Kanserde kişiye özel tedaviye ‘tanı kit’i Türkiye’de üretiliyor

SOYHAN ALPASLAN

Teknopark İstanbul Kuluçka Merkezi (Cube Incubation) firmalarından Gene-IST (İstanbul Moleküler Genetik İlaç ARGE ve Danışmanlık Hizmetleri Limited Şirketi), global tıp dünyasına damgasını vurdu. Kişisel kanser ilacını ve tedavi yöntemini belirleyen ‘Prognostik Kanser PD-L1 Gerçek Zamanlı PCR Kiti’, kanser hastalarının hangi olası tedavilere, hangi ilaç dozlarında yanıt vereceğini tespit ediyor.

PAZARDA İLK VE TEK

Gene-IST’in kurucularından Prof. Dr. Belgin Süsleyici, “Ürettiğimiz kit, milli ve yerli. Hem ulusal hem de uluslararası pazarda immün checkpoint inhibitörlerin hedef moleküllerinden PD-L1 geninin kişiye özel varyasyonlarını tespit eden ilk ve tek ürün. İmmün checkpoint inhibitörleri; son 10 yıl içinde geliştirildi ve halen patent koruması altında oldukları için muadilleri bulunmayan, son derece pahalı ilaçlar” bilgisini paylaştı.

Kit projesinin yürütücüsü Prof. Dr. Süsleyici, İstanbul Ticaret’in sorularını cevapladı.

KİŞİSEL İLAÇ TEST KİTİ

Gene-IST’i tanıtır mısınız?

Gene-IST’i 2018 yılında Teknopark İstanbul Kuluçka Merkezi bünyesinde ortağım Prof. Dr. Atila Karaalp ile birlikte kurduk. Firmamızda moleküler genetik ve farmakoloji alanlarında Ar-Ge, biyoteknoloji, eğitim ve danışmanlık, kit üretimi, ithalat ve ihracat hizmetleri veriyoruz.

Gene-IST ne üretiyor?

Farmakogenetik test kitleri geliştiriyoruz. Söz konusu kitler; kanserli dokularda ilaç yanıtını değiştiren ve sağ kalımı etkileyen genetik faktörleri belirleyip, kişiye özel akılcı ilaç tedavilerinin uygulanmasına imkân sağlıyor. Tanı-tedavi yanıtı kitleri ile kişisel genetik farklılıklar nedeniyle oluşabilecek toksik etkiler belirleniyor. Böylece, bireyselleştirilmiş daha etkili tedavilerin uygulanması sağlanabiliyor. Gereksiz ilaç kullanımı ve istenmeyen yan etkiler nedeniyle oluşan maliyetler de büyük ölçüde önlenebiliyor.

GERÇEK ZAMANLI PCR

Ürettiğiniz ‘ilaç tanı kiti’ ile ilgili bilgi verir misiniz?

‘Kanserin Seyri ile Hastalar Arasında Tedaviye Yanıt Farklılıklarının Moleküler Nedenlerinin Araştırılması ve Buna Yönelik Tanı Kiti Geliştirilmesi’ projemiz kapsamında diyagnostik (tanı tedavisi) gerçek zamanlı PCR kiti ürettik. ‘Prognostik Kanser PD-L1 Gerçek Zamanlı PCR Kiti’ ile kanser hastalarının hangi olası tedavilere ve hangi ilaç dozlarında yanıt vereceğini belirleyebiliyoruz.

TEDAVİYE YETERSİZ YANIT

Kanser tedavisinde kat edilen mesafe nedir?

Yeni nesil kemoterapi ve immünoterapi ilaçları ile birlikte bazı ilerlemeler sağlandı. Fakat tedaviye verilen yanıtlar hâlâ yeterli düzeyde değil. Çünkü kanser seyrini tümörün genetik özellikleri belirliyor. Tümör dokusunda bulunabilecek bazı mutasyonlar nedeniyle hastanın kanser ilaçlarına yanıtı tam olmayabiliyor. Bu mutasyonlar, ilacın etkisini gösterememesine, gereksiz zaman ve para kaybına neden oluyor. Öte yandan, ilaçların toksik etkileri ve ilaç direncine bağlı olarak tedavi etkinliğinin yeterli seviyede olmaması da diğer sorunlar arasında.

