Hem dünyada hem İstanbul’da e-skuterde yeni dönem

Mikro mobilite dönüşümünün öncüsü olan e-skuterlerin dünya pazarındaki büyüklüğü yaklaşık 18 milyar dolara ulaştı.

Ancak sürücülerin kuralsız davranışı ve kazaların artması nedeniyle birçok ülkede yasaklanan e-skuter için İstanbul’da da yeni düzenlemeler kapıda. Ulaştırma ve Haberleşme Bakanlığı yeni önlemler üzerinde çalışırken, belediyeler de park sorununu çözecek adımlar atmaya hazırlanıyor. 

HABER: BARIŞ CABACI

Metropollerde yaşayanlar, trafiğe takılmamak, düşük maliyet avantajı ve çevreye az zarar verdiği için elektrikli skuter (e-skuter) tercih ediyor. 2014 yılında hayatımıza giren e-skuterlerin sayısı gün geçtikçe artıyor. 

Research and Markets’ın araştırmasına göre, 2022’de e-skuter pazarı 17.98 milyar dolara seviyesindeydi. Pazarın 2028’e kadar yüzde 10 ila 13 arasında büyümesi öngörülüyor. Mikro mobilite dönüşümünün öncüsü olan skuterler, özellikle son zamanlarda büyük tartışmalarla gündeme geldi. Tartışmalarda düzensiz park, kural tanımaz kullanıcılar, kazaların artması ve güvenlik sorunu öne çıktı.

YÜZDE 8’İ OTOMOBİLDEN UZAKLAŞTI

Son verilere göre, insanların yüzde 8’i otomobillerden uzaklaşarak e-skuterleri tercih etti. Bunun yanı sıra araç kullanımından ziyade çoğunlukla yürüme veya toplu taşıma araçlarının yerine ikame edildi. İklim değişikliği konusunda acil önlemler alan belediye başkanlarından oluşan küresel ağ C40’ın Kentsel Planlama Direktörü Helene Chartier’a göre bu oran çok düşük. Chartier, ayrıca e-skuterlerin başlangıçta çözüm olarak görüldüğünü, ancak giderek soruna dönüştüğünü söylüyor. Chartier, şehirlerde bu araçlara önemler alınması gerektiğini belirterek, bisiklet, e-bisiklet ve yürüyüşe daha çok yatırımın gerekli olduğunu vurguluyor.

PARİS’TE REFERANDUM

Fransa’nın başkenti Paris’te yaşayan halk, geçen hafta şehrin dört bir yanında kurulan sandıklara gitti ve e-skuterlerin geleceği için oy kullandı. Parislilerin ezici bir çoğunluğu, Fransız başkentinin sokaklarında e-skuterlerin yasaklanması yönünde oy kullandı. Referandumda e-skuterlerin yasaklanmasını isteyenlerin oranı yüzde 89 oldu. Fransa’da yılda 2.5 milyon kişi, e-skuter hizmetinden yararlanıyor. Ancak skuterlerin caddelere bırakılması ve geçişini engellediği iddiaları tepki çekiyordu. Kosova’nın Priştine Belediyesi de benzer bir karara imza attı. Şehrin ana meydanlarında e-skuter kullanımı yasaklandı.

SENSÖRLERLE TAKİP

Paris’te alınan karar sonrasında, Ulaştırma ve Haberleşme Bakanlığı, e-skuterlerin güvenli kullanımı için yeni bir çalışma yaptı. Bu çalışma, skuterler için yeni önlemler getirecek. Alınacak önlemlerden ilki, aynı skutere iki kişinin binmesinin engellenmesi olacak. Bu önlem, skuterlere yerleştirilecek sensörlerle sağlanacak. İkinci önlem ise skuterlerin yalnızca güvenli ve şehir içi yollarda kullanılması. Hız sınırı 50 km/s’nin üzerinde olan yollarda kullanılan skuterlere ise uydu üzerinden otomatik müdahale edilecek.

