İstanbul dönüşümü Türkiye’ye kazandıracak

İstanbul’da, afet riski altındaki alanların dönüşümü için yeni dönem başlıyor. Depreme dayanıksız alanlar dönüşecek, güvenli ve konforlu mahalleler tesis edilecek. Kentsel dönüşüm atağıyla 39 ilçede 650 bin konut yapılacak.

İstanbul’un rekabet gücünü artıracak bu dönüşüm, inşaatın yanı sıra onlarca sektörü de hareketlendirecek.

HABER: ADEM ORHUN

Deprem riskinin her geçen yıl arttığı İstanbul’da, kentsel dönüşüm kaçınılmaz hale geldi. Şehirdeki yaklaşık 6 milyon konutun onda birinin acilen yıkılması gerekiyor. Artık afet riski altındaki alanların dönüşümü için yeni dönem başlıyor. Bu kapsamda, şehrin kangren olan alanları dönüşerek, sağlam binalarla yeniden tesis edilecek. Öncelikle yüksek riskli alanlar ve acil durumdaki yapıların yerine güvenli ve sağlıklı mahalleler kurulacak.

Bir süredir İstanbul İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) çalışmalarına konu olan kentsel dönüşüm, 6 Şubat depremlerinin ardından devletin öncelikli icraat gündemi oldu.

Geçtiğimiz kasım ayında yayınlanan Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’la, 2012’de çıkan kanuna göre yapılan dönüşümden farklı yeni bir dönem de başladı. Kentsel dönüşümü zorlaştıran engeller mevzuat yönüyle aşılırken, belediyecilik anlamında da yeni adımlar atılacak. 12. Kalkınma Planı’nda da yer alan kentsel dönüşümle, riskli yapıların sağlıklı ve güvenli yaşamayı esas alacak şekilde dönüştürülmesi sağlanacak. Plandaki amaçların gerçekleştirilmesi, İstanbul

için hayati öneme sahip.

RİSKLİ KONUT VE İŞYERLERİ

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın birçok konuşmasında paylaştığı bilgiye göre, İstanbul’da 600 bini acil olmak üzere 1.5 milyon bağımsız birimin dönüştürülmesi gerekiyor.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki de konu hakkındaki konuşmalarında buna dikkat çekti. Bakan Özhaseki, şunları kaydetti: “2012 yılında kentsel dönüşüm yasası çıkarmıştık. O yasaya göre Türkiye’de 2 milyon 200 bin konut ve işyerleri yenilendi. Şu anda 400 bin bağımsız bölümün yenileme çalışmaları devam ediyor. İstanbul’da 6 milyon civarı konut, 1.5 milyon civarında işyeri var. Bunların 1.5 milyonu riskli. En riskli olan sayısı 600 bin. Bunlar acilen yıkılması gereken yerlerde.”

REZERV ALANLAR

Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un, 9 Kasım’da Resmi Gazete’de yayımlandığını hatırlatan Bakan Özhaseki, “Kentsel dönüşümün önünü kesen ne kadar madde varsa değiştirdik” diye konuştu. Aciliyet arz eden kentsel dönüşüm kapsamında İstanbul’da birçok noktada rezerv alanlar tespit edildiği bilgisini veren Bakan Özhaseki, “Öncelikle Eyüpsultan ve Tuzla çevresinde bazı araziler rezerv alan olarak kullanılacak. Bu rezerv alanlarda 400-450 bin konut yapılacak” dedi.

650 BİN KONUT

Bu arada 31 Mart’ta yapılacak mahalli idareler seçimleri de kentsel dönüşümde yeni milat olacak. Bu kapsamda yapılan açıklamalara göre yeni dönemde şehrin bütün semtlerinde yüksek riskli alanlardan başlanarak yeni, güvenli mahalleler kurulacak. İstanbul’da kentsel dönüşüm atağında 39 ilçede 5 yılda 650 bin konut inşa edilecek. Bu çalışmayı desteklemek için 700 bin lira hibe, 700 bin lira kredi ve 100 bin lira da taşınma ve kira yardımı verilecek.

İŞLER CANLANACAK

Kentsel dönüşüm atağının, yapı ruhsatı sayısındaki dramatik seyri de tersine çevirmesi bekleniyor. 2017 yılında 1.4 milyon yapı ruhsatı verilirken, bu sayı sonraki yıllarda 200 binlere kadar düştü. Projelerini gerçekleştirmek için arsa bulmakta güçlük çeken birçok inşaat firması, blok bazlı kentsel dönüşüm işleriyle ayakta kalmaya çalışıyor. Topyekun dönüşüm, sektör şirketlerinin bilançolarını iyileştirecek.