ULUSLARARASI İŞBİRLİKLERİ

Üniversite-sanayi işbirliğinde neredesiniz?

Fransa-Lorraine Üniversitesi Kanser Enstitüsü, Hollanda-Erasmus Üniversitesi Tıbbi Merkezi, İtalya- Roma Üniversitesi
‘La Sapienza’ Klinik Biyokimya Ünitesi ile işbirliklerimiz var. Farklı kliniklere ait yeni farmakogenetik biyobelirteçlerin belirlenmesi, metabolomik alanında yeni teknolojilerin geliştirilmesi ve uygulanması, kanser tedavisinde kullanılabilecek kişiye özel etkili ilaç tedavilerinde rol alan genlerin belirlenmesi kapsamındaki projelerimiz sürüyor.

‘RAKİBİMİZ YOK’

Prof. Dr. Belgin Süsleyici, “Gene-IST olarak Prognostik PD-L1 Kiti immün checkpoint inhibitörleri üzerinden kişiye özel tedavi yanıtını belirleyebilen ilk ve tek ürünü geliştirdik. Şu an itibarıyla yerli ve yabancı piyasalarda bulunan tek ürün olduğundan rakibimiz yok. Halihazırda kanser genetiği ile ilgili hizmet veren çok sayıda tıbbi tahlil laboratuvarları, kanserli doku ve hücrelerin tiplendirilmesi ile kısmen de kansere bireysel yatkınlığın tespiti amacıyla testler yapıyor. Ama bu çalışmalar kanserin seyrine dair bilgi vermiyor” dedi.

PROF. DR. BELGİN SÜSLEYİCİ KİMDİR?

Prof. Dr. Belgin Süsleyici (PhD), Marmara Üniversitesi Biyoloji Bölümü Moleküler Biyoloji Anabilim Dalı’nda tam zamanlı öğretim üyesi olarak görev yapıyor. Doktora sonrası eğitimini International Federation of Clinical Chemistry (IFCC) Bursu ile Nancy-Fransa’da ‘Center for Preventive Medicine’da tamamladı. Türkiye Farmakogenomik ve Bireyselleştirilmiş Tedavi Derneği’nin (TSPPT) kurucusu ve halen başkanı olan Süsleyici, ilaç genetiği alanında kılavuzları oluşturan ESPT, Eu-PIC gibi uluslararası meslek kuruluşlarının aktif üyesi. Bireye özel genetik bazlı ilaç tedavileri (farmakogenetik), omik teknolojileri ve kök hücre uygulamaları üzerine Ar-Ge çalışmaları yürüten Süsleyici, çok sayıda ulusal ve uluslararası derginin bilimsel hakemlik kurul üyeliklerini sürdürüyor. Uluslararası makalelerine 795 atıf yapılan Süsleyici, Türkiye Diyabet Vakfı Bilimsel Proje Destek Ödülü yarışmasında birincilik ödülüne sahip.

KİTİN FAYDALARI

* Kanserin seyrinin öngörülmesini sağlıyor.

* Olası mutasyonları saptayabiliyor.

* Hasta için olası tedavi yöntemi belirliyor.

* İlaç dozlarının hastaya özel ayarlanabilmesine imkan veriyor.

* Hastalar hedefe yönelik ilaçlarla etkili tedavi edilebiliyor.

* Tümöral doku DNA’sındaki ilaç direncini tespit edebiliyor.

* İlaç toksisitesine neden olabilecek gen farklıklarını belirliyor.

* Her marka PCR cihazında kullanılabiliyor.

* Çok kısa sürede güvenilir sonuçlar veriyor.

* Düşük maliyeti ile kolay ulaşılabiliyor.

29 Mart 2021 Pazartesi

Etiketler : Teknoloji