‘Geri dönüşüm’den üretim modeli güçlenecek

HABER: ŞEREF KILIÇLI

Sıfır atık ve geri dönüşüm, sürdürülebilir çevre politikasının yanında enerji verimliliği ve kaynakların etkin kullanımında da önemli katkılar sağlıyor. Sıfır Atık Yönetmeliği kapsamında 2023’e kadar Türkiye önemli bir değişim süreci yaşayacak. Yapılan düzenlemenin ilk aşamasında, 1 Haziran 2020 itibarıyla kamu kurum ve kuruluşlarının, 31 Aralık 2020 itibarıyla da nüfusu 250 binin üzerindeki büyükşehir ilçe belediyelerinin Sıfır Atık Yönetim Sistemi’ne geçişini tamamlaması zorunluluğu var.

MİLLİ KAYNAK

İstanbul Ticaret Odası’nda düzenlenen ‘Sıfır Atık ve Geri Dönüşüm’ seminerinde atıkların geri dönüşümünde yapılacaklar ele alındı. Açılış konuşmasını İTO Yönetim Kurulu Üyesi İbrahim Doğan Salman’ın yaptığı toplantı, sektör temsilcilerini bir arayagetirdi. Hızlı gelişen sektörlerin dünya pazarında rekabet edebilmesi için tasarım, üretim aşamalarında bazı hususlara dikkat etmesi gerektiğini belirten İbrahim Doğan Salman, “Çevresel etkenlerin, tüketici beklentisinde ve alışkanlıklarındaki değişimin, bireysel ihtiyaçlardaki çeşitliliğin dikkate alınması ülkemizin faydasına olacak. Geri dönüşüm meselesi vatandaşın da içinde olması gereken bir mesele. Atık konusu, bugün Batı Avrupa’da bir kaynak ve milli değer olarak kabul ediliyor. Bu konudaki ekosistemde, vatandaş bilincinin ve katılımının son derece önemli olduğunu düşünüyoruz” dedi.

KAĞITTAKİ KAYIP

Türkiye’de her yıl 2.8 milyon ton kağıdın toplanamadığı için çöpe gittiğine dikkat çeken Atık Kağıt ve Geri Dönüşümcüler Derneği Başkanı (AGED) Mustafa Saral, “Kaynak var ama bunu görmüyoruz. Evlerden toplayamadığımız için görmüyoruz. Gelişmiş ülkelerde evlerden toplamayı destekleyen bir sistem var. Mesela Avrupa’da kağıt toplanması izin ton başına 50 euro destek veriliyor. Sıfır Atık Yasası’nın kuracağı sistem eğer bu yapıyı desteklerse, evdeki kağıdı toplayabiliriz. Yasada tanımlanan GEKAP’dan (geri kazanım katılım payı) toplama sektörü mutlaka desteklenmeli” diye konuştu.

İSTANBUL’UN HEDEFİ

İstanbul’un atık yönetimindeki 2023 hedefini açıklayan İSTAÇ Genel Müdürü Mustafa Canlı, “Depolama sahalarına gönderilen atık miktarının yüzde 85’den yüzde 53’e indirilmesini, yenilenebilir enerji kaynaklarının ise 72 MW’dan 231 MW’a çıkartılmasını hedefliyoruz. Depolanmış evsel atıklardan çıkan çöp gazından 72 MW elektrik üretimi gerçekleştiriliyor. Bu, İstanbul nüfusunun mesken tüketiminin yüzde 4’ü anlamına geliyor” dedi. Canlı, sıfır atık ve geri dönüşüm konusunda vatandaşları özendiren ve teşvik uygulayan bir yaklaşım tarzının önemli olduğunu da söyledi.

YENİ ÜRÜN GERİ DÖNÜŞÜMDEN

“Plastiğe değil, plastik atığına karşıyız” diyen Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Başkanı Yavuz Eroğlu, şöyle konuştu: “Plastik sektörü olarak atıkların doğaya atılmasına biz de karşıyız. Çözüm bilinçli tüketici oluşturmak ve geri dönüşümden geçiyor. Avrupa Birliği artık ne kadar çok geri dönüşüm yapıldığına değil, ne kadar çok geri dönüşüm ürününün yeni üründe kullanıldığına bakıyor. Tüm mevzuatın geri dönüşümü öne alacak şekilde revize edilmesi gerekiyor.”

YERLİ MÜHENDİSLERLE MİLLİ TEKNOLOJİ

Ücretli poşet kullanımı uygulamasının 1 Ocak’ta başladığını ve başarılı sonuçlar verdiğini belirten Akademi Çevre A.Ş. Çevre ve Atık Yönetimi Koordinatörü Cem Ferda Tuncer, “11 aylık süreçte yüzde 70 bir azalma oldu. 2021 yılında ise ürünlerin depozito ile satılması konusunda bir sistem kurulacak. Geri kazanım katılım payı, sanayiciye ek yük getirecek ama kanunda sıfır atık uygulayan özel sektöre teşvik sisteminin uygulanacağı yer alıyor” diye konuştu. Sıfır atık kavramında aynı zamanda atık yağ ve tehlikeli atık yönetiminin de olması gerektiğini vurgulayan Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Baran Bozoğlu, “Sıfır atık ve geri dönüşüm konusunda yerli ve milli teknoloji kendi çevre mühendislerimizle olur” dedi.

SEKTÖRÜN KATKISI

• İstanbul’da günde ortalama 19 bin 500 ton çöp oluşuyor. Bunun 12 bin 500 tonu Avrupa Yakası’nda, 7 bin tonu ise Asya Yakası’nda üretiliyor.
• İstanbul’da 270 adet TAT (toplama ayırma tesisi) lisanslı ve 780 adet tehlikesiz atık toplama belgeli firma atık toplama işleri yapıyor.
• Türkiye genelinde 2 binin üzerinde TAT lisanslı firma aktif çalışıyor.
• 60 binden fazla kişiye istihdam sağlanıyor.
• Sektör, her yıl Türkiye’de 8 milyon ton geri dönüşebilir atığı toplayıp ayrıştırarak geri dönüşüm sanayi için hazırlıyor.
• TAT firmaları, her yıl 3.2 milyon ton kağıdı yurtiçinden topluyor, ayrıştırıyor ve geri dönüşüm sanayine kazandırıyor.

Toplantıda, İSTAÇ Genel Müdürü Mustafa Canlı, İGEDDER Başkanı Yüksel Yılmaz, PAGEV Başkanı Yavuz Eroğlu, AGED Başkanı Mustafa Saral, Akademi Çevre A.Ş. Çevre ve Atık Yönetimi Koordinatörü Cem Ferda Tuncer ve Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Baran Bozoğlu görüşlerini paylaştı.