Gözler ejderin finans kalbi Hong Kong’da

HABER: ŞEREF KILIÇLI

Hong Kong’da, ‘suçluların yargılanmak üzere Çin’e iade edilmesini öngören yasa tasarısı’ gerekçesiyle haziran ayında başlayan protestolar, dünya gündemindeki yerini koruyor. Gösterilerin başlamasının ardından, Hong Kong Özerk Yönetimi lideri Carrie Lam’in yasa tasarısını askıya aldıkları açıklaması, protestocuları tatmin etmemişti. Protestocular, Lam’in istifasını istediklerini belirterek eylemlerine devam ediyorlar. Özellikle, Uluslararası havalimanında yapılan eylemler dünyada büyük yankı uyandırdı.

ÖZEL İDARİ BÖLGE

Eski bir İngiliz kolonisi ve 1997 yılından itibaren Çin Halk Cumhuriyeti’ne bağlı özel bir idari bölge olan Hong Kong, “Tek Ülke İki Sistem” modeliyle yönetiliyor. İngiltere ve Çin’in anlaşması uyarınca Hong Kong, kendi para birimine, hukuk sistemine ve parlamenter sisteme sahip bir bölge durumunda. Hong Kong, ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşları açısından da stratejik bir öneme sahip.

EN SERBEST EKONOMİ

Hong Kong’un ticaret savaşlarındaki önemini iyi anlayabilmek için küresel ekonomideki yerini ve Çin için değerini verilerle analiz etmek gerekiyor. 7.4 milyon nüfuslu Hong Kong, küresel ekonomi için de Çin ekonomisi için de kilit bir finans merkezi konumunda bulunuyor.

• Hong Kong, dünyanın en serbest ekonomisi olarak kabul ediliyor. Gayri safi yurtiçi hasılasının yüzde 90’ından fazlasını oluşturan hizmet sektörleriyle dünyanın en çok hizmet odaklı ekonomisi olarak görülüyor.
• Dünya Ticaret Örgütü’ne (WTO) göre, Hong Kong, 2018’de dünyanın 8. en büyük ticari mal ihracatçısı ve 15. en büyük ticari hizmet ihracatçısı oldu.
• Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü’nün (UNCTAD) Dünya Yatırım Raporu’na göre, Hong Kong’a yapılan küresel doğrudan yabancı yatırım girişleri 2018’de 115.7 milyar dolar olarak gerçekleşmiş. Hong Kong bu rakamla, dünyada üçüncü sırada yer alıyor. Asya’da ise Çin’in arkasından ikinci sırada yer alıyor.
• Doğrudan yabancı yatırım çıkışları açısından 85.2 milyar dolar rakamı ile Japonya ve Çin’den sonra Asya’da üçüncü sırada yer alıyor.
• Doğrudan yabancı yatırım hissesi bakımından Hong Kong, 1 trilyon 997 milyar dolar ile ABD’nin ardından dünyanın ikinci en büyük ev sahibi konumunda. Ayrıca 1 trilyon 870 milyar dolar ile dünyanın dördüncü en büyük yatırımcısı.
• Hong Kong Uluslararası Havaalanı, 1996’dan beri dünyanın en işlek uluslararası kargo taşımacılığı havalimanı. Hong Kong ayrıca dünyanın en işlek konteyner limanları arasında yer alıyor. 2018’de konteyner hacmi bakımından dünyada yedinci sıradaydı.

DÖRDÜNCÜ BÜYÜK ORTAK

• Hong Kong, Çin için çok önemli bir antrepo. Hong Kong Hükümeti’nin istatistiklerine göre, 2018’de yeniden ihracatın yüzde 57’si Çin menşeliydi ve yüzde 55’i Çin’e yönelikti.
• Çin’in gümrük istatistiklerine göre; Hong Kong, ABD, Japonya ve Güney Kore’den sonra Çin’in dördüncü büyük ticaret ortağı. 2018’de Çin’in ticaretinin yüzde 6.7’sini oluşturdu.
• Hong Kong’un ‘Bir Kuşak Bir Yol’ projesine katılımı ve katkıda bulunması için Aralık 2017’de, Çin Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu ile Hong Kong Hükümeti arasında anlaşma imzalandı. Anlaşma ile Hong Kong’un ‘Bir Kuşak Bir Yol’ projesine daha fazla katılımı için bir planın da oluşturulduğu da belirtildi.
• Hong Kong, aynı zamanda Çin için bir teknoloji pazarı konumunda. 2017’de, Çin’in sekizinci en büyük teknoloji ithalatı kaynağı olarak da dikkat çekti.

