Halka arzla reel sektöre 104 milyar liralık kaynak

Reel sektöre faizsiz ve vadesiz kaynak sağlayan alternatif finansman yöntemi olan halka arzlara talep artmaya devam ediyor. Borsa İstanbul’da son 3 senede 136 şirket daha işlem görmeye başladı. Bu şirketlerin halka arzından 104 milyar lira kaynak sağlandı.

Sadece bu yılın 10 aylık dönemi baz alındığında ise 45 şirketin halka arzıyla 62.13 milyar lira kaynak oluşturuldu. Yine aynı dönemde halka arza katılan toplam yatırımcı sayısı yüzde 932 artarak, 89 milyon 986 bin 961’e ulaştı.

HABER: ŞEREF KILIÇLI

Borsa İstanbul’a ilgi hem halka arz hem de yeni yatırımcı yönüyle artmaya devam ediyor. Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) verilerine göre, pay senedi bakiyeli yatırımcı sayısı son 1 yılda yüzde 201.13 artarak, 8 milyon 564 bin 840 oldu. Ocak-Ekim 2023, yani bu yılın 10 aylık döneminde 45 şirket halka arz olurken, bu işlemlerden şirketlere 62.13 milyar lira tutarında kaynak sağlandı. Halka arz, şirketler için faizsiz ve geri ödemesiz bir mali destek kaynağı olmasıyla ön plana çıkarken, yatırımcılara da borsada işlem gören hissenin değer artışlarından kazanç elde etme imkânı tanıyor. Elde edilen kaynağın yerinde kullanımı şirket performanslarını önemli oranda etkilerken, sürdürülebilir büyüme avantajı da sağlıyor.

KATILIM REKORU

Ekim ayında Borsa İstanbul’da pay senedi bakiyeli yatırımcı 8 milyonu aştı. Ancak yatırımcı sayısındaki artıştan daha önemli olan husus, halka arza katılan toplam yatırımcı sayısı oldu. Bu yılın 10 aylık döneminde halka arza katılan toplam yatırımcı sayısı 89 milyon 986 bin 961’e ulaştı. Geçen yıl 40 şirket halka arz edilirken, halka arza katılan yatırımcı sayısı 8 milyon 713 bin 686 seviyesindeydi. Söz konusu rakam, bu yılın 10 aylık döneminde halka arza katılan toplam yatırımcı sayısının yüzde 932 arttığını da gösteriyor. Halka arza katılan toplam yatırımcı sayısının rekor düzeyde artmasında, Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) bireysel yatırımcının daha fazla hisse senedi alabilmesi için yaptığı mevzuat değişikliğinin de etkili olduğu kaydediliyor.

KAPSAMLI DESTEK

Şirketlerin finansmanına ve büyümelerine katkı sağlayan halka arzlarda son 3 yıllık bilançoyu ise Borsa İstanbul Genel Müdürü Korkmaz Ergun açıkladı. Borsa İstanbul olarak iş yapma modellerini değiştirdiklerini belirten Ergun, şunları kaydetti: “Sadece şirketlerin halka arz başvurusunu değerlendiren bir borsa değiliz. Şirketlerin halka arz başvurusundan önce, karar ve hazırlık aşamasında her türlü desteği veren ve yardımcı olan bir borsayız. Bu kapsamda son 3 senede borsamızda 136 şirket işlem görmeye başladı. Bu şirketlerin halkı arzından 104 milyar TL kaynak sağlandı. Yine son 3 senede 4 bin 674 adet borçlanma aracı işlem görmeye başladı. Bu ihraçlardan da 1 trilyon TL’nin üzerinden kaynak sağlandı.”

İŞLEM HACMİ

Borsa’ya kote şirket sayısının 3 sene önce 394 iken, bugün 529’a ulaştığına da dikkat çeken Ergun, şu bilgileri paylaştı: “Günlük ortalama işlem hacmimiz 3 sene önce 26 milyar TL iken, bugün 136 milyar TL’ye ulaştı. Diğer taraftan, Türkiye nüfusunun her 10 kişiden 1’i borsamızın aktif yatırımcısı haline geldi. Birkaç yıl önce bu rakam yüzde 1’ler seviyesindeydi. Bireysel yatırımcılarımız artık genç yaşta sermaye piyasalarıyla tanışıyor.

Biz de bu ivmeyi bilgi ve deneyimle besleyerek büyütmek istiyoruz. Borsamızda yatırım yapan vatandaşlarımızın sayısının artması, sermaye piyasamız açısından çok mühim bir kazanımdır. Asıl temennimiz, yatırımcılarımızın uzun vadeli yatırım perspektifi kazanması ve ortaklık kültürü ile hareket etmesidir.”

