Kendisi İstanbul’da çinileri Fransa’da

HABER: FAHRİ SARRAFOĞLU

Fransa’nın meşhur Louvre Müzesi Osmanlı’nın yükselme devri padişahlarından II. Selim’in türbesinin çinilerine ev sahipliği yapıyor. Türbenin en değerli parçası olan çinilerin gurbet yolculuğu ise ne yazık ki restorasyon bahanesiyle gerçekleşen bir hırsızlık hikayesiyle başlıyor. Padişahın vefatından 19. yüzyıla kadar sağlam bir şekilde korunan değerli çiniler, İstanbul’da yaşayan Fransız bir diş doktorunun türbenin restorasyon hakkını elde etmesiyle yerlerinden olur.

TARİHE DÜŞKÜN

Osmanlı Devleti 1800’lü yılların başında, II. Selim ve III. Murat türbeleri ile I. Mahmut kütüphanesinin çinilerinin restorasyonu için çalışmalar başlatır. Bu doğrultuda Ayasofya Müzesi bahçesinde bulunan II. Selim’in türbesinin restorasyonu için İstanbul’da diş doktorluğu yapan ve tarihi eserlere düşkünlüğüyle tanınan Albert Sortin Dorigny müracaat eder. Başvurusunun kabul edilmesiyle birlikte çalışmalara başlayan Dorigny, koleksiyonu için değerli bir parça kazanma şansı elde eder.

EN DEĞERLİ ÇİNİLER

Türbenin hemen girişi özellikle 16’ncı yüzyılda, çini sanatının en muhteşem eserlerinden olan İznik çinileriyle süslenmiştir. Mimar Sinan, yaptığı cami ve türbelerde, özellikle bu çinileri kullandı. II. Selim türbesi de, Mimar Sinan tarafından yapıldığı için bol miktarda İznik çinisi bulunur. Ancak Albert Sortin Dorigny, 1894 yılında II. Selim türbesinin çinilerinin benzerlerini, Fransa’da bir fayans fabrikasında yaptırır. Bu fayanslar geldikten sonra, orijinal çinileri yerinden söktürür ve yurt dışına kaçırarak satar. Türbeye ise fabrika yapısı çiniler yerleştirir. Bir gecede,60 parçadan oluşan çini pano yerinden sökülür ve önceden hazırlanan sahte pano buraya yerleştirir.

ASIRLARCA ANLAŞILMADI

Türbenin girişindeki bu çini levhanın sahte olduğu maalesef uzun yıllar anlaşılmaz. Bir süre sonra türbenin revaklı girişinin sol yanında bulunan çini pano solgun görülmeye başlar. 2003 yılında da iki çini yerinden koparak düşer ve kırılır. Kırılan çinilerin arkasında Paris’teki “Choisleroi Seine” fayans fabrikasının mühürü çıkar. Böylece hırsızlık anlaşılır.

LOUVRE MÜZESİ’NE SATTI

Türbeden çalınan çiniler araştırıldığında Louvre Müzesi’nde sergilendikleri anlaşılır. Hatta müze yetkilileri bu panonun altında “Ayasofya Müzesi’nin haziresinde bulunan Sultan II. Selim türbesinin çinileri” ibaresini kullanır. Çini pano 1905 yılında, Dorigny tarafından müze müdürlüğüne satılmıştır. Bu paha biçilmez çiniler, tüm iade girişimlerine rağmen geri alınamadı.

06 Ocak 2017 Cuma

Etiketler : Gündem