Pazara sunulan ürünlerin güvenli olmasını sağlamak için belirlenen teknik kriterler artık her sektörü yakından ilgilendiriyor. Çünkü, bu kriterler, insan sağlığı ve güvenliği gibi meşru amaçların ötesinde uluslararası ticaretin akışını etkileyen bariyerler olarak kullanılabiliyor.
Standartlar ve teknik düzenlemeler olarak bilinen bu kriterler, pazara girişte uygunluk değerlendirmesi olarak ticaret erbabının karşısına çıkıyor.
İşte gelişmiş ülkelerin uluslararası ticarette tarife dışı engel olarak kullandığı standardizasyon konusu Türkiye için de büyük önem arz ediyor. Türk firmalarının ürün uygunluğunu sağlaması ve pazara girişte engele takılmaması için çalışmalar yürüten Türk Standartları Enstitüsü (TSE), rekabet avantajı için de önemli çalışmalar yapıyor.
BİZ DE VARIZ
Konu hakkında İstanbul Ticaret’in sorularını cevaplandıran TSE Başkanı Prof. Dr. Adem Şahin, “TSE, Türkiye’nin sadece standartlara uyum sağlayan ülke değil, standartları belirleyen ülke konumuna gelmesi için adımlar atıyor” dedi.
Standartların ticareti kolaylaştırdığını ifade eden TSE Başkanı, “Standartlar, yeni pazarlara ulaşılmasını sağlayan ortak bir dil işlevi görüyor. Enstitü olarak, gelişmiş ülkelerin uluslararası ticarette tarife dışı engel olarak kullandığı standardizasyon konusuna özel önem veriyoruz” şeklinde konuştu.
ÖNE GEÇME YOLU
Kendi teknolojilerinin uluslararası standart olarak kabulünü sağlayan ülkelerin, bu sayede küresel pazarda hâkim konuma geldiğini vurgulayan Prof. Şahin, bu durumun kime ne şekilde avantaj oluşturduğunu şöyle açıkladı: “Geliştirdikleri yeni teknolojileri ulusal, bölgesel veya uluslararası standart teşkilatlarına kabul ettirerek rekabet üstünlüğü kazanmak isteyen işletmeler, bu teknolojilerle ilgili bilgileri standart hazırlama komitelerine sunarak onları ikna etmeye çalışır. Bu süreç sayesinde de komitenin diğer üyeleri bu yeni teknoloji ile ilgili bilgilere diğer işletmelerden çok daha önce ulaşmış olur.”
PAY ALMA YARIŞI
Gelişmiş ülkelerin dünya ticaretinde hâkim pozisyonlarını sürdürebilmek için standartların hazırlanması aşamasında etkin olduğunu kaydeden Prof. Şahin, “Gelişmekte olan ülkeler ise uluslararası ticaretten pay alabilmek için standartlara uyumda geride kalmamaya yoğunlaşıyor” dedi.
KARAR MEKANİZMASI
TSE’nin, dış ticareti ve rekabeti ciddi şekilde etkileyen bu konuya gerekli ağırlığı verdiğini kaydeden Başkan Şahin, enstitünün, uluslararası ve bölgesel standardizasyon kuruluşlarının karar mekanizmalarındaki etkinliğini artırdığını söyledi. Prof. Şahin, TSE’nin, Uluslararası Standardizasyon Teşkilatı (ISO), Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC), Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) ve Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesinin (CENELEC) üyesi ve tek temsilcisi olduğunu kaydetti.
Prof. Şahin ayrıca TSE’nin kuruluşlarına öncülük ettiği İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü’nün (SMIIC) Genel Sekreterliğini ve Bölgelerarası Standardizasyon Birliği Teşkilatı’nın (BASB) dönem başkanlığını yürüttüğünü belirtti.
MİLYONLUK AİDAT
TSE’nin bu uluslararası kuruluşlara tam üyelik sebebiyle yıllık yaklaşık 1 milyon Euro aidat bedeli ödediğini kaydeden Başkan Şahin, “Bu üyelikler sayesinde ülkemiz, yapılan standart hazırlama çalışmalarına ‘Ayna Komiteler’ aracılığıyla katılıyor” dedi.