‘YETERLİ TALEP GELİR Mİ?’ KAYGISI ORTADAN KALKTI

Sermaye piyasalarından reel sektöre son 3 yılda daha önceki yıllarla karşılaştırılamayacak kadar yüksek bir kaynak akışının yaşandığını belirten OSTİM Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Berra Doğaner, şu değerlendirmelerde bulundu: “Daha önceleri yılda 5-6 halka arz gerçekleştiriliyordu ve tutarları da yılda 1 milyar lirayı bile bulmuyordu. Şu anda ise bunun çok üzerinde rakamlar reel sektöre halka arz yoluyla aktarılıyor. Böyle olmasında pandemi sonrasında artan yatırımcı sayısının çok önemli bir payı var. Pandemi öncesi yeterli talep olmayabileceği kaygısıyla halka arzlar istenilen düzeyde gerçekleşmiyordu. Ancak pandemi sonrası artan yatırımcı sayısı ve yeni yatırımcıların halka arzlara yönelik büyük ilgisi o kaygıyı ortadan kaldırdı. Hem halka açılan şirket hem de yeni hissedarlar için çok olumlu bir ortam sağlanmış oldu. Finansman ihtiyacı olan şirketler bankalara gidip kredi kullanmak yerine sermaye piyasasında halka açılmayı tercih ediyor. Ayrıca şirketlerin sermaye piyasasında tahvil veya bono ihracı yoluyla finansman bulmayı da gündemlerine aldığını görüyoruz. Çok sayıda şirket, çeşitli safhalarda bu konuda hazırlık sürecini yürütüyor.”

KAYNAĞIN NEREDE KULLANILDIĞI SPK TARAFINDAN TAKİP EDİLİYOR

Halka arz ile sağlanan kaynağın kullanım yerine dikkat etmenin de önemli olduğunun altını çizen Dr. Berra Doğaner, şunları kaydetti: “SPK halka arzlara izin verirken şirketlerden bilgi ve doküman istiyor. Daha sonra halka arz ile sağlanan kaynağın halka arz öncesinde şirket tarafından belirtildiği şekilde kullanılıp kullanılmadığını da takip ediyor. Mesela, önceki hafta 3 şirkete daha önceden belirtilmeyen bir alanda kullandıkları için ceza verildi. Dolayısıyla şirketlerin halka açılma öncesi bu kaynağı nerede kullanacaklarını çok iyi planlamaları ve halka arzdan sonra da izahnamede yazdıkları alanlarda kullanmaları büyük önem taşıyor. Şirket, SPK’ya izahnamade kaynağı nerede kullanacağım dediyse orada kullanmalı. Yurt içinde veya yurt dışında yatırım da yapabilir, işletme sermayesi ihtiyacında da kullanabilir. Borç kapatmada da kullanabilir. Yani illa büyümenin finansmanında kullanılacak diye bir kural da yok. Ancak kural şu, ‘Nerede kullanacağım’ dediysen orada kullanacaksın.”

BİREYSELE EŞİT DAĞITIM SERMAYEYİ TABANA YAYDI

Bu yılın sadece 10 aylık döneminde halka arza katılan toplam yatırımcı sayısının geçen yıla göre yüzde 932 artmasını da değerlendiren Dr. Berra Doğaner, halka arzlarla sermayenin tabana yayılmasını sağlayan unsurun SPK’nın bu konuda yaptığı mevzuat düzenlemesi olduğunu söyledi. Dr. Doğaner, şu analizi yaptı: “SPK düzenlemesiyle ‘bireysele eşit dağıtım’ dediğimiz bir yöntem geldi. Yani talep ettiği tutardan bağımsız olarak halka arz edilen tutar, talep eden kişi sayısına bölünüyor. Yani herkes eşit miktarda hisse senedi alabiliyor. Dolayısıyla SPK’nın bu yöntemi getirmiş olması, hem yatırımcı sayısını artırdı hem de sermayenin tabana yayılmasını sağladı. Ayrıca piyasa bu yöntemle büyük halka arzların yapılacağını da keşfetti. Daha önce bu konuda, ‘300-500 milyon liralık halka arzlar rahat bir şekilde yapılıyor fakat bu yeni yöntemle büyük halka arzlarda başarılı olunabilir mi?’ diye bir endişe vardı. Mesela, geçtiğimiz haftalarda halka açılmasını tamamlayan TAB Gıda’nın halka arz büyüklüğü 6.8 milyar liralık bir rakamla başarıyla sonuçlandı. Yani sadece küçük ve orta ölçekli halka arzlara değil, büyük ölçekli halka arzlara da yatırımcının önemli bir ilgisi var.”

13 Kasım 2023 Pazartesi