Bu noktada ürünün tanınmış markalarla satılması, hem pazarda rekabet gücünü hem de birim değeri etkiliyor.
HABER: DR. ŞENAY ÇELİK
Türk makarna ihracatçıları dünyada İtalya ile yarışırken, bir yandan da buğdayı yüksek teknolojiyle işleyerek kilogram başına katma değeri artırıyor. Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçı Birliği’nin 2023 yılı mal grupları bazında ihracat değerlerine göre, buğday ununun ihracatta kg başına ortalama fiyatı 0.42 dolar. Buğdayın işlenmesi ile elde edilen makarnanın ihracatta kg başına ortalama fiyatı ise 0.64 doları buluyor.
GENEL GÖRÜNÜM
Makarna, saklanabilir bir gıda ürünü olması sebebiyle doğal afetler, kıtlık, savaş gibi durumlarda gıda tedarik güvenliği açısından stratejik öneme sahip. Direkt ve dolaylı olarak yaklaşık 50 bin kişiye istihdam sağlayan sektör, iç ve dış ticaret hacmi birlikte değerlendirildiğinde 2 milyar dolarlık bir ekonomik değer oluşturuyor.
Sektör firmaları 160’tan fazla ülkeye ihracat yaparken, Türkiye bu alanda İtalya’dan sonra dünyanın ikinci büyük ihracatçısı.
ÇOĞU GAZİANTEP’TE
Türkiye, toplam makarna ihracatının yüzde 65’ten fazlasını durum buğdayının ana vatanı Güneydoğu’daki işletmelerden yapıyor. Bu alandaki güçlü markalar Gaziantep’te bulunuyor. Bununla birlikte 2022 yılında durum buğdayı üretiminde 616 bin tonla Konya ilk sırada yer aldı. Aynı yıl Şanlıurfa’da 548 bin ton, Mardin’de 428 bin ton ve Diyarbakır’da 254 bin ton durum buğdayı rekoltesi gerçekleşti.
DÜNYADAKİ DURUM
Dünya makarna pazarında ise İtalya, 2022 yılında tonajda yüzde 43’lük payla birinci sırada, Türkiye, yüzde 26.6 oranla ikinci sırada yer alıyor. İtalya ve Türkiye, makarna imalatı ve ihracatında diğer ülkelerden açık ara önde bulunuyor. Dolayısıyla Türkiye, İtalya ile rekabet ediyor. Türkiye’nin bu alandaki ihracat verileri de açıklandı. 2022 yılında 962 milyon 499 bin dolar değerinde 1 milyon 336 bin 833 ton makarna ihraç edildi. 2023 yılının ocak-kasım döneminde ise 1 milyon 231 bin 741 ton makarna (makarna, kuskus, noodle toplamı) ihracatı yapıldı. Bu ihracat karşılığında 830 milyon 943 bin 335 dolar döviz girişi sağlandı. Bu arada Türkiye’nin noodle ihracatı 77 bin 999 tona ulaştı. Bu ihracat karşılığında 71 milyon 763 bin 183 dolar gelir elde edildi. Bu dönemde ortalama ihracat fiyatı ton başına 920 dolar oldu.
İKİ KAT FİYAT FARKI VAR
Türkiye, makarna üretiminde dünyada dördüncü, ihracatta ise İtalya’dan sonra ikinci sırada. İtalya, markasıyla uluslararası pazarda yer alırken, Türkiye fiyat ile pazarda yarışıyor. 2022 yılı Trademap verilerine göre İtalya, aynı kalitede ürettiği makarnayı ortalama 1460 dolar fiyattan satarken, Türkiye ortalama 699 dolar fiyatla satıyor. Küresel pazarda daha fazla söz sahibi olabilmek için markalaşma yatırımlarına önem verilmesi gerektiği ifade ediliyor.
