HABER: ADEM ORHUN
Uyuşmazlıkların, mahkemelerde yıllar kaybetmeden çözülmesi için önceki yıl başlatılan zorunlu arabuluculuk uygulaması artık ticari uyuşmazlıklarda davaların da dava şartı oldu. İşçi-işveren uyuşmazlıklarından sonra 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 1 Ocak 2018’de yürürlüğe girmesiyle, önce arabulucuya gitme zorunluluğu getirildi. Daha sonra yapılan değişikliklerle de “Kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır” oldu. Artık 1 Ocak 2019’dan itibaren ticari uyuşmazlıklarda da zorunlu olarak önce arabulucuya gidiliyor.
SİSTEM VE TECRÜBE
İTO çatısı altında kurumsal olarak tahkim ve arabuluculuk hizmeti veren İstanbul Ticaret Odası Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi ((İTOTAM), konunun uzmanlarının katılımıyla arabuluculuk konferansı düzenledi. ‘Ticari Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk ve İTOTAM’ konulu konferansın açılış konuşmasını İTO Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Ahmet Özer yaptı. Özer, şunları söyledi: “İTO, ülkemizde kurumsal tahkimin gelişmesinde öncü oldu. Odamız, diğer bir alternatif uyuşmazlık çözümü olan arabuluculuk hizmetini de başarıyla veriyor. Uyuşmazlıklarda İTOTAM sekretaryası güvenilir, gizlilik kriterlerine uygun ve hızlı uyuşmazlık çözümü için kurumsal ve sistemli bir şekilde çalışıyor.”
UZMANLAR KONUŞTU
İTO Genel Sekreter Yardımcısı Av. Nurcan Turan’ın da takip ettiği konferansın ilk oturumunda İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Abuzer Kendigelen başkanlığında, İTOTAM Divan Başkanı Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez ve İTOTAM Divan Üyesi Prof. Dr. Ali Yeşilırmak konuşmalarını yaptı.
Konferansın ikinci oturumu, İTOTAM Tahkim Divanı Başkan Yardımcısı Prof. Dr. İlhan Helvacı başkanlığında gerçekleştirildi. Bu oturumda Prof. Dr. Mehmet Helvacı, “Ticaret Kanunu çerçevesinde zorunlu arabuluculuğa bakış” başlıklı bir konuşma yaptı.
HERKES BAŞVURABİLİR
İTOTAM Tahkim Divanı Üyesi Dr. Öğr. Üyesi Ebru Şenöz Malkoç, “Zorunlu arabuluculukta İTOTAM’ın yeri” konulu bir sunum yaptı. Dr. Malkoç, “Taraflar her zaman ihtiyari arabuluculuğa başvurabilir. Sözleşmede yoksa bile taraflar İTOTAM sekretaryasına gelebilir. Davet, İTOTAM sekretaryasında hazırlanır ve gönderilir. 30 gün içinde karşı tarafın kabul etmesi gerekiyor” dedi.
Süre kaybı riski tereddüdü yaşanması halinde İTOTAM sekretaryasının çok hassas davrandığını belirten Dr. Malkoç, “Gerekli anlarda tutanakları tutuluyor, sürenin kesilmesi sağlanıyor” diye konuştu.
TİTİZ ÇALIŞMA
Dr. Öğr. Üyesi Malkoç, konuşmasına şöyle devam etti: “Uyuşmazlık karmaşıksa, taraf sayısı fazlaysa, divan, birden fazla arabulucu önerebiliyor. Gerekli olduğu durumlarda katkıda bulunacak uzman listesi de var. Diğer yandan bizim başvuru formlarımızda uyuşmazlık tutarı yazıyor. Bu da bilinmezliği ortadan kaldırıyor. Taraflar bağımsızlık ve tarafsızlık beyannamesini imzalayıp sekretaryaya gönderiyor. Arabuluculuğun tamamlanması bizde hızlı işliyor. Aksi belirtilmediyse 3 ay içinde sürecin tamamlanması gerekiyor.”
Anlaşmanın kapsamının taraflarca belirlendiğini kaydeden Dr. Malkoç, “Sekretarya, titiz davranıyor, her konuda taraflara destek sağlıyor. Anlaşılamayan konuları da yazıyor” diye konuştu.
