Dünyanın en büyük fosfat yataklarına sahip olan Kuzey Afrika ülkesi Fas, Türkiye ile ticareti artırmanın peşinde. Fas ekonomisinin ve ticaretin merkezi olarak değerlendirilen Marakeş-Safi bölgesi, Türk firmaları için cazip avantajlar sunuyor. Fas’ın madencilik, turizm, inşaat ve tarım alanındaki yatırım fırsatları, İstanbul Ticaret Odası Doğal ve İşlenmiş Katı Yakıt Meslek Komitesi üyelerinin Fas’a gerçekleştirdiği ziyarette gündeme geldi. Fas’ın kömür teknolojilerini incelemek ve iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin geleceğini değerlendirmek amacıyla yapılan ziyarete, Komite Başkan Yardımcısı Hüseyin Kudret Kıdık, