DR. ŞENAY ÇELİK
Türkiye, 2023 yılında 23.6 milyar dolarlık bitkisel ürün ihraç etti. Bitkisel ürün ihracatının yüzde 48’ini ise hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörü gerçekleştirdi. Gıda ihracatının zirvesinde yer alan bu sektör, 12.3 milyar dolarlık ihracat yaptı. Hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörü, geçen yıl ihracatını bir önceki yıla göre hem değer hem de miktar bazında artırdı. 219 ülke ve serbest bölgeye ihracat yapan sektör, ihraç gelirlerini yatırıma dönüştürerek, daha fazla ihracat yapma imkanı geliştiriyor. Bu şekilde ihracatını yıldan yıla istikrarlı bir şekilde artıran sektör, en fazla ihracatı 4 milyar 617 milyon 524 bin dolarla Orta Doğu ülkelerine yaptı.
Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği verilerine göre, sektör 219 ülkeye ve serbest bölgeye 2022 yılında 10 milyon 791 bin 525 ton, 2023 yılında 14 milyon 673 bin 959 ton ürün sattı. 2022 yılında 11 milyar 462 milyon 896 bin dolar, 2023 yılında 12 milyar 380 milyon 538 bin dolar kazanan sektörün bu dönemdeki ihracatı, bir önceki yıla göre miktarda yüzde 36, değerde ise yüzde 8 arttı.
Sektör ürünleri hemen hemen her ülkeye ihraç edilirken, dünya pazarlarından alınan pay da artıyor. İhracat kazançları da yatırımlara sermaye oluşturarak sektörün büyümesini ve gelişmesini sağlıyor.
KÖRFEZ ÜLKELERİ EKLENDİ
Hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörü, ihracat pazarını geliştirmek için Körfez ülkelerine yöneldi. İhracat pazarında ortaya çıkan ekonomik zorluklar, pazar çeşitlendirmesine gidilerek özellikle Körfez ülkeleriyle yeni ticari işbirlikleriyle aşılmaya çalışılıyor.
2022 yılında Suudi Arabistan’a 76 milyon 410 bin dolarlık ihracat yapılırken, 2023 yılında sektörün bu ülkeye ihracatı yüzde 202.5 artarak 231 milyon 109 bin dolara yükseldi.
TEKNOLOJİYLE HIZLANACAK
Öte yandan hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörü, iklim değişikliğinden ve kuraklıktan olumsuz etkileniyor. Uzmanlar, bu sorunların aşılması için ekim, sulama, hasat ve diğer tarımsal faaliyetlere katkı sağlayacak teknoloji odaklı çalışmalara olan ihtiyaca dikkat çekiyor. Sektörün, tarımsal ürünlerin verim ve kalitesini modern teknolojiyle harmanlayarak ihracatını istikrarlı bir şekilde artırması gerekiyor.
ÜLKE GRUPLARINA GÖRE İHRACATTA İLK DÖRT (1000 FOB USD)
Hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörünün ihracatında ilk sırayı Orta Doğu ülkeleri aldı. İşte, sektörün ülke gruplarına göre 2022 ve 2023 yılı ihracat tutarları ve oranları:
* Orta Doğu ülkelerine ihracat 2022 yılında 4 milyar 524 milyon dolar oldu (payı yüzde 39.5). Bu ülkelere 2023 yılındaki ihracat ise 4 milyar 617 milyon doları aştı (payı yüzde 37.3).
* Afrika ülkelerine 2022 yılında yapılan ihracat 2 milyar 979 milyon dolar oldu (payı yüzde 23.4). Sektör tarafından Afrika ülkelerine 2023 yılında yapılan ihracat ise 2 milyar 787 milyon dolar olarak kaydedildi (payı yüzde 22.5).
* Sektörün AB ülkelerine 2022 yılında 1 milyar 39 milyon dolar (payı yüzde 9.1) olan ihracatı, 2023 yılında 1 milyar 630 milyon dolara yükseldi (payı yüzde 13.2).
* Amerika ülkelerine yapılan ihracat 2022’de 1 milyar 179 milyon dolar (payı yüzde 10.2), 2023 yılında ise 1 milyar 171 milyon dolar (payı yüzde 9.5) oldu.
