Öyle bir dostluk ki ‘ölünce de yan yana’

HABER: FAHRİ SARRAFOĞLU

Hayattayken de çok yakındılar, ölünce de mezarları yan yana oldu. Babanzâde Ahmed Naim (1872-1934), Darülfünun’da görev yapmış felsefeci, müderris, mütercim, fikir adamı ve yazardı. Ahmed Naim, İstanbul’da 13 Ağustos 1934 Pazartesi günü öğle namazının ikinci rekatında secdede vefat etti. Mehmet Âkif, “Naim’in vefat haberi üzerime dağ gibi yıkıldı” diyerek üzüntüsünü dile getirirken, aynı zamanda onun kaybının büyüklüğüne de işaret etmiş oluyordu. Kabri, Edirnekapı Mezarlığı’nda, dostu Mehmet Akif’in yanında bulunuyor.

USTA BİR MUHADDİS

Babanzâde’nin ilmi şahsiyetini ön plana çıkaran diğer bir yönü de usta bir muhaddis oluşu. Ahmed Naim’in bu özelliği, İslam âlimlerinin çoğunun Kuran-ı Kerim’den sonra en önemli kaynak diye nitelendirdiği Sahih-i Buhari’nin Tecrid-i Sarih Tercümesi’ne yazdığı mukaddimede ortaya çıkıyor. 500 sayfalık bu mukaddimesi, son derece önemli ve oldukça geniş bir hadis usulü kitap. Ahmed Naim, bu eşsiz mukaddimeden sonra Tecrid-i Sarih’in iki cildini daha tercüme etti. Maalesef bu muazzam eseri tamamlamaya ömrü yetmedi. Daha sonra bu tercümeye Prof. Dr. Kamil Miras devam etti ve bitirdi. Hatta Ahmed Naim’in Türk lugatı yapmaya çalıştığı, ancak bu teşebbüsün yarım kaldığı da söyleniyor.

BAĞDAT’TA DOĞDU

Bağdat’ta doğan Ahmed Naim, Babanzâdeler’den Mustafa Zihni Paşa’nın oğludur. Galatasaray Sultânîsi ve Mülkiye Mektebi’nde okuyan Ahmed Naim, bir ara Hariciye Nezâreti Tercüme Kalemi’nde çalıştıktan sonra Maarif Nezâreti Yüksek Tedrisat Müdürlüğü’ne getirildi. Bir dönem Galatasaray Sultânîsi’nde Arapça okuttu ve Maarif Nezâreti Telif ve Tercüme Odası üyeliğinde bulundu. 1915’te Dârülfünun Edebiyat Fakültesi’nde felsefe, mantık, ruhiyat ve ahlâk dersleri müderrisliğine başlayan Ahmed Naim; bu görevini Dârülfünun’un lağvedilmesine kadar (1 Temmuz 1933) sürdürdü. Öte yandan Arapça, Farsça ve Fransızca’yı çok iyi bilen Ahmed Naim, Arap edebiyatından seçtiği parçaların tercüme ve şerhlerini Servet-i Fünûn dergisinde Bedâyiu’l-Arab başlığıyla neşrederek yazı hayatına başladı. Ahmed Naim, felsefe alanında değerli bir mütercim olduğunu, Georges Fonsgrive’in psikoloji kitabını İlmü’n-Nefs adıyla Türkçe’ye çevirmekle ispat etti. Ahmed Naim, Telif ve Tercüme Odası’na üyeyken de aynı hassasiyeti gösterir, kabul ettiremediği fakat doğru olduğuna inandığı terimleri kendi eserlerinde kullanırdı.

AHMED NAİM’İN ESERLERİ

• Temrinat-1900
• Mebadi-i Felsefeden İlmü’n Nefs (tercüme)-1915
• İslam’da Dava-i Kavmiyet-1916
• Hikmet Dersleri (felsefe)-1919
• İlm-i Mantık (tercüme)-1919
• Tevfik Fikret’e Dair Filozof Dr. Rıza Tevfik Beyefendi’ye (cevap)-1920
• Ahlak-ı İslamiyye Esasları-1924
• Kırk Hadis (tercüme)-1925
• Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecridi Sarih Tercümesi 1-2 cilt-1928

TÜRKÇE’NİN SADELEŞMESİNİ SAVUNDU

Türk dilinin istiklalinin korunmasına dair yazılar yazan Ahmed Naim, ilmi terimlere dokunulmadan Türkçe’nin arındırılmasını ve üslûbun sadeleştirilmesini savundu. Kendisine ‘Arapçacı’ denmesine rağmen yazılarında Türkçe’yi ustalıkla kullanan Ahmed Naim; Mehmed Âkif’in ‘ashaptan sonra en sevdiği kişi’ olarak gösteriliyordu.

10 Ocak 2017 Salı

Etiketler : Gündem