KÜRESEL FİNANS MERKEZİ

• Uluslararası Ödemeler Bankası tarafından yapılan bir araştırmaya göre, Hong Kong’ta forex işlemlerinin günlük net ortalama cirosu 437 milyar dolara ulaşmış. Hong Kong, dünyanın dördüncü en büyük ve Asya’nın ikinci en büyük döviz piyasası konumunda.
• Hong Kong küresel bir offshore RMB (Çin’nin resmi para birimi olan Çin Yuanı’nın kısa adı) merkezidir. SWIFT’e (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) göre, 2018’de dünyanın en büyük offshore RMB merkezi olmuş ve dünyadaki RMB ödemelerinin yaklaşık yüzde 79’unu gerçekleştirmiş.
• Aralık 2018 sonu itibariyle Hong Kong’un borsa piyasası, piyasa değeri bakımından Asya’daki üçüncü en büyük, dünyanın ise beşinci en büyük borsasıydı. Hong Kong Borsası’ndaki 2315 şirketin toplam piyasa değeri 3.82 trilyon dolara erişti.
• Hong Kong, Asya Pasifik’te önemli bir bankacılık ve finans merkezidir. Global Finans Merkezi Endeksi’ne göre, New York ve Londra’dan sonra dünyanın üçüncü küresel finans merkezi konumunda.

SERMAYE PİYASALARI İÇ İÇE

• Hong Kong, Çinli şirketler için önemli bir offshore sermaye toplama merkezi. 2018’in sonu itibariyle, Hong Kong’da, H-hisse, red-chip ve özel şirketleri kapsayan bin 146 Çin şirketinin olduğu kaydedilmiş. Yaklaşık 2.6 trilyon dolar toplam sermayeleri ile pazarın yüzde 68’ini oluşturuyorlar. Çinli şirketler, 1993’ten bu yana Hong Kong’daki hisse senetleri sayesinde 800 milyar dolardan fazla para toplamışlar.
• 2019 itibariyle, Çin’de kurulmuş ve Hong Kong’da faaliyet gösteren 12 lisanslı banka ve 7 temsilcilik bulunuyor.
• Kasım 2014’te, Şanghay Menkul Kıymetler Borsası ile Hong Kong Menkul Kıymetler Borsası’nı birbirine bağlayan sınır ötesi bir yatırım kanalı kuruldu. Söz konusu işbirliği, Çin’in sermaye piyasalarının açılımında önemli bir aşama olarak görülüyor.
• Aralık 2016’da, benzer bir program Shenzhen Menkul Kıymetler Borsası ile de uygulamaya alındı. Program ile iki yönlü yatırım akışını daha da kolaylaştırmanın ve Hong Kong’un küresel bir offshore RMB merkezi olmasını pekiştirmenin amaçlandığı da belirtildi.
• Temmuz 2017’de Hong Kong ile Çin arasında karşılıklı tahvil piyasası erişimi başlatıldı.

ÇİN’İN EN BÜYÜK YATIRIM KAYNAĞI

• Hong Kong, Çin’e yurtdışı doğrudan yatırımın en büyük kaynağı konumunda. 2018’in sonuna kadar, Çin’de onaylanan tüm yurtdışı destekli projelerin yüzde 46.3’ü Hong Kong kaynaklıydı. Hong Kong’dan gelen kümülatif sermaye girişi, 1 trilyon 98 milyar dolar olarak gerçekleşmiş ve ulusal toplamın yüzde 54.1’ini oluşturmuş.
• Hong Kong aynı zamanda Çin’in doğrudan yabancı yatırım çıkışında önde gelen durakları arasında. Çin istatistiklerine göre, 2017 yılına kadar Hong Kong’a giden doğrudan yabancı yatırım stokları 981.3 milyar dolara yükseldi. Bu rakam toplam doğrudan yabancı yatırım çıkışının yüzde 54.2’sine tekabül ediyor.
• Öte yandan Çin, Hong Kong’da lider bir yatırımcı durumunda. Hong Kong Hükümeti’nin istatistiklerine göre, 2017 sonu itibariyle Hong Kong’un Çin’den aldığı iç yatırım stoku 496 milyar dolar. Bu da toplamın yüzde 25.5’i.