İlk rota Rusya

* ‘Hedef pazarlar, potansiyel ülkeler’ yazı dizimize komşumuz Rusya ile başlıyoruz. Çünkü Rusya, Ticaret Bakanlığı’nın 2020-2021Dönemi Hedef Ülkeler listesindeki 17 ülkeden biri… Öte yandan Rusya, ülkemizin 100 milyar dolar dış ticaret hacmi hedefi koyduğu nadir ülkelerden biri.

* Suriye, Libya ve Dağlık Karabağ’da birlikte strateji geliştirdiğimiz Rusya Federasyonu ile ekonomik ilişkilerimiz de her geçen gün aşama kaydediyor. Dünyanın önde gelen ekonomileri arasında yer alan komşumuz Rusya ile ticaretimizi daha fazla nasıl geliştirebileceğimize biraz daha yakından bakalım.

BAHAR ÖZSU

Türkiye’nin, dünyanın önde gelen ekonomileri arasında yer alan komşumuz Rusya ile köklü bir geçmişe dayanan ilişkilerinde, ekonomik ve ticari ilişkiler itici gücü oluşturuyor. 2000’li yılların başından itibaren iki ülke siyasi liderlerinin ortaya koyduğu irade ve yakın diyalog sayesinde ise ilişkiler yükselen bir ivme yakaladı. Hedeflenen 100 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşılması enerji, tarım, sanayi, inşaat gibi alanlardaki işbirliklerinin yoğunlaştırılması ve katma değeri yüksek ürün ve hizmet ticaretinin artması ile mümkün.


Rusya ile 2019 yılında 4.15 milyar dolar ihracat, 23.11 milyar dolar ithalat olmak üzere toplam 27.26 milyar dolarlık dış ticaret gerçekleşti.


Rusya’dan ithalatımızın yüzde 40’ını oluşturan mineral yakıt ve yağlar, ikili ticaret dengesinin ibresini Rusya’nın lehine çeviriyor.


İHRACATIMIZDA 10. SIRADA

İthalatımızda ilk üç ülke arasındaki yerini koruyan Rusya, 2018 ve 2019’da ilk sıraya yerleşti. Mineral yakıt ve yağlar, demir ve çelik, hububat, alüminyum ve mamulleri, bakır ve mamulleri ithalatımızda ilk sıralarda. 2019 yılı ihracatımızda 10’uncu sırada yer alan Rusya’ya en fazla ihraç ettiğimiz ürünlerin başında; taze veya kurutulmuş meyve ve sebzeler, kara taşıtları için aksam ve parçaları, petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar, plastik mamulleri, elektrikli makine ve ekipmanlar, tekstil ve hazır giyim ürünleri, ayakkabılar geliyor.

MÜTEAHHİTLER İÇİN ÖNCELİKLİ


Türkiye’nin yurt dışında 400 milyar dolara ulaşan müteahhitlik işlerinin 80 milyar doları Rusya’da. 5 milyona yakın kişiye istihdam sağlayan, ülke ekonomisindeki payı yüzde 15 olan ve büyük ölçekli konut, alt ve üst yapı, sanayi tesisi, ulaşım, turizm, sağlık ve benzeri projelerin olduğu Rusya, Türk firmaları için hem müteahhitlik projeleri hem de yatırımcı olarak öncelikli bir pazar.

İki ülke arasındaki karşılıklı yatırımlar 10’ar milyar dolar düzeyinde. Bugüne kadar Rusya’ya yönelik müteahhitlerimizin gerçekleştirdiği kümülatif proje bedeli yaklaşık 75 milyar dolar.


Enerji, Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkilerin en önemli unsurlarından birini teşkil ediyor. Enerji tedarikinde başlıca ortaklarımız arasında bulunan Rusya’yla bu alandaki işbirliğimiz Akkuyu Nükleer Santrali ve TürkAkım projeleriyle daha da ileri bir safhaya taşındı.

