78’lik taş plaklar, kompakt kasetler ve her bir sazın inceliğini kulaklara ulaştıran analog sistemle kayıt altına alınan müzik eserleri… Son 20 yıldır dijital ortama taşınan müzik dinleme kültürü, yeniden eski mecrasına dönme eğiliminde. İkinci el kaset satışlarında hareketlenme görülürken, plak zamanında albüm yayınlamamış sanatçıların da yeni plakları basılıyor. Sektörden alınan bilgilere göre, Türkiye’de yeni bir plak fabrikası kurulması ve kaset üretimin yeniden başlaması da gündemde.
YENİ SANATÇILAR
Sektörün duayenlerine göre dijital mecralar, müziğin ruhunu yeterince yansıtmıyor. Bu da eskiye olan meyli arttırıyor. Özellikle plakları basılmış sanatçıların eserlerine ilgi artarken, son dönemlerde eser vermeye başlayan sanatçıların da plakları basılıyor. Zeki Müren, Kamuran Akkor, Ferdi Tayfur, Müslüm Gürses gibi sanatçıların plakları çok satanlar arasında yer alırken, son dönem Türk pop müziği sanatçılarının dahi plakları mevcut.
BİR FABRİKA DAHA
Türkiye’de plak üretimi tek bir fabrikada yapılıyor. Yeterli üretimin olmaması nedeniyle yerli ve yabancı plak üretimi genellikle Fransa ve Çek Cumhuriyeti’nde gerçekleşiyor. Ancak müzik sektörü temsilcileri, artan talep yoğunluğuna bağlı olarak İstanbul’da yakın zamanda bir plak fabrikası daha kurulacağını ifade ediyor. Ayrıca bu sefer plaklar siyah yerine farklı renklerde alıcılarla buluşturulacak.
EVLERDEN TOPLANIYOR
Plak piyasasında hareketlilik yaşanırken kaset alımları ikinci el piyasasında gerçekleşiyor. İkinci el kasetler evlerden toplanarak alıcılara ulaştırılıyor. Kasetlerin fiyatları sanatçısına göre değişmekle birlikte ortalama 300-400 lirayı buluyor.
SABIRLA GELEN MUTLULUK
Psikologlar da hemen ulaşılabilen keyiflerin, kişide bir süre sonra tatminsizliğe zemin hazırladığını ifade ediyor. Klasik dinleme enstrümanla-rının, anda kalma vesilesi olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Sümeyye Geçimli, şunları söyledi: “Zahmetsiz ve kolay ulaşım, bireyin arzu ettiği şeye yeteri kadar çaba sarf etmeden ulaşmasına sebebiyet veriyor. Bu da ulaşılan şeyin anlamını kaybetmesine yol açıyor. Eskiden beğendiğimiz bir şarkının çalınmasını arzu ettiğimizde can kulağıyla radyo kanalını dinlerdik. Ya da bir kaseti, plağı şimdiki gibi bir tık hareketi ile değiştiremeyip, anda kalarak dinlerdik. Her istediğimizde sevdiğimiz şarkıyı duyamadığımız için şarkının radyoda çaldığı anın tadına varırdık. Bu, kişiye doyurucu bir haz verirdi. Günümüzde ise bize haz veren nesnelere ya da duygulara zahmetsiz ve hızla ulaşabiliyoruz. Bu da kişinin anın tadını çıkarma konusunda körelmesine, duygularını ertelemesine ya da duygusal ihtiyaçlarını görmezden gelmesine sebebiyet verebiliyor.”
NOSTALJİ SEVENLER
Birol Aldam-İstanbul Video Plak Kaset CD İletişim Esnaf Odası Başkanı: Müzik piyasasında eski mecralara olan meyli biz de gözlemliyoruz. Bu durum plak piyasasında daha canlı olarak izlenebiliyor. Yeni plaklar basılıyor. Kaset de meraklıları tarafından alınıyor. Nostalji sevenler bu dükkanları sıklıkla ziyaret ederken İstanbul’da sadece kaset ve plak satan bir elin parmağını geçmeyecek kadar esnaf olduğunu söyleyebiliriz. Toplam 100 -150 kadar esnaf da bağlantılı işler vesilesiyle bu piyasada yer alıyor. Bu iş hiçbir zaman bitmez. Evet, kabuk değiştirir, ancak meraklıları her zaman olacaktır.
ANALOĞUN KEYFİ
Cumhur Baştürk-Dönence Film ve Müzik Dağıtım Şirketi Başkanı: Sektörde ciddi bir hareketlilik söz konusu. Kasetler ikinci el pazarında alıcı buluyor. Ancak plaklar sürekli yeniden üretiliyor. Hiç aklınıza gelmeyecek sanatçıların bile plakları mevcut. Plak zamanında albümü olmayan sanatçıların da plakları basılıyor. Örneğin Tarkan’ın 7 ayrı plağı var ve çok satıyor. Ancak tercih her zaman analog dönemde kayıt almış sanatçıların plaklarından yana oluyor. O cızırtılı organik sesin keyfi bir başka oluyor. Türkiye’de bir tane plak fabrikası var. Ancak yakın zamanda ikinci bir plak fabrikası daha açılacak ve bu sefer renkli plaklar üretilecek. Ayrıca kaset basımlarının da yeniden başlayacağı sektörde konuşuluyor.
TÜRKİYE’NİN HER YERİNDEN TALEP
Kerim Nişancı-Radyo Kasetçalar Pikap Ses Sistemleri Tamir Ustası: Analog sistemlerde müziğin kalitesini iliklerinize kadar hissediyordunuz. Her bir sazın, kemanın sesini ayrı ayrı idrak etmeniz ve sanki o eser yanınızda icra ediliyormuş gibi hissetmeniz mümkündü. Dijital kayıt ve dinleme ile bu idrak maalesef mümkün olmadı. Fakat şimdilerde yeniden bu eski tadı yakalamak isteyenleri gözlemliyoruz. Bana Türkiye’nin her yerinden orijinal makinaların tamiri için talep geliyor. 1940-50’lerde üretilmiş nostaljik diye tabir edilen radyoları tamir edebilmek için dükkana özel bir torna makinası aldım. Olmayan parçaları imal ederek gelenleri geri çevirmemek için… Talep elbette çok yoğun, ancak yetişebildiğim kadarını yapıyorum.
