HABER: ŞEREF KILIÇLI
Önümüzdeki dönemdeki hedef ise startuplara destek seviyesinin yıllık 200 milyon dolara erişmesi. Türk startupları bu yolla küresel ölçekte rekabet güçlerini daha da artırmak istiyor. Türkiye’de her yıl yaklaşık 550 startup kuruluyor.
Türkiye, startup ekosisteminde son yıllarda önemli bir ilerlemeyi yakaladı. Girişim sermayesi yatırım fonları, melek yatırımcılar, teknoparklar, startup destekçisi şirketler ve startuplar için ortak çalışma alanları ekosistemin güçlenmesine katkılar sunarken; genç nüfus, dinamik ekonomi ve internet kullanımının yüksekliği bu alanda daha da önemli gelişmeler kaydedileceğinin işaretini veriyor.
YILDA 550 STARTUP
Türkiye’de her yıl yaklaşık 550 startup kuruluyor. Türk startuplar, 2010-2018 arasındaki dönemde, melek yatırımcılardan ve girişim sermayesi yatırım fonlarından 488 milyon dolar destek alarak, Türkiye’yi Güneydoğu Avrupa’nın en büyük startup merkezi haline getirdi.
STARTUP RAPORU
Türkiye’nin yeni nesil girişimcilik konusunda geldiği aşama T.C. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ve Startups.Watch tarafından hazırlanan “Türk Startup Ekosisteminin Durumu-2019” isimli raporda ortaya konuldu. Rapor, mevcut durumun yanısıra gelecek için projeksiyon da çiziyor. Yeni yatırım fonlarıyla, startuplara yatırım seviyesinin yıllık 200 milyon dolarlık rakama ulaşması ve bu sayede Türkiye’deki girişimlerin küresel ölçekte daha da rekabetçi hale gelmesi bekleniyor. 2018 yılında, 3 Türk startupının her birinin 250 milyon dolardan fazla bir fiyata satın alınması da yatırım beklentilerini güçlendiriyor.
DESTEKLEYİCİ SEKTÖRLER
Türkiye’de bilişim sektörü ve e-ticaret alanında yaşanan gelişmelerin startuplar için sunduğu fırsatlara da raporda yer verilmiş. Bilişim sektörünün büyüklüğünün 2014 yılından bu yana iki katına çıktığı, yıllık ortalama yüzde 17 oranında büyüdüğü ve 2018’de toplam büyüklüğünün 131.7 milyar liraya ulaştığı kaydedilmiş. Bilgi teknolojileri sektörünün de çarpıcı şekilde büyüdüğü, 2018’de 44.7 milyar lira rakamına eriştiğine de dikkat çekiliyor.
e-ticaret pazarının ise 2018’de bir önceki yıla göre yüzde 42 büyüyerek, 59.9 milyar liraya eriştiği bilgisine de yer verilmiş. 2013’te Türkiye’deki internet kullanıcılarının yüzde 23’ünün online alışveriş yaparken, 2018’de bu oranın yüzde 67’ye ulaştığının altı çizilmiş. Perakende sektöründeki e–ticaretin 2014’te, Türkiye’deki tüm perakende satışlarının yüzde 2.4’ünü oluştururken, 2018’de bu oranın yüzde 5.3’e ulaştığı da vurgulanmış.
2018’DE REKOR SATIŞ
Rapora göre, 2018 yılında startuplar 1 milyar 121 milyon dolarlık şirket satışı rakamına ulaşmış. Bu alanda ülkemizde yapılan en önemli şirket satışlarına baktığımızda; Trendyol, Yemeksepeti, Gram Games, Opsgenie, Gittigidiyor ve Markofoni gibi girişimler öne çıkıyor.