TÜRK SERMAYELİ 1.300 FİRMA FAALİYETTE

*Türk sermayeli bin 300’ün üzerinde firma, Rusya Federasyonu’nda faaliyet gösteriyor. Türk firmalarının en fazla yatırım/ticaret yaptığı bölgeler; Moskova, Kazan (Tataristan), Güney Rusya Federal Bölgesi ile ülkenin önemli ticaret merkezlerinden olan Novosibirsk, Yekaterinburg, Samara, St. Petersburg ve Astrahan.

* Rusya’da tekstil-konfeksiyon, bankacılık, turizm, gıda-gıda işleme, beyaz eşya-makina, cam sanayi ve müteahhitlik-inşaat malzemeleri alanlarında güçlü Türk yatırımları mevcut.


* Son dönemde Türk yatırımlarında artış görülen alanlar lojistik, otomotiv ve oto yan sanayi ile mobilya sektörleri.

SORUNLAR GÜMRÜK VE LOJİSTİK KAYNAKLI

Rusya ile ticari ilişkilerimizdeki sorunların önemli bir kısmı, gümrük ve lojistik kaynaklı. 2019’da Rusya’ya ihracatımızın yüzde 39.5’i karayolu, yüzde 57’si denizyolu ve yüzde 3.3’ü havayolu ile gerçekleşti. Gümrük ve lojistikte yaşanabilen sıkıntılar şöyle özetlenebilir:


* Referans fiyat uygulaması


* Form A belgelerinden kaynaklanan sorunlar


* Karayolu sınır geçiş noktalarında altyapı eksikliği


* Geçiş belgesi sorunu


* Ukrayna’ya yapılan yaptırımların etkisi


İhracatçılarımızın dikkat etmesi gereken iki önemli uygulama var: Sertifikasyon (EAC ve GOST-R) ve etiketleme. Yeni bir uygulama olarak etiketleme, ülkede kayıt dışılığın azaltılması ve tüketici refahını sağlamak amacıyla dijital ekonomiye geçişin de bir parçası olarak 2024 yılına kadar Rusya pazarında dolaşıma giren tüm ürünler için zorunlu olacak.

HANGİ ALANLARDA FIRSAT VAR?

İnşaat-gayrimenkul-yapı malzemeleri: Türkiye’nin Rusya’da müteahhitlik projelerindeki payı yüzde 10. Türk firmaları bu sektörde hem Rusya’da hem de dünyanın diğer ülkelerinde kendilerini kanıtlamış durumda. Pandemi ile birlikte Rusya’da değişen talepler ve öncelikler söz konusu. Lojistik hastanelerin ve laboratuvar projelerinin ön plana çıkması, müstakil bahçeli ve peyzaj alanı olan konut projelerinde artış beklenmesi, uzaktan çalışma modellerinin kent dışı projelere talebi artıracağı öngörüsü gibi. Firmalarımızın Rusya’da 73.7 milyar dolar değerinde 2 bine yakın projesibulunuyor.


Makina ve mekanik cihazlar: Rusya’nın sermaye malları ithalatında makina ve mekanik cihazlar, 43.24 milyar dolar ile ilk sırada yer alıyor. Türkiye’nin ihracatında 16.25 milyar dolar ile ikinci sırada gelen bu sektörde Rusya’ya yapılan ihracatımız 476 milyon dolar.


Turizm: Türkiye’ye gelen Rus turist sayısı, 2019 yılında 7 milyonun üzerine çıkarak rekor kırdı. Rusya; sadece deniz-kum-güneş turizmi değil, sağlık-termal turizmi noktasında da Türkiye için çok önemli bir pazar.


e-ticaret: 145 milyonluk ülkede 2019 yılında 47 milyon Rus, e-ticaret üzerinden alışveriş yaptı, pandemi döneminde ise e-ticaret siteleri üzerinden (wildberries.ru, citilink.ru, ozon.ru gibi) alışveriş yapan kişi sayısında hızlı bir artış oldu. Öne çıkan Rus e-ticaret sitelerinde mağaza açarak Rusya pazarına satış yapmak, Türk firmaları için önemli bir alternatif.

