Koronavirüs salgını global ekonomiyi tehdit ederken Türkiye’deki startupları durduramadı. Startup yatırımları kısmi karantinanın uygulandığı yılın ikinci çeyreğinde, ilk çeyreğe kıyasla yüzde 44 arttı. Üstelik bu orana ikincil işlemler ve satın almalar dahil değil.
İkinci çeyrekte sağlık startuplarının yatırımlardaki ağırlığı dikkat çekici seviyede yükseldi. İlk çeyrekte ilk beşe giremeyen sağlık startupları, bu dönemde yatırımların yüzde 68’ini alarak rekor kırdı. Perakende, müşteri deneyimi ve spor startupları da ön plana çıktı.
Startupların heyecanını artıran bir başka gelişme ise 22 milyar TL yatırım yapılması planlanan yerli otomobil TOGG projesi oldu. Yerli startuplara şimdiden bazı önemli alanlarda görev verilmesi ekosisteme moral verdi. Startup yatırımları yılın ikinci yarısına da hızlı girdi.
HABER: ŞEREF KILIÇLI
Covid-19 salgını, dünyaya zor ve çalkantılı bir dönem yaşatıyor. Ancak salgın bir yandan dijital dönüşümü hızlandırırken diğer yandan yenilikçi teknolojilerin gelişimine katkı sağlayan startupların sunduğu çözümlerin önemini de gözler önüne serdi. 2019 yılını 105 milyon dolar yatırım ile tamamlayan Türk startup ekosistemi, 2020 yılında salgına rağmen gelen olumlu rakamlarla umutlarını artırdı. Startupswatch’ın verilerine göre, kısmi karantinanın uygulandığı yılın ikinci çeyreğinde 28 girişim 29 milyon dolar yatırım aldı. İlk altı ayda ise 58 girişime 49 milyon dolar yatırım geldi. Söz konusu rakamlara göre yatırımlar yılın ikinci çeyreğinde, ilk çeyreğe göre miktar olarak yüzde 44 arttı.
SAĞLIK SEKTÖRÜ İLK SIRADA
Yatırımlar aşamalarına göre değerlendirildiğinde, tohum aşamasında 12 milyon dolar, erken VC (girişim sermayesi) aşamasında 32 milyon dolar, geç VC aşamasında 5 milyon dolar yatırım yapıldı. Miktar bazlı bakıldığında ise yatırımların yüzde 78’i 1 milyon doların altında gerçekleşti yani tohum ve ön tohum yatırımlar yapıldı. Yine rapora göre ikinci çeyrekteki ilk 10 yatırım, tüm yatırımların yüzde 91’ini oluşturdu. Sektörler özelinde değerlendirildiğinde en çok fonlanan girişimler; sağlık (19.7 milyon dolar), SaaS (2.5 milyon dolar) perakende (2.4 milyon dolar), müşteri deneyimi (2.3 milyon dolar) spor (2.1 milyon dolar) oldu.
UNİCORN MORAL VERDİ
Yılın ilk altı ayında, ikincil işlemler ve satın almalarda ise tarihi bir dönem yaşandı. ABD merkezli oyun şirketi Zynga, Türk mobil oyun şirketi Peak Games’i 1.8 milyar dolara satın aldı. Böylece Peak, değeri 1 milyar doları geçen bir startup için kullanılan ‘unicorn’ tabirini alan ilk Türk şirketi oldu. Unicorn ile beraber ilk altı ayda 9 girişimden toplam 1 milyar 895 milyon dolarlık bir satış (exit) gerçekleşti. Söz konusu 9 satışın 6 tanesi yılın ikinci çeyreğinde yapıldı. Ayrıca 2020 yılının ilk altı ayında 134 milyon dolar seviyesinde 5 yeni yatırım fonu kuruldu.
YERLİ OTOMOBİLE YERLİ STARTUP
Startup ekosisteminde 2020 yılının ilk altı ayındaki olumlu rakamların ardından heyecanı artıran bir diğer süreç ise 22 milyar TL yatırım yapılması planlanan yerli otomobil TOGG projesi. Elektrikli otomobil projesinde yerli startuplarla çalışılacağının vurgulanması, TOGG'a destek veren yerli startuplar arasında CY Vision, Home-iX ve Büyütech gibi firmaların da olması beklentileri artırdı. Söz konusu startuplar yeni teknoloji çözümleriyle dikkat çekiyor. CY Vision, üç boyutlu holografik görüntü teknolojisi geliştiriyor, artırılmış gerçeklik uygulaması ile sürücülere 3D desteği veriyor. Home-iX, yapay zeka tabanlı akıllı yaşam ve nesnelerin interneti çözümleri üzerinde çalışıyor. Yani TOGG'un şehirle, yolla ve şarj istasyonlarıyla iletişimini sağlayan altyapıyı geliştiriyor. 'Akıllı göz' adını verdikleri Türkiye'nin ilk yerli akıllı kamerasını geliştiren Büyütech; kamera tasarımı, üretimi ve görüntü işleme alanlarında çalışıyor.
