Libya Kralı’nın hediye ettiği levhanın öyküsü

HABER: FAHRİ SARRAFOĞLU

Fatih Camii’nin duvarında ‘Fetih Hadisi’nin yer aldığı levha, 1956 yılında Türkiye’yi ziyaret eden Libya Kralı İdris tarafından hediye edildi. Kral İdris bu ziyareti sırasında bir başka levhayı da Eyüp Sultan’a hediye etmişti. Libya Kralı İdris neden bu levhayı buraya hediye etti dersiniz? ‘Fetih Hadisi’ levhasının hediye edilişinin ardında Türkiye ve Libya’nın Cezayir’in bağımsızlık mücadelesi sırasında verdiği desteğin ilginç hikayesi vardır.

TÜRKİYE’Yİ ZİYARET

Türkiye, 1954 ila 1958 yıllarında 21’i yüksekokul, 8’i üniversite, 26’sı ilahiyat ve
8’i de askeri okullarda olmak üzere 63 Libyalı öğrenciye eğitim yapma imkânı sağlar. Türkiye’de eğitim gören bu öğrenciler daha sonra Libya hükümetinde bakan, hatta Başbakan olarak görev yapacaklardır.

Türkiye, eğitim desteğinin yanı sıra Libya ordusunun modernizasyonunda önemli yardımlar yapar. Bu vesileyle Aralık 1954’te Türkiye’den gönderilen toplar törenle Libyalı yetkililere teslim edilir. Bu arada Ümran Yetişal adlı bir generalimizin Libya ordusunun organizasyonunda görev aldığını belirtelim. Türkiye’nin bu desteğinin bir teşekkürü olarak Kral İdris de 1956 yılında ülkemizi ziyaret eder. Başbakan Adnan Menderes ve Cumhurbaşkanı Celal Bayar da o dönemde Libya’ya ziyaretlerde bulunmuşlar ve Libya’daki en önemli Osmanlı bağlarından biri olan Turgut Reis’in Trablusgarp’taki türbesini ziyaret etmişlerdi.

BAĞIMSIZLIĞIN İLK KRALI

Kral İdris’in tam adı Sidi Muhammed İdris El Mehdi es-Senusi’dir. 12 Mart 1890’da Trablusgarp’ta doğan İdris, 25 Mayıs 1983’te sürgünde bulunduğu Mısır’da vefat etti. İdris, Libya’nın 1951’de bağımsızlığını kazanmasından sonra ilk kral olarak tarihe geçti. Eylül 1969’da kaplıca tedavisi görmek üzere Türkiye’de bulunduğu sırada Albay Muammer Kaddafi önderliğinde düzenlenen askeri bir darbeyle devrilen İdris bir süre Yunanistan’da kaldı. Sonra siyasi mülteci olarak Mısır’a iltica etti. 1974’te ise Libya’da yolsuzluk suçlamasıyla hakkında dava açıldı ve gıyabında yargılanarak mahkum edildi. Ama ülkesine dönmeyerek Kahire’de sürgün yaşamını sürdürdü.

GİZLİ YARDIM KARARI

Kral İdris’in ziyaretinin bir amacı daha vardı. Bu amaç o yıllarda bağımsızlığı için uğraşan Cezayir’e silah yardımı yapılmasıydı. Peki, bu yardım nasıl yapılacaktı? Türkiye bu yardımı direkt yapamazdı; çünkü NATO üyesiydi. Zira Cezayir’i işgal eden Fransa da NATO üyesiydi. Dolayısıyla Türkiye, bir NATO üyesine karşı Cezayir’i destekler görünmek istemiyordu. İşte bu sebeple Cezayir’e giden silahlar doğrudan Cezayir’e değil, Kral İdris’in de desteği ile Libya’ya gitti ve oradan Cezayir’e nakledildi. Yani Cezayir’in bağımsızlığında Türkiye’nin büyük desteği oldu.

22 Aralık 2016 Perşembe

Etiketler : Gündem