Özel ekonomik bölgeler: Rusya’da sanayi ve imalat, teknoloji ve inovasyon, turizm, lojistik alanlarında özel yasal statüleri olan ve yatırımcılara önemli teşvikler sunan 25 bölge bulunuyor. Rusya’nın enerjiye bağlı ekonomiyi çeşitlendirebilmesi, düşük büyüme oranlarını yukarıya çekebilmesi ve ülkeye sermaye girişini sağlayabilmesi bakımından önem verdiği bu bölgeler, Türk yatırımcılar için de çok önemli bir fırsat.

PAZARA GİRİŞ İÇİN TÜYOLAR

*Rusya’ya ihracat yapan firmalarımız güvenilir ödeme şekillerini tercih etmeli.


* Rus perakende zincirleri ve ithalatçıları, Rusya’da mağaza, ofis veya üretim tesisi olan firmalarla çalışmayı daha fazla tercih edebilir. Rusya’da işyeri açma imkanı olmayan Türk firmalarının Rus pazarını bilen ve Rusça’ya hakim yetkili temsilci/danışman ya da distribütör kullanımını esas alan bir pazara giriş stratejisi benimsemesi önemli.


* Rus pazarını hedefleyen firmalar, sektörleri ile ilgili fuarlara aktif olarak katılmalı.


* Gıda, elektronik, kozmetik ürünleri, tekstil-hazır giyim sektörlerinde faaliyet gösteren Türk firmalarının e-ticaret mekanizmalarını kullanmaları güçlü bir şekilde öneriliyor.


* Rus vergi ve ticaret mevzuatı uygulamaları, Rus pazarında tutunma ve markalaşma konularında profesyonel danışmanlık hizmeti alınmalı.


* Rus firmalarla ticari sözleşme yapılırken anlaşmazlıkların çözüm yolu/mercii de mutlaka belirtilmeli.


* Covid-19 salgını sonrasında Rusya’da farklı sektörlerde tüketici tercihlerinde oluşmaya başlayan yapısal değişiklikler de ihracatçılarımızca takip edilmeli.

RAKAMLARLA RUSYA EKONOMİSİ (2019)

* 1.774 trilyon $: GSYİH
* 12.150 $: Kişi Başı GSYİH
* % 1.34: Reel GSYİH Büyüme
* % 3: Tüketici enflasyonu
* % 4.6: İşsizlik
* 423 milyar $: İhracat
* 244 milyar $: İthalat

İHRACATTA İLK 5 ÜLKE

* Çin: Yüzde 13.4)
* Hollanda: Yüzde 10.6
* Almanya: Yüzde 6.6
* Türkiye: Yüzde 5
* Belarus: Yüzde 4.9

İTHALATTA İLK 5 ÜLKE



* Çin: Yüzde 22.2
* Almanya: Yüzde 10.3
* ABD: Yüzde 5.5
* Belarus: Yüzde 5.3
* İtalya: Yüzde 4.5

EN ÇOK NE SATIYOR?

Mineral yakıt ve yağlar (221 milyon $), demir ve çelik (18.14 milyon $), inciler ve kıymetli maden ve taşlar (15.26 milyon $), makina ve mekanik cihazlar, nükleer reaktörler (8.99 milyon $), ağaç ve ağaç ürünleri (8.62 milyon $), gübreler (8.40 milyon $), hububat (7.92 milyon $)

EN ÇOK NE ALIYOR?

Makina ve mekanik cihazlar, nükleer reaktörler (43.24 milyon $), elektrikli makina ve ekipmanlar (29.77 milyon $), motorlu kara taşıtları (23.74 milyon $), eczacılık ürünleri (14.07 milyon $), plastik ürünleri (9.83 milyon $)

23 Kasım 2020 Pazartesi

Etiketler : Gündem