İSTANBUL’DA YENİ ÖNLEMLER 

Paris’in hemen ardından yaklaşık 40 bin paylaşımlı e-sku-terin bulunduğu İstanbul’da da önlemler sıkılaştırıldı. Alınan kararlar kapsamında şehir içinde e-skuterlerin kullanımının kolaylaştırılması ve düzensizliklerin giderilmesi hedefleniyor. İETT’den edinilen bilgiye göre, İstanbul’da e-skuter park alanları kurulacak. Bu parkların konumları ilçe belediyeleri ile belirlenecek, yapımlarına operatörler de katkı sağlayacak. Park alanlarına park eden kullanıcılardan yüzde 10-15 indirime tekabül eden açılış ücreti alınmayacak. 

EĞİTİM VERİLECEK

Kadıköy’de skuterlerin kaldırımları işgal etmesinden dolayı bölge halkı şikayet etmiş ve ilgili belediye hemen harekete geçip yanlış park edilen e-skuterleri toplamıştı. İstanbul için bu durum da dikkate alınarak, yaya trafiğinin yoğun olduğu kent merkezleri hassas bölge olarak tanımlandı. Bu bölgelerde 25 km/s olan hız sınırı, 12.5 km/s olarak düzenlenecek. Kullanıcılara operatörler tarafından 2 ayda bir eğitim verilecek. Operatörlerin mobil uygulamaları ortak bir uygulamadan yönetilecek. Süreç içerisinde toplu taşıma ile tam entegrasyonu sağlayacak çözümler geliştirilecek. Öte yandan, e-skuter komisyonu da kurulacak.

e-skuter kazasında bir genç daha ağır yaralandı.

KAZALAR ARTIYOR, YENİ DÜZENLEME ŞART

Türkiye’de son birkaç yıldır e-skuterlerin kullanımının giderek yaygınlaştığını belirten Motosiklet Endüstrisi Derneği Genel Koordinatörü Remzi Öztürk, İstanbul Ticaret Gazetesi’ne şunları söyledi: “e-skuterler için oldukça önemli bir düzenleme, 2021 yılında 31454 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu düzenlemeler, şehir ve ulaşım planlama disiplinleri açısından oldukça büyük önem taşıyor. e-skuterler için en önemli karar, bu araçları kullanacak kişilerin 16 yaşından gün almamış olması zorunluluğu.” 

Kazaların arttığını ve yeni düzenlemeler gerektiğini belirten Öztürk, “Bu araçlarda ayna ve sinyal olması gerekiyor. e-skuterleri kullananların, koşu hızı olan 6 km hızı geçmemeleri kaza riskini azaltır. e-skuterlerin kullanıldığı büyük kentlerde denetim hissini ve güveni artırmak için trafik polislerinden ekipler oluşturulmalı. Bu araçları kullanacak kişinin herhangi bir sınıf sürücü belgesi yoksa yerel yönetimler bu kişilere ücretsiz olarak sürüş eğitimi vermeli” diye konuştu.

YASAKLAMAK YERİNE YOL YAPALIM

e-skuterin çevre dostu bir araç olduğunu belirten İstanbul Ticaret Üniversitesi Ulaştırma Sistemleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı, şunları söyledi: “Önceliğimiz güvenlik ve insan sağlığı olduğu için belediyelerin ve bakanlıkların aldıkları tedbirleri artırmamız gerekiyor. Yapılan düzenlemelere rağmen 15 yaş altı kişiler e-skuterleri kullanabiliyor. Araçların parmak iziyle çalışması bu yaş sorununu ortadan kaldıracaktır. e-skuterlere birden fazla kişinin binmesinin de önüne geçilmeli. Bunun için de ağırlık sensörleri getirilmeli. Sürüş eğitiminin artırılması ve skuterlere plaka getirilmesi, sorunları bir nebze olsun azaltacak.” 

Prof. Ilıcalı, “Paris’te referandumla e-skuter yasaklandı. İstanbul’da da yasaklamak yerine skuterler için özel yollar yapılması gerekiyor. Çünkü 2022’de kullanıcıların trafikteki ortalama hızları 10 km/s olarak tespit edildi. e-skuterler de ortalama bu hızda gidiyor. Yani trafik sorununun çözümü için aslında önemli araçlar” dedi.

10 Nisan 2023 Pazartesi