SİSTEMATİK UYGULAMA
Dr. Öğretim Üyesi Rabia Eda Giray arabuluculuğun, İTOTAM’da olması gerektiği gibi titiz ve güvenilir uygulandığını söyledi. Giray, “İTOTAM bu işi çok güzel sistematik yapıyor. İşlenmiş bir dosya geliyor. Oradan, doğru kişiye başvurabiliyorsunuz. İTOTAM, ‘belirleme tutanağının’ hazırlanmasında da yardımcı oluyor” diye konuştu. İTOTAM’ın, arabulucu avukattan pay almadığını belirten Dr. Giray, şu bilgileri verdi: “Arabulucu kendi ücretini alıyor. İTOTAM da 300 TL dosya ücretini alıyor. Arabulucunun ücreti, en başta depo edildiğinden garanti altında. Bu süreçte görüşmeler ve müzakereler hem güvenli hem güvenlikli bir ortamda yürütülüyor. Ayrıca İTOTAM’ın ofisinde taraflar için ayrı görüşme odaları olduğu için gizlilik ilkesini sağlayacak ortam da sağlanmış durumda.”
Müzakere sürecinde strateji kritik önemde
İTOTAM Tahkim Divanı Üyesi Prof. Dr. Ali Yeşilırmak, arabulucular ve ilgili avukatlar için uygulama anında faydalı olacak şu tavsiyeleri paylaştı:
MENFAATLERE ODAKLANIN
Başlangıç ve inceleme ardından, müzakere aşamasında neler yapılacak? Pozisyonlara değil menfaatlere odaklanın. Her iki tarafın kazançlı çıkacağı opsiyonları oluşturun. Sonra opsiyonlar arasından seçim yapın. Yeterli opsiyon yoksa müzakere dışında en iyi alternatif nedir? Bunu taraflara sorun ve bunu geliştirin.
STRATEJİ UYGULAYIN
Hukukçunun, arabuluculuk sürecinde mutlaka stratejisi olmalı. Bu süreçte ilk, sonraki ve nihai teklifler olur. İlk teklife karşılık diğer taraf pozisyonunda ısrar ederse, biz stratejimizi bozmadan devam edeceğiz; ya aynı teklifle ya da biraz uyarlayıp devam edeceğiz. Taraf, ilk teklifte bulunmaktan kaçınırsa, biz ilk teklifte bulunacağız.
DEĞER TESPİTİ YAPIN
Uyuşmazlığın ‘değerinin’ belirlenmesi lazım. Arabuluculuk yoluyla olursa kaç liraya olur sorusunun cevabı uyuşmazlığın değeridir. Avukatın yapması gereken, bu değeri bulmak. Böylece ilk teklifi bulmanız daha kolaylaşır.
SÖZ SIRASI
Genç avukatlara seslenen Prof. Yeşilırmak, “Uyuşamazsanız, mahkemeye kalırsınız, yargılama giderleri ve süre kaybınız çok olur diye uyarıda bulunmak lazım mı? Bunu ne zaman söylemek gerekir? Bunu sürecin başında değil de gerektiğinde söylemenizi tavsiye ederim” şeklinde konuştu. “Her tarafın kazandığı veya mutlu olduğu bir resim yok” diyen Prof. Yeşilırmak, “Gülen yüzlerin ardında bir fedakarlık veya kayıp var. Dolayısıyla taraflara bunu hatırlatmakta fayda var” dedi.
SÜREÇ KİLİTLENİRSE...
İTOTAM Tahkim Divanı Üyesi Prof. Dr. Ali Yeşilırmak “Arabuluculuk sürecinde müzakere kilitlenirse ne yapılmalı” sorusuna şöyle cevap verdi: “Toplantıya ara verilebilir, birlikte yemeğe çıkılabilir. Ancak sürece sistematik olarak yanaşmak lazım. Bunun için de üç önerim var: Sorunu parçalara bölmek, sorunu birleştirip büyük resme bakmak ve beyin fırtınası yapmak.”
KİTAP TAVSİYESİ
Prof. Dr. Ali Yeşilırmak, avukatlara “Temel Arabuluculuk Eğitimi Katılımcı Kitabını” tavsiye etti. Prof. Yeşilırmak, Adalet Bakanlığı’nın sitesinden pdf formunda indirilebilen kitabı, arabuluculuk konusuyla ilgili bütün hukukçuların okumasının çok faydalı olacağını ifade belirtti.
