Akaryakıt piyasasında rekabet eşitliğinin sağlanması ve kayıt dışı ekonomi ile etkin mücadele amacıyla kurulan Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS), Türkiye'de 31 Ocak 2025 tarihinden itibaren zorunlu hale gelmişti. Amerikan Forbes dergiside, ABD'deki 1,4 trilyon dolarlık kayıt dışı ekonomi için Türkiye'de uygulanan UTTS'yi örnek gösterdi. Türkiye'nin kayıt dışılıkla önemli adımlar attığını belirten Forbes, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın uyguladığı sistemi örnek göstererek, uygulanırsa kayıt dışı ekonominin azalacağını belirtti.
OLUMSUZ ÖRNEKLER İSE BREZİLYA VE MEKSİKA OLDU
Haberde kayıt dışı ekonominin, devletlerin vergi gelirlerini azalttığı gibi organize suç yapılarının finansmanını da sağlayan önemli bir tehdit unsuru olarak öne çıktığı vurgulandı. Forbes, bu sorunun çözümü için dijital dönüşümün kritik bir rol oynayabileceğini belirtirken, Gelir İdaresi Başkanlığı'nın uygulamaya koyduğu UTTS'nin sorunun özüne iyi bir örnek teşkil ettiği yorumunu yaptı.
Forbes'in analizine göre günümüzde organize suç grupları, geleneksel yasadışı gelir kaynaklarının ötesine geçerek, yasal görünen sektörlerde de faaliyet gösteriyor. Bu noktada özellikle akaryakıt kaçakçılığı ve enerji sektöründe organize suç yapılarının büyük bir paya sahip olduğu belirtilen haberde, Brezilya ve Meksika gibi ülkelerde organize suç gruplarının yakıt kaçakçılığından milyarlarca dolar gelir elde ettiği ve bu durumun bahsi geçen ülkeleri büyük vergi kaybına uğrattığı kaydedildi.
HAZİNE VE MALİYE BAKANI MEHMET ŞİMŞEK'İN ADIMLARI DERGİDE YER ALDI
Forbes, Türkiye’nin kayıt dışı ekonomiyle mücadelede attığı adımlara örnek olarak, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından 2023 yılında duyurulan ve 2025 yılında yürürlüğe giren Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi'ni gösterdi. Dergi, akaryakıt alımlarını dijital olarak takip etmeyi ve bu sayede vergi kaçakçılığını önlemeyi amaçlayan bir sistem olarak tanımladığı UTTS'de radyo frekans tanıma teknolojisi (RFID) ile aracın yakıt deposuna yerleştirilen etiket ve akaryakıt pompasına entegre edilen okuyucu sayesinde, yakıt alımlarının otomatik olarak kaydedildiğini belirtti.
Yazıda UTTS sayesinde; araç plaka bilgilerinin otomatik olarak yakıt istasyonlarındaki elektronik kasa sistemlerine aktarıldığı, yakıt alımına dair bilgilerin gerçek zamanlı kayıt altına alınarak manipülasyonun önüne geçildiği, son olarak da vergi kayıplarının önlenmesiyle devletin gelirlerinin arttığı vurgulandı.
TAHMİN EDİLEN 1.4 TRİLYON DOLARLIK BÜYÜKLÜK
Haberde kayıt dışı ekonominin ABD için de büyük bir tehdit olduğu, yaklaşık 1,4 trilyon dolarlık bir büyüklüğe ulaştığı belirtildi. Dergi, ABD'nin kayıt dışı ekonomiye karşı daha etkin bir mücadele yürütebilmesi için dijital dönüşümü benimsemesi gerektiğine vurgu yaptı. ABD'nin UTTS benzeri bir sistem geliştirerek kayıt dışı ekonomiyle mücadelesini dijital dönüşüm üzerinden yürütebileceği ifade edildi.
DİJİTALEŞMEYLE ÖNÜNE GEÇİLEBİLECEĞİ VURGULANDI
Forbes dergisinde yer alan ABD’de kayıt dışı ekonominin 1,4 trilyon dolarlık bir büyüklüğe ulaştığı belirtilirken, dijital çözümlerin benimsenmesi gerektiği vurgulandı. Forbes, ABD’nin UTTS benzeri bir sistem geliştirerek kayıt dışı ekonomiye karşı daha etkin mücadele edebileceğini ifade etti.
UTTS sayesinde:
Araç plaka bilgilerinin otomatik olarak akaryakıt istasyonlarındaki elektronik sistemlere aktarıldığını,
Yakıt alımlarının gerçek zamanlı olarak kaydedilerek manipülasyonun önüne geçildiğini,
Vergi kayıplarının önlenerek devlet gelirlerinin artırıldığını belirtti.
