İstanbul restorasyonlarla eski siluetine kavuşuyor

İstanbul’da pek çok noktada devam eden restorasyonlar, tarihi kenti eski siluetine bir adım daha yaklaştırıyor. Fatih’te fethin ilk camisi olarak bilinen Fatih Mescidi, tarihi kayıtlara uygun şekilde yeniden inşa ediliyor.

İstanbul demiryoluyla ulaşım mimarisinin sembolü olan Haydarpaşa da aslına uygun taşlarla yenilendikten sonra 2026’da açılacak.

HABER: SÜMEYRA YARIŞ TOPAL

Türkiye’deki tescilli eserlerin yaklaşık üçte birine ev sahipliği yapan İstanbul’da, devam eden kapsamlı restorasyon çalışmalarıyla kentin hafızası yeniden tazeleniyor. İstanbul’un ilk mescidi olarak kayıtlarda yer alan Yedikule’deki Fatih Mescidi, aslına uygun olarak yeniden inşa edilirken, Asya kıtasının son tren istasyonu Haydarpaşa Garı da ince işçiliğine kadar özgün restorasyonuyla yolcularını ağırlamak için gün sayıyor. 

6 ASIR AYAKTAYDI 

İstanbul fethedildiğinde ilk mescit olarak Yedikule’de inşa edilen ‘Ebu’l Feth Camii’, bir diğer adıyla Fatih Mescidi, tarih kayıtlarına göre 1905 yılına kadar hizmet verir. O yıllardan sonra yıkılan caminin yalnızca minaresi ve çeşmesi ayakta kalır. İstanbul kültür hafızasının önemli bir parçası olan Yedikule Hisarı’nın 2019’da yeniden ihya çalışmaları başladığında, İstanbul’un fethinden sonra yapılan ilk cami olma özelliği taşıyan mescidin de tekrar inşa edileceği duyurulmuştu. Geçtiğimiz hafta Fatih Belediyesi’nden yapılan açıklamaya göre, mescitte son dokunuşların yapılması aşamasına gelindi. Mescit, çok kısa zamanda yeniden ibadethane olarak hizmet verecek. 

TEMEL KAZILARINDAN İNŞA 

Mescidin aslına uygun olarak yapılma sürecinde tarih kayıtlarından faydalanıldı. Türk ve İslam Eserleri Müzesi Müdürlüğü denetiminde kazı çalışmaları yapılarak mescidin temel kalıntılarına ulaşıldı. Bu temel kalıntıları referans alınarak yapının kütlesi belirlendi ve dönem mescitlerinden örnekle taş tuğla almaşık örgü ile mescidin duvarları inşa edildi. O yıllardan özgün hali ile kalan mescidin minaresi de sağlamlaştırılarak mescit ile bütünleşik hale getirildi. 

ÇEŞME SUYUNA KAVUŞACAK 

İstanbul siluetinin en belirgin parçası olan Yedikule Hisarı’nın da restorasyon çalışmaları 2019 yılından bu yana sürüyor. Tarih boyunca çeşitli işlevlerle hizmet veren, ancak 2013 yılında tamamen kapanan Yedikule Hisarı, etap etap yenilenerek açılıyor. Yedikule Hisarı’nın en son hizmet verecek yapılarından biri de o günlerden bugüne ulaşan çeşme olacak. Fatih Belediyesi, bu çeşmenin de restorasyonunun tamamlanmak üzere olduğunu ve yakın zamanda suyuna kavuşacağını paylaştı. 

ULAŞIM TARİHİNİN SEMBOLÜ 

Kültür ve Turizm Bakanlığı, İstanbul ulaşım mimarisinin sembol yapılarından biri olan Haydarpaşa Garı’nın restorasyonunda da sona yaklaşıldığını ve binanın çeşitli işlevlerle 2026 yılında hizmet vermeye başlayacağını duyurdu. Geçtiğimiz aylarda Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’ndan 29 yıllığına Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devredilen asırlık garın yenileme çalışmalarının ardından kısmi olarak yeniden yolcularına kavuşması bekleniyor. 

10 YILDIR HİZMET VERMİYOR 

Asya kıtasının son tren istasyonu durumunda olan Haydarpaşa Garı, 2010 yılında geçirdiği yangın kazası sonucunda kısmen kullanılamaz duruma gelmişti. 1908 tarihli Alman mimari üslubunda inşa edilen tarihi gar kompleksi, 2014 yılında ise kullanıma tamamen kapanmıştı. Çalışmalar kapsamında bölgede arkeolojik kalıntılara da rastlanmış ve gar bölgesinin aynı zamanda bir kültür havzasına dönüşmesinin planlandığı kamuoyu ile paylaşılmıştı.  

 Resim yazısı

ÖZGÜN YENİLEME 

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Öğretim Görevlisi Dr. Serkan Angı, tarihi Haydarpaşa Garı’nın İstanbul restorasyon çalışmalarında önemli bir yere sahip olduğunu ifade etti. Angı, “Haydarpaşa Garı’nın bu açıdan çok şanslı olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü genellikle restorasyon çalışmalarında o yıllara özgü taşlar çok kullanılmaz. Benzerleri ve ikameleri kullanılır, ancak Haydarpaşa’da bu böyle olmadı. Binanın tam özgün taşları yerinden getirilerek yapı onarıldı. Bunun için Bilecik Osmaneli’nde bir taş ocağı dahi açıldı” dedi. 

KÜLTÜR VADİLERİ 

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Haydarpaşa Garı’nın yanı sıra Sirkeci Garı’nın da kültüre kazandırılacağını belirterek, şu bilgiyi verdi: “Öncelikle Haydarpaşa Garı kompleksinde atıl durumdaki tescilli eski eser yapılar aslına uygun şekilde restore edilecek. Demiryolu taşımacılık faaliyetleri Haydarpaşa’da devam edecek. Binalar restorasyon sonrasında arkeopark, arkeoloji müzesi, performans sanatları merkezi, kütüphane, tematik müze, sergi salonları, sanat ve tasarım atölyeleri olarak değerlendirilecek. Sirkeci Garı’nda çalışmaların tamamlanmasının ardından şu anda atıl durumda olan tescilli yapılar Göç Müzesi, Tematik Müze, resim galerisi gibi kültür sanat alanlarında kullanılacak. Hem Haydarpaşa’da hem Sirkeci’de tren olacak, kültür ve sanat olacak, millet bahçesi olacak ama burada asla AVM ve otel olmayacak. Hedefimiz, 2026 Ekim’de İstanbul Kültür Yolu Festivali’yle Haydarpaşa ve Sirkeci kültür vadilerini İstanbullu-

lara hediye etmek.”

YEDİKULE’NİN KÜLAHI

Yedikule Hisarı onarım çalışmaları kapsamında görsel ve yazılı kaynaklara göre kulenin tepesinde yer alan külah da geçtiğimiz günlerde yerine takıldı. Bilim Kurulu Üyesi Yüksek Mimar İhsan Sarı’nın yaptığı açıklamalara göre, kulenin konik külahları için uzun bir araştırma yapıldı ve Macaristan’da Kanuni Sultan Süleyman zamanında yapılmış olan Berder Kalesi örnek alınarak, Yedikule Hisarı’nın külahları inşa edildi. Fatih Belediyesi’nden yapılan açıklamaya göre, Koruma Kurulu onaylı proje kapsamında diğer külahların da önümüzdeki günlerde yerine konması planlanıyor.

15 Kasım 2024 Cuma