Hızlı dönüşüm için betonarme prefabrik

Yüzde 42’si birinci derece deprem kuşağında bulunan Türkiye’de, Kahramanmaraş depremleri sonrası gözler güvenli inşaat tekniklerine çevrildi. Özellikle 80’li yıllara kadar yaygın olan betonarme prefabrik yapılar, deprem sınavlarında verdiği sağlamlık güvenceleriyle yeniden gündemde.

HABER: SÜMEYRA YARIŞ TOPAL

Dünya Afet Raporu verilerine göre, 2022’deki küresel doğal afetler 313 milyar dolara yakın ekonomik kayba neden oldu. Yapı istatistikleri dikkate alındığında, hasarın yüzde 62’sinin ise deprem nedeniyle meydana geldiği görülüyor. Topraklarının yüzde 42’si deprem bölgesinde olan Türkiye’de de Kahramanmaraş depremlerinden sonra gündem, yapı hasarlarını en aza indirecek teknikler üzerinde yoğunlaştı. Betonarme prefabrik sektörü de bu yapım teknikleri arasında yer alıyor. 

FABRİKASYON BİNA 

Betonarme prefabrik sistemi, binaların tüm parçalarının standart bir üretim modeli ile fabrikasyon tekniğiyle üretilmesini içeriyor. Türkiye Prefabrik Birliği’nden (TPB) alınan bilgilere göre, bu sistem Türkiye’de özellikle büyük fabrika binalarında, altyapı çalışmalarında, hastanelerde ve alışveriş merkezlerinde kullanılıyor. Bu üretim tekniğinde tüm süreç endüstriyel bir disiplin içinde gerçekleştiği için yapının deprem dayanıklılığı da azami seviyeye ulaşıyor. 

KONUTLARDA DA MÜMKÜN 

Konut uygulamalarında henüz yaygın olarak kullanılmayan betonarme prefabrik sistemi, sektör temsilcilerine göre yapı güvenliğinde önemli bir seçenek olarak değerlendirilebilir. Kuzey Amerika başta olmak üzere dünyada yaygın olarak kullanılan betonarme prefabrik sistemli binalar; 2011 Van depreminden sonra bölgede kalıcı barınma mekanı olarak inşa edilmişti. 

MALİYET KLASİK TEKNİKLE AYNI 

Türkiye’de beton prefabrik alanında 109 firma faaliyet gösteriyor. Tüm süreçlerin endüstriyel disiplin içinde gerçekleştiği beton prefabrik sistemi, en fazla büyük sanayi yapılarında kullanılıyor. TPB verilerine göre, sektörün sanayi yapılarındaki payı yüzde 85 olarak kayıtlarda yer alıyor. Sektör temsilcileri tarafından konut yerleşimi için de verimli olarak kullanılabileceği öngörülen sistemin maliyetinin ise klasik inşaat yapım teknikleri ile aynı olduğu belirtiliyor. 

HEM HIZ HEM GÜVENLİK 

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, depremlerde 582 bin bağımsız bölüm ve 202 bin bina kullanılamaz hale geldi. Şehirlerin yeniden inşası için çalışmalar başlarken, deprem uzmanlarının işaret ettiği en önemli nokta ise yapıların güvenliği. Aynı zamanda hızlı bir çözüm olması için de betonarme prefabrik sistemlerinin kullanılabileceğini ifade eden Türkiye Prefabrik Birliği Başkanı Mustafa Ateş, “Sektörün bu dönüşüm için yeterli kapasiteye ulaşması adına bir program dahilinde hareket edilebilir” dedi.    

99 DEPREMİNDE YIKILMADI 

Türkiye’de TPB verilerine göre, 2021 yılı içinde 1 milyon 886 bin metreküplük betonarme prefabrik yapı inşa edildi. Deprem bölgesinde kullanılması öngörülen betonarme prefabrik binalar, güvenlik sınavını Gölcük ve Bingöl depremlerinde vermişti. TPB verilerine göre, son 30 yılda hiçbir betonarme prefabrik yapı, doğal afetlerde zarar görmedi. Birlikten alınan bilgilere göre, 17 Ağustos 1999’da gerçekleşen 7.4 şiddetindeki depremde İzmit Yuvacık’ta bulunan betonarme prefabrik sistemi ile yapılan konutlar, etrafındaki tüm binalar yıkılmasına rağmen tek bir çatlak dahi almadı. Aynı şekilde Bingöl’de bulunan 576 daire, 6.4 şiddetindeki 2003 Bingöl depreminden sıfır hasar ile çıktı. 

DÜNYADA TERCİH SEBEBİ

Türkiye Prefabrik Birliği Başkanı Mustafa Ateş: Prefabrike betonarme tekniği çağdaş bir yapım sistemi ve en büyük özelliği olan kalite kontrol güvencesiyle tüm dünyada tercih sebebi. Ülkemizde özellikle çok katlı fabrika türü yapılar, alışveriş merkezleri, terminal binaları, otoparklar bu teknikle yaygın olarak yapılıyor. Ülkemizde son 30 yılda olan depremlerde kaydedilmiş hasar görmüş, yıkılmış çok katlı monolitik bir prefabrike betonarme yapı örneği yok. 

Bu nedenle betonarme prefabrik yapıların ‘yapıda güvence’ için tercih edilmesinin elzem rasyonel bir sistem olduğunu söyleyebiliriz. Maliyet olarak da zaman faktörü de düşünüldüğünde prefabrike betonarme çok katlı yapılar, benzeri konvansiyonel çözümlerden daha pahalı değil, hatta tekrarlı çoklu projelerde daha ucuz dahi olabiliyor.

BETONARME PREFABRİK NEDİR?

Kamuoyunda hızlı modüler konteynerlerle karıştırılan betonarme prefabrik yapılar, normal beton bina ile aynı malzemelerden inşa ediliyor. Ancak yapım tekniği olarak tüm süreçlerde fabrikasyon üretim geçerli oluyor. Fabrika ortamında sıcak ve soğuktan etkilenmeden inşa edilen bina parçaları, daha sonra birleştirilerek yapı ortaya çıkıyor. Öngerme ve ardgerme yöntemleri ile binanın dayanıklılığı artırılarak güvenlik üst düzeye çıkarılmış oluyor.

06 Mart 2023 Pazartesi