İstanbul’un kayıp renkli fotoğrafı

HABER: MÜGE BİBER

Kara kutu, nam-ı diğer fotoğraf makinesi… Bu ‘kutu’nun öyküsü, kimya ile başladı. En ilkel fotoğraf makinasını kullanan, M.S. 965-1030 yılları arasında yaşayan ünlü İslam optik bilgini Basralı El-Hasan’dı.

El-Hasan, karanlık kutuyu, Ortaçağ’da güneş tutulması sırasında güneş ışınlarını incelemek için kullandı. Batı ise bu kutuyu, 13. yüzyılda Roger Bacon’ın El-Hasan’dan öğrendiği ‘karanlık kutu’nun ayrıntılı bir tanımını yapması sonucu tanıdı.

TARİHTE İLK: RENKLİ KURDELE

1861’de İskoç fizikçi James Maxwell’in farklı bir renkli lens filtresi ile çektiği kurdele fotoğrafı, tarihe ilk renkli fotoğraf olarak geçti. Türkiye’de de ilk renkli fotoğraf çekimini Ermeni sanatçı Osep Minasoğlu gerçekleştirdi.

İstanbul’un ilk renkli fotoğrafının ne zaman çekildiği ise kesin olarak bilinmiyor. Kentin şu ana kadar tespit edilen en eski renkli fotoğrafları; 1890’ların sonunda William A. Livingstone Jr. ve Edwin H. Husher tarafından kurulan Detroit Photographic Company’deki İstanbul’a ait görüntüler. Bu görüntüler, 1895’te siyah-beyaz çekilip sonradan renklendirilen görüntülerden oluşuyor. Renklendirme işlemi kimyasal teknikler kullanılarak yapılırken, renklendirilmiş İstanbul fotoğrafları bugün Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi’nin arşivinde bulunuyor.

İLK RENKLİ ÇEKİM

Türkiye’de ilk renkli fotoğrafı çeken Osep Minasoğlu, 1962’de Beyoğlu’nda kurduğu Stüdyo Osep’te, Fransa’da öğrendiği laboratuvar tekniklerini uygulamaya başladı. O yılların en büyük fotoğraf stüdyosunu kuran Minasoğlu; Zeki Müren, Cüneyt Arkın ve Yılmaz Güney gibi dönemin ünlü isimlerinin fotoğraflarını çekti.

DİA’YA ÇEVİRDİ

Öte yandan Minasoğlu, Türkiye’de ilk renkli fotoğraf baskısını da gerçekleştiren isim oldu ve dünyada 35 mm sinema filmini, dia haline getiren ilk kişi olarak tarihe geçti. Türkiye’ye ilk otomatik baskı makineleri, dia pozitifler ve renkli negatif filmleri getiren Minasoğlu’nun arşivi, 2009’da bir sergiyle halka açıldı.

TEKNİĞİNİ FRANSA’DA ÖĞRENDİ

Türkiye’de ilk renkli fotoğrafı çeken Osep Minasoğlu, 26 Şubat 1929’da İstanbul Samatya’da doğdu. Minasoğlu, 1952’de babadan kalma bakkal dükkanını stüdyoya çevirerek Foto Paris’i açtı. 1955’te Paris’e göç eden Minasoğlu, 1962’de tekrar İstanbul’a döndü ve Stüdyo Osep’i kurdu. Minasoğlu, Fransa’da öğrendiği laboratuvar tekniklerini Beyoğlu’ndaki stüdyosunda uygulamaya başladı.

FOTOYLA GELEN YABANCI ORTAK

İstanbul Ticaret Odası Fotoğrafçılık Meslek Komitesi Meclis Üyesi Turan Kocaalp, ilk fotoğraf stüdyolarından biri olan ve Türkiye’ye yabancı ortak getiren Serengil Fotoğraf Stüdyosu’nun öyküsünü şöyle anlatıyor: “Serengil Fotoğraf Stüdyosu 1954’te Kadıköy’de kurulmuş. Daha sonra stüdyo sahibi Ömer Seyfettin Serengil, 1961’de Almanya’ya giderek, Herbert Heinze’den renkli fotoğraf baskısı eğitimi almış. Türkiye’ye döndüğünde Alman ortağıyla Serengil Heinze Fotoğrafçılık adıyla İTO’ya kayıt yaptırarak Valikonağı Caddesi’nde Agfa marka baskı makineleriyle faaliyete geçmiş.”

08 Mart 2017 Çarşamba

Etiketler : Gündem