Kültür endüstrisinde çalışanların mesleki yeterlilik standartları tek tek belirleniyor. Bugüne kadar kültür endüstrisini ilgilendiren 31 meslek için standartlar yayınlandı.
HABER: SÜMEYRA YARIŞ TOPAL
Türkiye, TÜİK istatistiklerine göre kültür ekonomisinde son 4 yılın en hızlı büyümesini geçtiğimiz yıl gerçekleştirdi. 2018-2021 yılları arasındaki kültür ekonomisi ortalama yüzde 13 bandında büyürken, geçtiğimiz yıl bu büyüme yüzde 88.1 olarak kayıtlara geçti. Devlet ve özel sektör kültür harcamaları istikrarlı bir şekilde artarken, kültür ekonomisinin nitelik kazanarak büyümesinin bir diğer önemli ayağını da bu alanda verilen mesleki yeterlilik belgeleri oluşturuyor. Bu alanda 2013 yılından beri belge verilirken, son olarak çalgıcılık mesleğine getirilen standartla birlikte kültür ekonomisine hizmet edecek mesleklere verilen mesleki standart sayısı 31’e çıktı.
İLK SAHNE SANATLARI
Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından bu alanda yapılan belgelendirmelere ilk sahne sanatları alanında başlandı. İlk olarak 2013 yılında seslendirme oyuncusu, oyuncu ve figüranlara mesleki standart getirilirken, bunu dansçı ve opera sanatçısı takip etti. Bundan önce 2021 yılında sinema alanında çalışanlar için getirilen mesleki standardı, 2023 yılında yapılan yeni düzenleme takip etti. Kültür ekonomisine katkı sağlamaya vesile olan mesleki yeterlilik belgelerine en son çalgıcı, şarkıcı ve koro şefi başlıkları da eklendi.
YENİLERİ EKLENİYOR
Mesleki Yeterlilik Kurumu, adalet ve güvenlikten inşaata, eğitimden ulaşıma kadar 27 başlıkta belge düzenliyor. Kurum, şu ana kadar 902 farklı meslek için standart yayınladı. En çok lojistik alanında faaliyet gösteren meslekler için yeterlilik belgesi yayınlanırken, bunu medya ve metal sektörü takip etti. Eğitim ve istihdam arasındaki uyumu sağlayarak sektörlere nitelik kazandıran mesleki yeterlilik belgeleri, sektörde istihdam edilen personelin asgari niteliklerinin belirlenmesine vesile oluyor. Sahada faaliyet gösteren otoritelerce ihtiyaca binaen belirlenen yeterlilik belgelerine her geçen gün yenileri ekleniyor.
ÇALGISINA BAKACAK
Eyüp Musiki Vakfı ile işbirliği protokolü imzalanarak yürürlüğe giren çalgıcı meslek standartlarına göre çalgıcılık, “Eseri seslendirmek için hazırlık yaparak, eseri seslendiren ve mesleki gelişime ilişkin faaliyetlerde bulunan nitelikli kişi” olarak tanımlandı. Aynı standarda göre çalgıcının mesleki etkinliği için çalgısının bakımını yapması şart koşuldu. Çalgıcılık meslek standardını belirlemek için aralarında İstanbul Ticaret Odası’nın da bulunduğu 80 farklı kurum ve kuruluştan görüş alındı.
EMPATİ BECERİSİ
Kültür endüstrisinde faaliyet gösteren çalışanlar için belirlenen standartlarda empati, iletişim becerisi, gözlem gibi davranışsal nitelikler de dikkat çekiyor. En son yayınlanan mesleki standartlarda şarkıcılık mesleği için belirlenen şartlar arasına şarkıcının sesini ısıtması da eklendi. Buna göre, şarkıcılığın mesleki bilgiler ve uygulama becerileri arasında şarkıcının, ses sağlığı ve eser seslendirme başarısı için beslenmesini ve uyku düzenini etkinlik tarihini gözeterek ayarlaması, ses organlarını harekete geçirmek/canlandırmak ve sesini ısıtmak için eseri seslendirme öncesinde egzersizler yapması, repertuvarını belirlemesi ve repertuvarın ön provasını yapması sıralandı.
NİTELİK YÜKSELİYOR, İSTİHDAM ARTIYOR
Mesleki standartlar getirilerek istihdam niteliği artan kültür ekonomisinde TÜİK istatistiklerine göre, 2022 yılında yüzde 6.2’lik istihdam artışı yaşandı. Kültür ekonomisinde 2022 yılında çalışan kişi sayısı 682 bin olarak kayıtlara geçerken istihdam edilen kişilerin yaş ortalamasını yüzde 61’le 30-54 yaş arası kişiler oluşturdu.
Kültürel istihdamın yüzde 38.3’ünü yükseköğretim mezunları, yüzde 35.9’unu lise altı eğitimliler, yüzde 25.8’ini ise lise ve dengi meslek okulu mezunları teşkil etti. Kültürel istihdamın yüzde 90’ını kültürel meslek alanlarında, yüzde 10’unu ise kültürel olmayan meslek alanlarında çalışanlar oluşturdu. Kültürel istihdamda olanların yüzde 40.4’ünü el sanatları çalışanları, yüzde 19.3’ünü mimar, planlamacı ve tasarımcılar, yüzde 9.7’sini yaratıcı sanatçılar ve sahne sanatçıları, yüzde 7.4’ünü ise sanat ve kültür ile ilgili yardımcı profesyonel meslek mensupları teşkil etti.
