Teknoloji dünyasında kapsayıcılık ve erişilebilirlik çalışmaları, yapay zekanın gücüyle yeni bir boyut kazanıyor. Dallas Teksas Üniversitesi'nden (UT Dallas) araştırmacılar ve uluslararası iş ortakları, görme engelli veya az gören bilgisayar programcılarının, gören birinin yardımına ihtiyaç duymadan karmaşık 3 boyutlu (3D) modeller tasarlamasını sağlayan yenilikçi bir araç geliştirdi. ‘A11yShape’ adı verilen bu sistem, tasarım ve üretim süreçlerindeki engelleri kaldırarak istihdamda fırsat eşitliğine katkı sağlamayı hedefliyor.
GPT-4o İLE GÖRSEL ANALİZ VE DOĞRULAMA
Ekim ayında Denver'da düzenlenen ASSETS 2025 Konferansı'nda tanıtılan teknoloji, açık kaynaklı kod düzenleyicisi OpenSCAD ile entegre çalışıyor. Sistem, geliştirilen 3D modellerin dijital fotoğraflarını farklı açılardan yakalıyor ve GPT-4o yapay zeka modelini kullanarak bu görselleri analiz ediyor.
A11yShape, modelin kodu ile çok açılı görünümlerini birleştirerek görme engelli kullanıcıya modelin detaylı bir açıklamasını sunuyor. Sistem, yapılan değişiklikleri anlık olarak izleyerek kod, açıklama ve 3D görselleştirmeyi senkronize ediyor. Ayrıca, bünyesindeki sohbet robotu sayesinde kullanıcıların model hakkındaki sorularını yanıtlayarak, tasarımın doğrulanması sürecini bir diyalog haline getiriyor.
KÜRESEL İŞ BİRLİĞİ VE AKADEMİK DESTEK
Proje; Washington Üniversitesi, Purdue, Stanford, Michigan, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT), Hong Kong Bilim ve Teknoloji Üniversitesi ve Nvidia Corp. gibi dünyanın önde gelen kurumlarının iş birliğiyle hayata geçirildi.
UT Dallas Erik Jonsson Mühendislik ve Bilgisayar Bilimleri Okulu'ndan Dr. Liang He, projenin çıkış noktasının görme engelli bir sınıf arkadaşının yaşadığı zorluklar olduğunu belirtti. Dr. He, "Görme engelli kullanıcılar, özellikle 3D modelleme gibi yaratıcı süreçlerde sürekli başkalarından yardım almak zorunda kalıyor. Bu araç, onlara yaratıcı araçlara eşit erişim sağlama hedefinde atılan ilk adımdır" ifadelerini kullandı.
HEDEF: TASARIMDAN ÜRETİME TAM BAĞIMSIZLIK
Stack Overflow verilerine göre bilgisayar programcılarının yaklaşık yüzde 1,7'sinin görme engelli olduğu tahmin ediliyor. Mevcut ekran okuyucuların yetersiz kaldığı 3D modelleme alanında A11yShape, kritik bir boşluğu dolduruyor. MIT'de doktora öğrencisi olan ve projenin test aşamasında yer alan görme engelli Gene SH Kim, sistemin kullanıcı perspektifiyle geliştirilmesine büyük katkı sağladı.
Araştırma ekibi, teknolojiyi bir adım öteye taşıyarak sadece modellemeyi değil, 3D baskı ve devre prototipleme gibi üretim süreçlerini de görme engelli bireyler için erişilebilir kılmayı hedefliyor. Bu gelişme, nitelikli iş gücünün sanayiye kazandırılması açısından stratejik bir önem taşıyor.
