düşüşü yaşattı. 6 Mart 2020’de 45 dolar olan ham petrol fiyatı, 9 Mart 2020 sabahında 31 dolar seviyesine düştü. Yüzde 30 oranındaki sert düşüş, küresel finans piyasalarında da adeta şok etkisi oluşturmuştu. Üretimi artırma restleşmesi, Nisan 2020’deki toplantıda, OPEC ve OPEC dışı petrol üretici ülkelerden oluşan 23 ülkenin yer aldığı OPEC+ grubunun iki yıllık anlaşma yapması ile çözüldü. Anlaşma; OPEC+ ülkelerinin, Mayıs ve Haziran 2020’de günlük petrol üretimlerini 9.7 milyon varil, 2020 yılının ikinci yarısında 7.7 milyon varil ve 2021 yılından 2022’nin nisan ayının sonuna kadar 5.8 milyon varil oranında azaltmalarını öngörüyordu. Anlaşmada süreç içerisinde, bazı aylardaki üretim kısıntısını uzatmayı kapsayan revizyonlar da yapıldı.

GÜNLÜK 2.3 MİLYON VARİL ARZ AÇIĞI VAR

Uluslararası Yatırım Bankası Goldman Sachs, OPEC+ grubunun 18. Bakanlar Toplantısı’ndan önce önemli bir rapor yayınladı. Goldman Sachs, global günlük petrol talebinin yıl sonuna kadar 2.2 milyon varil daha artacağını tahmin ederken, piyasada günlük 5 milyon varil arz açığı oluşmasını beklediklerini vurguladı. Piyasada hali hazırda günlük 2.3 milyon varil arz açığı bulunduğunu savunan Goldman Sachs, stokların günlük 330 milyon varile gerilediğini de belirtti.

12 Temmuz 2021 Pazartesi

Etiketler : Sektörel