Kore İleri Bilim ve Teknoloji Enstitüsü (KAIST) araştırmacıları, tek kapta renkli bakteriyel selüloz üreterek biyo-teknoloji alanında önemli bir buluş gerçekleştirdi. Ekolojik olarak sürdürülebilir bu buluş, kumaş üretimine yönelik selüloz elyaflarını eğirmek için Komagataeibacter xylinus bakterisini, bu elyafları çeşitli tonlarda renklendirmek için de Escherichia coli bakterisini kullanıyor. Daha da şaşırtıcı olanı, bu iki işlemin aynı kapta yan yana yapılabilmiş olması.
Endüstriyel boyaların bir kısmı zehirden farksız. Kanserojenler, ağır metaller ve endokrin bozucular içeren petrol bazlı sentetik elyaf ve kimyasallara dayalı boyama süreçleri ise çok fazla sera gazı üretiyor, su tüketimini artırıyor, suyun kalitesini düşürüyor ve toprağı kirletiyor. Bilim insanları, bu nedenle endüstriyel kumaş boyama yöntemlerine alternatif arıyor.
BAKTERİ UYUMU
E. coli bakterilerini, gıda zehirlenmelerine sebep olmalarıyla tanıyoruz ama onlar aynı zamanda diğer bakteriler tarafından üretilen selüloz elyaflarını boyamak için pigment üretmede de usta. Koreli araştırmacılar, işte bu alternatif arayışı sırasında selülozu üreten bakteri Komagataeibacter xylinus ile renkleri üreten bakteri Escherichia coli’nin tabir-i caizse birbirlerini kandırdığını keşfetti.
Ekip, bakterileri uyumlu bir şekilde hareket etmeye ve birlikte güzel renkler oluşturmaya ‘ikna ederek’ mavi familyadan (yeşil-mor renk aralığı) violaceinler için renk üreten bakterileri ancak selüloz üreten bakteriler büyümeye başladıktan sonra ekleyerek gecikmeli bir ortak kültür yaklaşımı geliştirdi. Araştırmacılar, kırmızı familyadan (kırmızıdan sarıya) karotenoidler için ise selülozu pigment üreten kültürlere batırmadan önce hasat edip saflaştırdı. Ve böylece gökkuşağının tüm renklerini elde edebildiler.
5 YIL SONRA TÜKETİMDE
Laboratuvarda başarıyla elde edilen muhteşem renkler ilk yıkamada solacaksa gerçek dünyada bu buluşun işlevsel olduğunu söyleyemeyiz. Bu nedenle ekip boyanın dayanıklılığını test etmek için ısıtarak, ağartarak ve hatta alkali ve asite daldırarak testler yaptı. Bazı renkler akarken, diğerleri dayandı. Yıkama testlerinde doğal kaynaklardan elde edilen renkler sentetik boyadan elde edilenlerden daha iyi performans gösterdi. Gelelim en can alıcı soruya: Bakterilerle üretilmiş ve boyanmış giysileri ne zaman satın alabileceğiz? Yeni teknikle üretilen kumaşların genel tüketiciye ulaşmasının en az 5 yıl alacağı düşünülüyor. Fakat ekip buluşlarından memnun. Selüloz üretirken aynı anda sürdürülebilir tekstil boyamaya çevre dostu bir alternatif getirdiklerini, çevre bilinciyle hareket ederek gelecek nesiller için iyi bir şeyler yaptıklarını düşünüyorlar.
