Türkiye otomotiv sanayi, 2024 yılında yaşanan üretim daralmasına rağmen ticari araç ihracatında güçlü pozisyonunu korudu. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) verilerine göre, özellikle hafif ticari araç ve kamyonet ihracatı, Avrupa pazarındaki güçlü talep sayesinde arttı. Türkiye’de üretilen araçların 74’ü (1 milyon 13 bin 34 adet) ihraç edildi. Bu ihracatın önemli bir kısmını hafif ticari araçlar oluşturdu. Genel olarak bakıldığında otomobil ihracatı yüzde 1 azalırken, ticari araç ihracatı 2024 yılında yüzde 1 oranında arttı. Bu artış, üretimdeki gerilemeye rağmen ihracat pazarlarında Türk ticari araçlarının güvenilirliğini koruduğunu gösterdi.
YENİ ANLAŞMA İMZALANDI
Hafif ticari araç, kamyon, otobüs gruplarında önemli bir üretici haline gelen Türkiye’deki önemli üreticilerden Ford Otosan, yeni bir anlaşma imzaladı. Brezilya fabrikasını kapatan Ford Otosan, Türkiye Ford kamyon üretimini tek başına üstlenerek şirket tarihinde yeni bir sayfa açtı. Yeni anlaşmalarla birlikte sağdan direksiyonlu kamyonlar ve Latin Amerika pazarı da Türkiye sipariş listesine eklendi. Ford Motor Company ile Ford Otosan arasında 2038 yılına kadar anlaşma sağlandı.
FARKLI PAZARLARA ÜRETİM
Ford Eskişehir fabrikasında üretilen kamyonlar Avrupa, Rusya, Ortadoğu ve Afrika ülkelerinden sonra İngiltere, İrlanda, Avustralya ve Güney Afrika gibi sağdan direksiyonlu trafiğin olduğu pazarlara da ulaşacak. Ford Otosan, ağır ticari araç faaliyetlerinin devamlılığını sağlamak için Ford Motor Company ve Ford Global Technologies LLC ile Ford Trucks İş Anlaşması ve Ford Motor Company ile Ford Trucks Marka Lisans Anlaşması imzaladı. Bu anlaşmalar, taraflar arasında imzalanan 2011 tarihli Global Cargo İşbirliği Anlaşması ve Global Cargo Ticari Marka Lisans Anlaşması’nın yerine geçecek.
KATMA DEĞERLİ İHRACAT
Türkiye’de 2024’te kamyonet üretimi yüzde 13 oranında gerilese de ihracatta belirgin bir düşüş görülmedi. Daha fonksiyonlu araçlar üretilerek katma değeri yüksek ürünler ihraç edildi. Hafif ticari araç grubunda kapasite kullanım oranı yüzde 71 seviyesinde kalarak, üreticilerin verimliliğini koruduğunu ortaya koydu. Bu durum, yüksek enerji maliyetleri ve küresel dalgalanmalara rağmen Türkiye’nin üretim kabiliyetini koruduğuna işaret ediyor. 2024’ün trend ihracat rakamları da yüzde 24 ile minibüste, yüzde 6 oranında midibüste gerçekleşti.
AVRUPA TÜRK ÜRETİMİNE GÜVENİYOR
Türkiye, başta Almanya, Fransa, Birleşik Krallık ve İtalya olmak üzere Avrupa pazarlarında hafif ticari araç segmentinde önemli bir oyuncu olmayı sürdürüyor. Hafif ticari araçlarda kullanılan yerli komponent oranının yüksek olması da ihracat değer zincirine katkı sağlıyor. Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği verilerine göre, Türkiye’nin 2024’teki otobüs, minibüs ve midibüs ihracatı, 2023’e kıyasla yüzde 11.44 artarak 2 milyar 304 milyon 487 bin dolardan 2 milyar 568 milyon 154 bin dolara yükseldi. Böylece sektör geçen yıl, 2023’teki rekor ihracatın üzerine çıkarak yıllık bazda en yüksek ihracat rakamına ulaştı. Geçen yıl 86 ülke ile özerk ve serbest bölgeye otobüs, minibüs ve midibüs gönderildi.
FRANSIZ İLGİSİ
Sektörün geçen yıl bu ürün grubunda en fazla ihracat yaptığı ülke Fransa oldu. Fransa’ya otobüs-minibüs-midibüs dış satımı geçen yıl, 2023’e kıyasla yüzde 19.7 artarak 408 milyon 960 bin dolardan 489 milyon 541 bin dolara ulaştı. Fransa’ya elektrikli otobüs-minibüs ve midibüs ihracatı dikkat çekti. İhraç pazarında ikinci sıradaki İtalya’ya dış satım ise 2023’e göre yüzde 12 azalarak 301 milyon 450 bin dolardan 264 milyon 810 bin dolara geriledi. Üçüncü sıradaki Almanya’ya gerçekleştirilen ihracat ise 2023’te 315 milyon 972 bin dolarken 2024’te yüzde 38 azalışla, 194 milyon 445 bin dolar oldu.
Yeni yatırımlarla büyüme ivme kazanacak
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, otomotiv sektörü 2024 yılında toplam 37.2 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Bu tutarın kayda değer bir kısmı ticari araçlardan elde edildi. Ticari araç ihracatındaki bu direnç, sektöre döviz girdisi sağlamaya devam etti. Küresel tedarik zincirindeki bozulmalar, enerji maliyetleri ve iç pazardaki dalgalanmalara rağmen geçen yılın Türkiye için ‘koruma ve denge yılı’ olarak kayıtlara geçtiğini belirten sektör temsilcileri, 2025 yılı itibarıyla özellikle ihracat odaklı yeni üretim yatırımlarıyla kamyonet ve hafif ticari araç grubunda büyümenin yeniden ivme kazanmasını bekliyor.