AB’YE UYUM PROJESİ
Avrupa Birliği’nin standardizasyon sistemine katılımı artıracak bir proje geliştiren TSE, 2.2 milyon Euro bütçeli “Standardizasyon Sisteminin Geliştirilmesi ve Farkındalığın Artırılması” projesini başlattı. 30 ay süreli projenin ilk aşamasında bilişim altyapısı yenilenecek. İkinci aşamada eğitim ve tanıtım faaliyetleri gerçekleştirilecek. Sektör temsilcileri ve üniversitelerle işbirliği içinde geniş kitlelere ulaşılacak.
VARLIĞIMIZI GÖSTERİYORUZ
Artık standartlara uymakla yetinmeyip onları hazırlayan tarafta daha etkin şekilde yer almak için adımlar attıklarını kaydeden Prof. Şahin şunları kaydetti: “İçinde bulunduğumuz küresel şartları ve ulusal hedeflerimizi düşündüğümüzde, ülkemiz için zorunluluk haline geldi. Bu nedenle uluslararası standardizasyon çalışmalarımızı geliştirecek her türlü katkı yüksek öneme sahip. Yeni proje ile Türkiye’nin uluslararası ticaretin dili olan standartları belirleyen ülkelerden biri olarak hemen hemen her platformda varlığını hissettireceğine inanıyorum.”
ÜLKE MENFAATİ TEKNİK KOMİTELERDE
TSE Başkanı Prof. Dr. Adem Şahin, “Standartlar yazılırken ülkemizdeki muhatap grubunun yani ayna komitenin o sürece dahil olması ülkemiz menfaatlerinin korunmasını sağlayacaktır. Bu vesile ile başta iş dünyamız olmak üzere ilgili tüm tarafları, Avrupa ve uluslararası standartların hazırlanması süreçlerini yöneten Ayna (Teknik) Komite çalışmalarına katılmaya davet ediyorum. Web sitemiz üzerinden başvuru yapabilirsiniz” dedi.
AB’DEN YILDA 1600 STANDART
Avrupa Birliği Standartları (EN), Türkiye’yi ve Türk firmalarını yakından ilgilendiriyor. AB Komisyonu tarafından kabul edilen EN standartları, AB resmi gazetesinde yayımlandıktan sonra ulusal düzeyde uyumlaştırılıyor. Bu çalışmayı da TSE yürütüyor. Son 4 yıldaki verilere göre her yıl bin 600 EN standardı yayımlanıyor. Sanayicilerin, bu standartlar henüz ‘çalışılırken’ bunlardan haberdar olup, üretimlerini, standartlar çıkmadan uygun hale getirmeleri çok kıymetli bir avantaj sağlıyor.
POLİTİKADA TEMEL STRATEJİ BELGESİ
Standart ve teknik düzenlemelerin belirlenme sürecinde etkin olan ülkeler dünya ticaretine de yön veren veriyor. ABD, Kanada, İngiltere, Çin, Almanya, Fransa, Rusya ve Brezilya gibi dünya ticaretine yön veren ülkelerin tümünde ‘Standardizasyon Strateji Belgeleri’ devlet politikalarının belirlenmesinde temel parametrelerden biri olarak kabul ediliyor.
TEKNOLOJİ VE PAZAR İSTİHBARATI
Gelişmiş ülkeler standartları; teknoloji, bilgi transferi ve küresel pazar istihbaratı sağlayan dokümanlar olarak değerlendiriyor. Bu ülkeler ulusal ve uluslararası standardizasyon faaliyetlerinde belirleyici rol oynamaya çalışıyor.
TSE İŞ DÜNYASI İÇİN NE YAPIYOR?
TSE; sanayiciler, ihracatçılar, ticaret erbabı için ‘olmazsa olmaz’ iki önemli işlevi yerine getiriyor. Bunlar; standardizasyon faaliyetlerini gerçekleştirmek ve iş dünyasının ihtiyaç duyduğu test-muayene-belgelendirme hizmetlerini yurtiçi ve yurtdışında vermek yani ‘Uygunluk Değerlendirme’ işlerini yapmak. Bu iki önemli görevin yanı sıra Enstitü ayrıca TSE Markası ile tüketiciler için ürün ve hizmet güvenliğinin garantisi olarak hizmet veriyor.
AYNA KOMİTELERİN ÜRETİCİYE FAYDASI
TİCARETİN YÜZDE 80’İ BU SÜZGEÇTEN GEÇİYOR
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) raporlarına göre standartlar ve teknik düzenlemelerin dünya ticaretine etkisi yüzde 80’ler düzeyinde.