MELEK YATIRIM VE VC YATIRIM LİGİNDE YARIŞ
Startupswatch’ınTürkiyeGirişim Ekosistemi 2. Çeyrek Raporu’nda, Türkiye’nin melek yatırım ve VC yatırımları baz alındığında halen ikinci ligde bulunduğu fakat yükseliş gösteren ülkeler arasında olduğu da belirtiliyor. Raporda, Rusya, Türkiye, Lüksemburg ve Çek Cumhuriyeti’ndeki yükselişe, Avusturya, Norveç ve Estonya’daki düşüşe de dikkat çekiliyor.
BTM GİRİŞİMCİLERİ BAŞARILARINI ARTIRDI
İstanbul Ticaret Odası tarafından yeni nesil girişimciliğin desteklenmesi amacıyla kurulan Bilgiyi Ticarileştirme Merkezi (BTM) de pandemi döneminde başarılı bir sınav verdi. Son 6 ayda BTM programlarından mezun olan girişimlerden MeloKnows 2 milyon 80 bin lira değerleme aldı. Brandface 500 bin dolar ile ilk uluslararası yatırımını alırken, Yollando 10 milyon lira değerleme ve DigiMe 15 milyon lira değerleme ile ikinci tur yatırımlarını tamamladı. Son yatırımlarla birlikte BTM girişimlerinin şimdiye kadar aldığı yatırım miktarı, 90 milyon lira değerlemenin üzerine çıktı. BTM girişimcilerinin şimdiye kadar yaptığı satışlar ise 55 milyon lirayı geçti. BTM yeni dönem çalışmalarını da sürdürdü. Yeni dönem programlarında toplam 550’yi aşkın startup yer aldı. Girişimci sayısı ise 800’ü aştı. BTM’nin bugüne kadar ev sahipliği yaptığı startup sayısı 1200’e, girişimci sayısı ise 3600’e yaklaştı.
YERLİ SOLUNUM CİHAZINDA STARTUP İMZASI
Pandemi döneminde startuplar alanında dikkat çeken bir başarı da yerli medikal yoğun bakım solunum cihazının üretimi oldu. 2012 yılında kurulan bir startup olan Biosys firmasının beş yıllık Ar-Ge çalışmasıyla geliştirdiği solunum cihazı prototipinin seri üretimi ASELSAN, Arçelik ve Baykar Makina’nın işbirliğiyle yapıldı. Çıkış noktası bir startup olan yerli solunum cihazı ihracatta da önemli bir başarı gösterdi, seri üretime geçilmesinden çok kısa bir süre sonra yabancı ülkelerden 60 bin sipariş aldı.
YILIN İKİNCİ YARISI HIZLI BAŞLADI
Türkiye’deki startup ekosistemi yılın ikinci yarısına da hızlı başladı. Daha önce yerli mobil oyun şirketi Peak Games’i 1.8 milyar dolara satın alan ABD merkezli oyun şirketi Zynga, yerli oyun firması Rollic'in yüzde 80 hissesini 168 milyon dolara satın aldığını da duyurdu. Açıklamada, Rollic'in oyunlarının 250 milyondan fazla indirildiği vurgulanırken, Rollic'in şirketin kullanıcı profiline ve reklam alanına katkı sağlayacağı vurgulandı. Yapay zeka destekli çok kanallı büyüme yönetimi platformu hizmeti sunan yerli girişim Insider, seri C yatırım turunda, ABD ve Kanada’nın önde gelen fonlarından 32 milyon dolarlık yatırım aldı. Yerli teknoloji girişimi Akinon, Belçika merkezli SmartFin’den 5 milyon dolar yatırım aldı. Yine bu dönemde, TOGG için hologram teknolojisi geliştiren yerli girişim CY Vision’un da 5 milyon dolarlık yatırım aldığı belirtildi.
