Kaybolan mesleğin kaybolan tarihle buluştuğu mekan

HABER: MÜGE BİBER

Giritli Mustafa Paşa Han; Eminönü, Mercan Mahallesi’nde, Fincancılar Sokak ile Çakmakçılar Yokuşu’nun kesiştiği noktada yer alıyor. Bu hanın tek girişi ise Fincancılar Sokak’ta, 32 numarada karşımıza çıkıyor. Mimari özellikleri hem Osmanlı hem Avrupa etkisini yansıtan hanın tarihçesi ve mimarı bilinmiyor. 1868 yılına ait ticaret yıllıklarında adının geçiyor olması, hanın bu tarihten önce yapıldığına işaret ediyor. Giritli Mustafa Paşa Han’da, ilk yapıldığı yıllarda tüccar, komisyoncu, manifaturacı ve kumaş ithalatçıları bulunuyordu. Ayrıca, Giritli Mustafa Paşa ailesinin temsilcisinin bürosu da handaydı. Tarihi mekanda günümüzde ise sayıları giderek azalan tül perde diken terziler faaliyet gösteriyor.

AVLULU HANLARDAN

Üç katlı kagir bir yapı olan Giritli Mustafa Paşa Han, Osmanlı mimarisinde avlulu hanlar grubunda yer alıyor. Günümüzde avlu, dört yana eğimli cam bir çatı ile örtülü olsa da Goad Sigorta haritalarından, zamanında avlunun üzerinin açık olduğu, cam çatının sonradan eklendiği anlaşılıyor. Han, 644 metrekarelik bir alana sahip. Oldukça düzgün bir planı olan Giritli Mustafa Paşa Han’da, kat planları arasında pek fark yok.

İKİ CEPHELİ

Hanın, Fincancılar Sokak ve Çakmakçılar Yokuşu’na bakan iki cephesi var. Oldukça sade olan cepheler, benzer özellikler gösteriyor. Fincancılar Sokak üzerindeki tek giriş cephenin simetri aksından sola kaydırılmış. Giriş, yuvarlak kemerli, üzerinde tepe penceresi olan bir açıklık şeklinde. Zemin katın cephesi ise dükkan vitrinleri ve tabelaları yüzünden oldukça bozulmuş. Üst kat revaklarının dökme demir korkulukları ve pencerelerin demir parmaklıkları da iç cephelerin dekoratif unsurları arasında yer alıyor.

20 ODADAN 10’U BOŞ

İlk yıllarda tüccar, komisyoncu, manifaturacı ve kumaş ithalatçılarının faaliyet gösterdiği Giritli Mustafa Paşa Han’da, günümüzde ise tül perde diken terziler yer alıyor.
Ayrıca hanın 20 odasının 10’u boş.

AVRUPA ETKİSİ

Giritli Mustafa Paşa Han, üzeri açık avlusu, katlardaki revaklar ve cephelerin sadeliği dolayısıyla klasik Osmanlı hanlarını çağrıştırıyor. Revakların dökme demir korkuluğu, pencerelerin genişliği ve sayılarının çokluğu, kilit taşları, sahte parapet gibi özellikleriyle handa Avrupa etkisi hissediliyor. Ayrıca 19. yüzyıla ait olması da hanı diğer hanlardan ayırıyor.

KORUNMASI GEREKİYOR

Mustafa Paşa tarafından yaptırılan han, Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 15 Şubat 1970 tarih ve 5256 sayılı kararıyla ‘korunması gerekli tarihi eser’ olarak tescil edildi.

SOKAĞA VE AVLUYA AÇILAN TARİH

Giritli Mustafa Paşa Han’ın zemin katındaki on bir dükkandan dördü avluya açılmıyor. Bu nedenle girişler sokaktan. Diğer dördü ise hem avluya hem sokağa bakıyor. Geri kalanları da sadece avluya açılıyor. Çakmakçılar Yokuşu cephesine bakan dükkanlar, bağımsız bir merdivenle bir üst katla buluşuyor. Bu tarafa bakan dükkanlar iki katlı ancak ikinci katları, hanın içine açılmıyor. Çakmakçılar Yokuşu tarafında ise revak koluna açılan sadece bir oda var. Zemin kat dükkanlarıyla bağlantılı diğer odaların han içine açılan kapı veya pencereleri bulunmuyor.

09 Ocak 2017 Pazartesi

Etiketler : Gündem