HABER: CANAN BİLGİN
Yaklaşık 100 bin Türk girişimci, 500 bin kişilik istihdam ve yıllık 55 milyar Euro ciro...Bu veriler, ilk kez 1961 yılında ‘misafir işçi’ olarak gittikleri Almanya’da yaklaşık 58 yıl boyunca ülke ekonomisine katkıda bulunan Türk göçmenlerin başarılarına dair veriler… Almanya ekonomisinde işgücü açığının yüzde 60’ını kapatan ve zamanla ‘işveren’ koltuğuna oturan Türk işçiler, yarım asrı aşkın sürede sadece girişimci olmakla kalmadı, iki ülke arasında sosyal ve ticari köprü görevini de üstlendi.
Bugün finanstan turizme, iletişimden gıdaya farklı sektörlerde istihdam oluşturan, pek çoğu üçüncü nesilden oluşan Türk girişimcilerin, Almanya ekonomisindeki başarılarının temeli, 1961 yılında imzalanan İşgücü Alım Anlaşması ile atıldı.
İLK GÖÇ 1961’DE
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra sanayisini büyük bir hızla geliştirme yoluna giden Almanya, işgücü açığını önce İtalya, İspanya ve Yunanistan’dan getirdiği işçilerle karşılamaya çalıştı. 1961’den itibaren ise Türkiye ve sadece maden ocaklarında çalıştırılmak üzere Fas’tan işçi göçü almaya başladı. Almanya’da yol inşaatlarında, otomotiv fabrikalarında, madenlerde çalışan ve işçi yurtlarında yaşayan Türk göçmen sayısı 1961’de 6 bin 800’ü buldu. Türklerin Almanya’ya göçü 1973 yılına kadar devam etti. İlk kuşak işçilerin zamanla eşlerini ve çocuklarını da yanlarına almalarıyla Almanya’daki Türk nüfusu büyük bir artış gösterdi. Ülkede 1973’te yabancı işçi sayısı 2.6 milyona, aileleriyle birlikte yaşayan yabancı sayısı da 4 milyona ulaştı. Yabancı işçiler arasında 600 binlik kısmı ise Türk işçiler oluşturuyordu. Aileler de dahil edildiğinde Almanya’daki Türk nüfusu 900 bini buluyordu.
YABANCILAR ARTINCA
Ancak Almanya, ekonomik kriz gerekçesiyle 1974 yılında yabancı işçi alımını durdurdu. Bunun üzerine Türk işçiler hem kendi ekonomik durumlarını düzeltmek hem de ülke ekonomisine katkıda bulunmak için kendi işlerini kurmaya başladılar. Ülkede yabancı işçi sayısının artması üzerine Helmut Kohl hükümeti, memlekete dönüşleri teşvik için ‘geri dönüş primi’ hazırladı. 1982 ile 1985 yılları arasında 300 binin üzerinde Türk Almanya’yı terk edip baba ocağına döndü. Tarihler 1991’i gösterdiğinde, Almanya’daki Türk nüfusu 1 milyon 780 bine ulaşmıştı. Türkiye’den Almanya’ya göçe ilişkin bu rakamlar, ABD’ye gerçekleşen Meksikalı göçünden sonraki en büyük kitlesel göç olarak değerlendirildi.
50 FARKLI SEKTÖRDE
90’lı yılların sonunda Almanya’da yaşayan Türklerin çoğu Alman vatandaşlığına geçerek girişimciliğe adım attı. Almanya’daki Türk işletmeleri hatırı sayılır ölçüde artarken, dönercilikle ile anılan gurbetçiler veya torunları, yeni vatanlarında işyeri açtı, üretim tesisi kurdu. Alman toplumuna ve Alman ekonomisine entegre olan bir zamanların misafir işçileri, ülkenin üretimini, istihdamını artırıp, ekonomik büyümesine katkı sağladı. Gıdadan perakendeye, finanstan turizme, ulaşımdan bilgi iletişime kadar 50 farklı sektörde girişimleriyle de adından söz ettirmeye başladı. Bugün özellikle ikinci ve üçüncü nesil Türkler, en büyük ticaret ortağımız olan Almanya’da sanattan ticarete, siyasetten spora kadar pek çok alanda başarılı kariyere sahip. Türklerin yaptıkları yatırımlarla gelecekte Almanya ekonomisinde çok daha fazla söz sahibi olabileceği belirtiliyor.
Bugün büyük çoğunluğu Berlin, Köln, Frankfurt, Hamburg, Münih, Düsseldorf ve Westfalen’e yerleşen 800 bin hanede, 3.5 milyon civarında Türk nüfusun yaşadığı tahmin ediliyor. Yaklaşık 20 milyon göçmen kökenlinin yaşadığı Almanya’da Türkler ilk sırada yer alıyor.
BAŞARILARIYLA DAMGA VURDULAR
Almanya’da çalışmak üzere memleketlerini terk eden bir zamanın misafir işçileri veya torunları, geçen yarım asrın ardından bugünün başarılı iş insanları haline geldi. Tekstil üreticisi Kemal Şahin, turizmci Vural Öger, yönetmen Fatih Akın, oyuncu Birol Önel, yazar-yönetmen Vasıf Öngören, futbolcu Mesut Özil, yazar Feridun Zaimoğlu, Almanya’ya damga vuran Türkler’den sadece birkaçı…
DÜSSELDORF’A İNDİLER
55 Türk misafir işçi, 27 Kasım 1961 tarihinde, Düsseldorf Havalimanı’na indi. Onlar, bir yıllığına Almanya’da çalışacak 400 madenciden ilk gelenler oldu.
500 BİN KİŞİLİK İSTİHDAM
Avrupa Türk İşadamları ve Sanayicileri Derneği verilerine göre Almanya’da kendi işini kuran Türklerin sayısı yaklaşık 100 bin civarında. Bu işyerlerinde 500 bin kişi istihdam ediliyor ve yıllık ciro toplamı yaklaşık 55 milyar Euro. 2025 yılında ise Türk işletmelerin sayısının 140 bine, yıllık ciro toplamlarının da 70 milyar Euro’ya ulaşması öngörülüyor.