BELEDİYE HİZMETLERİ

Kentsel dönüşümle planlı şehirleşme, çevre kirliliğinin, güvenlik problemlerinin, kamu hizmet masraflarının ve sanayi üretim maliyetlerinin azaltılmasına da katkı sağlayacak. Planlı semtlerin kurulması telekomünikasyon, enerji, su vb. altyapı tesisi ve bunların bakım onarımı için yapılan masrafları azaltacak. Yeni binaların otoparklı yapılması da ulaşım problemlerinin azaltılmasını destekleyecek. Bunun yanı sıra çöp toplama ve her türlü belediyecilik hizmetleri daha kolay ve daha düşük maliyetle yapılabilecek.

REKABET GÜCÜ

Kentsel dönüşüm, planlı şehirler kurularak rekabet gücünün artırılmasına da yarayacak. Bu konu, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın Rekabetçiliği ve Sosyal Uyumu Geliştiren Kentsel Dönüşüm Programı Eylem Planı’nda da yer alıyor. Program kapsamında, kentsel dönüşümün yerli ve yenilikçi üretimi destekleyecek şekilde uygulanması, afet riskinin bertaraf edilmesi, şehirlerin marka değerlerine katkı sağlayacak. Ayrıca şehirlerin iş ve yaşam koşulları açısından cazibesini, uluslararası rekabet gücünü artırmayı hedefleyen öncü projeler hayata geçirilecek.

HER ŞANTİYEDE YÜZLERCE İSTİHDAM

Kentsel dönüşüm çalışmaları istihdama da olumlu yansıyacak. Konut inşaatında hafriyattan ince işe kadar birçok meslek grubundan işçi ve ustalar çalışıyor. Örneğin, 100 dairelik bir projede bütün aşamalar tamamlandığında ortalama 400 kişinin eli işe değiyor. Bu işlerde kullanılan malzemeler ve ürünler de ilgili sektörlerdeki istihdamı artırıyor.

BEKLENEN KAZANIMLAR

Belediye hizmetlerindeki kayıplar ve enerji sarfiyatı azalacak.
Otopark sorunu azalacak, sokaklarda trafik akışı rahatlayacak.
Altyapı verimli bir şekilde kullanılacak, sermaye harcamaları azalacak.
Yaya yolları ve kaldırımlara ilişkin standartlar güncellenecek.
Akıllı ulaşım uygulamaları kolaylaşacak.
Mikro mobilite artacak.
Yeni raylı sistemler kolaylaşacak.
Gürültü ve karbon emisyonu azalacak.
Taşınmaz değer haritaları daha kolay üretilecek.

İNŞAAT SEKTÖRÜNDEN ÖNERİLER

Kamu eliyle yeni arsa arzı acil ihtiyaç. Böyle bir imkan fiyat stabilizasyonunu sağlamayı kolaylaştırır.
Yap-İşlet-Devret gibi modellerle yeni konut üretimi teşvik edilmeli.
Finansal sorunlar için üreticilere yeni çözümler sağlanmalı.
Ana inşaat kalemlerinde KDV muafiyetleri ile üretim maliyetleri düşürülmeli.
Bürokratik süreç sadeleşmeli.
Belediyelerde uygulama farklılıkları giderilmeli.
İstanbul’un bütün ilçelerinde aynı standartlarda imar artışı yapılmalı.
Şantiyelere daha hızlı elektrik bağlanmalı.
Yapı denetimindeki sorunlar çözülmeli. İstanbul’da atama bölgeleri 5-6’ya çıkarılmalı.
Yapı denetim ve beton firmaları denetlenmeli. Fiyat istikrarı sağlanmalı. Laboratuvar kapasitesi artırılmalı.

MOBİLYADAN BEYAZ EŞYAYA SEKTÖRLER KAZANACAK

Hem ada bazlı dönüşüm hem de yerinde dönüşüm çalışmaları her şekilde dirençli yeni binaların kurulmasını sağlarken, eşyalar da yenilenecek. Konut inşaatı faaliyetlerinin canlanması, bitmiş konutların dayanıp döşenmesine yönelik ürün satan sektörlerdeki iş hacmini de artıracak. İnşaat malzemelerinin yanı sıra mobilyadan perdeye, halıdan beyaz eşyaya birçok sektör hareketlenecek.

DAHA AZ ENERJİ SARFİYATI

Kentsel dönüşüm, yeni konut alanlarının çevreyi daha az kirleten, akıllı şehirler olarak inşa edilmesine de imkan tanıyor. Temelden çatıya daha iyi bir yalıtım, enerji verimliliği yüksek binalar, bu alandaki yönetmeliklere uyulması birçok fayda sağlayacak. Enerji israfı azalırken, cari açığın azaltılması yönünde kuvvetli bir adım atılmış olacak. Akıllı şehir uygulamalarında yerli ürün ve teknoloji oranları artacağı için bu alanlardaki şirketler ve startuplar büyüyecek.

05 Şubat 2024 Pazartesi