TEKNOLOJİ TRANSFER OFİSLERİ 80’İ AŞTI
Türk Startup Ekosisteminin Durumu-2019 raporunda, Hazine ve Maliye Bakanlığı, KOSGEB, TÜBİTAK, Bölgesel Kalkınma Ajanslarının faaliyetlerine de dikkat çekiliyor. Teknoloji Transfer Ofislerinin (TTO) de startupların sermayeye erişiminde önemli rol oynadığının altı çizilerek, TTO’ların ayrıca üniversiteler ile özel sektör arasında bir köprü görevi üstlendiğine de vurgu yapılıyor. 2013’ten bu yana TÜBİTAK ve Bölgesel Kalkınma Ajansları tarafından sağlanan hibeler sayesinde toplam TTO’ların sayısında bir patlama yaşanmış, 2018’de sayıları 80’i aşmış.
Bunların yaklaşık 50’si kamunun hibeleriyle kurulmuş. Şirketler tarafından oluşturulan girişim sermayesi yatırım fonları ve melek yatırımcıların sayısındaki artış da yine startup ekosisteminin gelişimine önemli katkı sağlamış. 2010 yılında şirketler tarafından oluşturulan girişim sermaye yatırım fonu sayısı 2 iken, 2018 yılında 25’e ulaşmış. Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan lisans almış melek yatırımcı sayısı 2013 yılında 155 iken, sayı 2018 yılında 471’e ulaşmış. Aynı tarih aralıklarında lisanslı melek yatırım ağı 2’den, 15’e çıkmış. Lisanslı melek yatırımcılara yüzde 75 vergi avantajı sağlanması da bu alanda verilen önemli destekler arasında.
2018’DE 58.7 MİLYON DOLAR YATIRIM
Girişim sermayesi yatırım fonları, lisanslı melek yatırımcılar ve melek yatırım ağları 2018 yılında toplam 58.7 milyon dolar yatırım yapmış. Türk girişim sermayesi yatırım fonları ise 2018’de 39.2 milyon dolar yatırım yaparken, 2019’a hızlı bir girişle ilk çeyrekte 34.4 milyon dolar yatırım gerçekleştirmiş.
KÜRESEL İNOVASYON ENDEKSİ’NDE TÜRKİYE
Raporda, dijital platformlara ve inovasyona olan ilgiye de dikkat çekiliyor. 2018 Küresel İnovasyon Endeksi’nde, Türkiye’nin insan kaynakları ve araştırmalarıyla, 34 üst-orta gelirli ekonomi arasında 8. sırada olduğuna dikkat çekiliyor. 2018 Avrupa İnovasyon Skor Tablosu’na göre Türk inovasyon ekosisteminin orta seviyede olmasına rağmen Avrupa Birliği ortalamasının oldukça üzerinde bir performans gösterdiğinin altı çiziliyor. 2010-2018 yılları arasındaki performansının, AB ortalamasının yüzde 15.1 üzerinde gerçekleştiği belirtiliyor.
HIZLANDIRMA PROGRAMLARI
Türk Startup Ekosisteminin Durumu-2019 Raporu’nda, hızlandırma programlarının sayısındaki artış konusunda da bilgiler veriliyor. 2010 yılından önce 6 aktif startup hızlandırıcı programın olduğu, 2018’in sonunda bu rakamın 47’ye ulaştığı ifade edilmiş. Ortak çalışma alanlarının startup ekosistemindeki önemine de raporda dikkat çekilmiş. 2010 yılında yalnızca 1 adet ortak çalışma alanı varken, 2018 yılında rakam 41’e erişmiş. Bu ortak çalışma alanlarında 5 binden fazla startup ve serbest çalışan bulunuyor.
TEKNOPARKLAR DA ETKİLİ
Teknoparklar da startup ekosisteminin önemli parçalarından biri. Türkiye’de teknoparkların kurulmasına 2001 yılında başlandı. 2018 sonunda ise teknopark sayısı 81’e ulaştı. Rapora göre, bugün teknoparklarda 5 bin 334 startup yer alıyor. Teknoparkların toplam çalışan sayısı ise 51 bin 574 olarak açıklanmış. Teknoparklardaki şirketlerin toplam cirosu 2018 yılında yüzde 23.1 artarak 16 milyar lirayı yakalamış. Toplam ihracat miktarı ise bir önceki yıla göre yüzde 31 artarak 3.8 milyar lira olmuş.
