TÜRKİYE ekonomisinin itici gücü olan Organize Sanayi Bölgeleri (OSB), lojistik altyapıları güçlendirilerek küresel rekabete uygun olarak yenileniyor. 20 yıl önce 139 olan OSB sayısı, bugün 410’u aştı. OSB’lerdeki istihdam da aynı hızla artarak 415 binden 2.5 milyona yükseldi.
Ürünlerin pazarlara zamanında ve uygun maliyetle ulaştırılması büyük önem taşıyor. Ancak OSB’lerin büyük çoğunluğu halen karayolu taşımacılığına bağımlı. OSB’lerin ulaşımına alternatif getirmek amacıyla Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın yürüttüğü eş güdümlü projelerle birçok OSB, doğrudan demiryolu ana hatlarına bağlanıyor. Böylece sanayicinin daha fazla ihracat yapması sağlanıyor. Bu stratejik hamle, üretim maliyetlerini düşürmekle kalmıyor, Türkiye’nin uluslararası tedarik zincirindeki konumunu da güçlendiriyor.
YEŞİLE UYUMLU TAŞIMACILIK
Artan yakıt fiyatları, Avrupa Birliği’nin karbon salımı düzenlemeleri ve sınır ötesi lojistikteki maliyet baskısı, üreticileri zorluyor. Yalnızca Marmara Bölgesi’ndeki OSB’lerden günde 120 bin kamyonun çıkması, hem lojistik hem de çevre açısından sürdürülemez bir durum oluşturuyor.
Türkiye’nin ulaşım politikasında demiryolu yeniden öncelikli konuma geldi. 20 yıl önce 11 bin kilometre olan demiryolu ağı, 2024 itibarıyla 14 bin 114 kilometreye ulaştı. Bu ağın 2 bin 251 kilometresi yüksek hızlı tren hatlarından oluşuyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ise OSB’lerin lojistik altyapısını güçlendirmek için iltisak hattı uzunluğunu 2028’e kadar 608 km’ye çıkarmayı hedefliyor.
ESKİŞEHİR VE FİLYOS’UN ÖNEMİ
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, mayıs ayında Eskişehir OSB ile Hasanbey Lojistik Merkezi arasındaki demiryolu bağlantısının da hattın merkezi konumuyla OSB’de üretilen ürünlerin demiryoluyla limanlara ulaşmasını sağlayacağını söyledi. Geçtiğimiz hafta da Bakan Uraloğlu, Filyos Limanı ve Filyos Endüstri Sanayi Bölgesi’ni birbirine bağlayacak demiryolu iltisak hattı projesinin yapım ihalesinin tamamlandığını açıkladı. Bakan Uraloğlu, hat sayesinde Filyos Limanı’na ulaşan yüklerin, ulusal demiryolu ağı üzerinden iç bölgelere ve sanayi merkezlerine kesintisiz şekilde taşınacağını söyledi.
ÇEVREYLE UYUMLU
Küresel ticarette lojistik maliyetlerinin önemi her geçen gün artarken, demiryolu taşımacılığı karayoluna kıyasla hem daha ekonomik hem de daha çevre dostu bir alternatif sunuyor. Özellikle hammadde giriş ve nihai ürün çıkışında tonajlı taşımacılık yapan OSB’ler için demiryolu bağlantısı, ciddi oranda tasarruf sağlıyor. Son iki yılda tamamlanan veya son aşamasına gelinen projelerle, Ankara Başkent OSB, Kayseri OSB ve Gaziantep OSB gibi önemli sanayi merkezlerinin demiryolu entegrasyonu hızla tamamlandı. Bu entegrasyon sayesinde, işletmelerin ürünlerini limanlara veya diğer dağıtım merkezlerine ulaştırma süresi ve maliyeti önemli ölçüde azaldı.
İŞTE RAYLARLA BULUŞAN OSB’LER
Demiryolu altyapısına entegre edilen veya projelendirme aşamasındaki bazı Organize Sanayi Bölgeleri:
BURSA–TEKNOSAB (TEKNOLOJİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ)
Yeni yapılan Bandırma–Bursa–Yenişehir–Osmaneli demiryolu hattı ile bağlantı kuruluyor. Avrupa’ya doğrudan ihracat hedefleniyor.
KAYSERİ OSB
TCDD ile ortak yürütülen proje kapsamında yük terminali kuruluyor. Günde 20 tren seferi planlanıyor.
KONYA KARMA OSB
Konya Garı’na bağlantılı 12 km’lik yeni hat planlanıyor. Hububat ve makina üreticileri için kritik önemde.
KARS LOJİSTİK OSB
Bakü–Tiflis–Kars hattı üzerinden Çin ve Orta Asya ile entegre. Yılda 3.5 milyon ton taşıma kapasitesine ulaşması bekleniyor.
ESKİŞEHİR OSB
Mevcut demiryolu ağıyla bağlantılı, raylı sistemle limanlara yük taşımacılığı başlatıldı. Raylı iç lojistik sistem geliştirme çalışmaları sürüyor.
ANKARA–BAŞKENT OSB
OSB içi mikro raylı sistem projelendirildi. Hammadde taşıma, çalışan servisi ve atık yönetiminde raylı sistem hedefleniyor.
SİNCAN OSB
Sincan OSB-Yenikent-Kazan Soda Demiryolu Projesi devam ediyor.
MERSİN-TARSUS OSB
Mersin Limanı’na doğrudan demiryolu bağlantısı kurulması için proje onaylandı. Güneydoğu Anadolu’dan limana hızlı sevkiyat sağlanacak.
FİLYOS LİMANI-OSB
Filyos Limanı ile sanayi bölgesini bağlayacak 7.17 km’lik demiryolu hattı için sözleşme aşamasına gelindi. Projeyle Filyos Limanı küresel bir ticaret merkezi haline gelecek. Bölgenin sanayisine, ticaretine ve ihracat potansiyeline ivme kazandıracak.
TRAKYA’DA YAPILACAK OSB’LER
Trakya bölgesinde yapılacak Uzunköprü, Keşan OSB’leri hem yeşile uyumlu hem de ihracata yakın OSB’ler olacak. Uzunköprü OSB açılmadan daha ilk anlaşma sağlandı. Çinli bir firma ve Türk ortak, OSB’de rüzgar tribünü üretecek. Öte yandan, Deliklikaya bölgesinden başlayan OSB’ler de yeni yapılan hızlı tren güzergahında olup buralarda doğrudan ihracata katkı sağlayacak.
MALİYETİ YARI YARIYA DÜŞÜYOR
TCDD Taşımacılık A.Ş. verilerine göre, bir ton yükün kilometre başına taşıma maliyeti karayolunda ortalama 7 lirayken, demiryolunda 2 liraya kadar düşüyor. Ayrıca demiryolunun karbon emisyonu, karayoluna göre yüzde 80 daha düşük. Bu nedenle OSB’lerde raylı dönüşüm hızlanıyor.
