Petrol piyasasında tarihi bölünme

Avrupa Birliği ve G7 ülkeleri, Rus petrolüne tavan fiyat mekanizmasını 5 Aralık’ta uygulamaya aldı. Rusya ise herhangi bir tavan fiyat mekanizmasını tanımadıklarını açıkladı.

Avrupa Birliği ve G7 ülkeleri, Rus petrolüne tavan fiyat mekanizmasını 5 Aralık’ta uygulamaya aldı. Rusya ise herhangi bir tavan fiyat mekanizmasını tanımadıklarını açıkladı. Enerji uzmanı Daniel Yergin, bu gelişmenin tarihi bir dönemi başlattığına dikkat çekerek, küresel petrol piyasasının bölündüğünü savundu.

HABER: ŞEREF KILIÇLI

Avrupa Birliği (AB) ve G7 ülkeleri, Rus petrol ticaretine yönelik tavan fiyat uygulamasını 5 Aralık tarihinden itibaren devreye aldı. Tavan fiyatın şimdilik 60 dolar olduğu, fiyatın 2 ayda bir yeniden değerlendirileceği de açıklandı. Bu tarihte ayrıca AB’nin herhangi bir üye ülkesinin bayrağını taşıyan veya AB’den P&I (Koruma ve Tazmin) sigortası olan tankerlerin Rusya menşeli ham petrol taşımasına getirdiği yasak da yürürlüğe girdi. Buna göre, Rusya’nın ham petrolü AB’nin belirlediği tavan fiyatın üstünden sattığı durumlarda sigorta piyasasının hakimi AB ve Britanya’da Rus ham petrolüyle ilgili sigorta yapılmayacak. Rusya ise tavan fiyat uygulayacak ülkelere petrol ve petrol ürünleri tedarik etmeyeceğinin altını çizerken, herhangi bir tavan fiyat mekanizmasını tanımadıklarını da duyurdu.

MÜZAKERE SÜRECİ

Tavan fiyatın belirlenmesi sürecinde AB’de çetin müzakereler de yapıldı. Başta Polonya ve bazı Baltık ülkeleri, söz konusu fiyat seviyesinin Rusya’nın petrolden elde ettiği kârı etkilemeyeceği gerekçesiyle varil başına 30 dolar seviyesinin uygulanmasını istedi. Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve Malta gibi Rus petrolünün deniz yoluyla taşınmasında önemli rol oynayan ülkeler ise varil başına 70 dolar gibi daha yüksek bir seviyenin belirlenmesi konusunda ısrarcı oldu. Şimdilik 60 dolar ile bir başlangıç yapılmış olsa da, AB ve G7 ülkeleri temsilcileri, Ukrayna savaşı nedeniyle Rusya’nın petrol gelirlerini sınırlamak istediklerini, tavan fiyatının ise bunun bir yolu olduğunu savunuyorlar. 

BORU HATTI MUAF

Hatırlananacağı üzere, AB ülkeleri mayıs sonunda kabul ettikleri Rusya’dan ham petrol ithalatına 5 Aralık itibarıyla yasak getiren yaptırım paketinde, uzlaşı sağlayabilmek için paketin deniz yoluyla petrol alımını kapsaması, boru hatlarının yaptırım dışında tutulması kararını almıştı. Bu kapsamda; Macaristan, Slovakya ve Çekya gibi denize kıyısı olmayan ve boru hattıyla alım yapan ülkelere geçici süreyle istisna uygulanacak. Bu ülkeler Rusya’dan Avrupa’ya petrol taşıyan Druzhba boru hattıyla petrol almaya devam edecek. Rafinerileri yalnızca Rus ham petrolünü alacak şekilde tasarlanan Bulgaristan, 2024’ün sonuna kadar Rusya’dan deniz yoluyla ham petrol ve petrol ürünleri ithal edebilecek.

AB, Rusya’dan petrol ürünü tedarikini ise 5 Şubat 2023 itibarıyla sonlandıracak. AB, Ukrayna savaşı öncesinde tükettiği petrolün yaklaşık yüzde 25’ini Rusya’dan alıyor, söz konusu ithalatının 3’te 2’sini deniz yoluyla, 3’te 1’ini de boru 

hattıyla yapıyordu.

OPEC ÜLKELERİ TAVAN FİYATTAN HOŞNUT DEĞİL

Türk okurların ‘Petrol-Para ve Güç Çatışmasının Epik Öyküsü’ kitabıyla tanıdığı enerji uzmanı Daniel Yergin, tavan fiyat uygulaması ve AB’nin Rus petrolüne ithalat yasağının tarihi bir dönem olduğuna dikkat çekti. Yergin, 5 Aralık 2022 tarihinin son 30 yılın küresel petrol piyasasının sonu ve bölünmüş dünya petrol piyasasının başlangıcı olduğunu da kaydetti. Önümüzdeki birkaç hafta içinde petrol piyasasındaki birçok gelişmenin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in vereceği karara bağlı olduğunu belirten Daniel Yergin, Rusya’nın piyasadan günde 1 veya 2 milyon varil petrolü çekmesi durumunda, çok farklı bir fiyat tepkisi görüleceğini kaydetti. Yergin, Çin’in Covid yasaklarını kaldırmasının da petrol fiyatlarının yukarı yönlü tepki vermesiyle sonuçlanacağını söyledi. OPEC ülkelerinin tavrı konusunda ise Daniel Yergin, şu analizi yaptı: “OPEC ülkeleri tavan fiyatı durumundan hoşnut değil.  Çünkü ‘Rus petrolünün fiyatını Batı ülkeleri tavan fiyat ile belirliyorsa, bir gün bizim tüm petrolümüzün fiyatını da onlar tavan fiyatıyla mı belirleyecek?” sorusunu soruyorlar. Yani G7’ye karşı OPEC+ var.”

14 Aralık 2022 Çarşamba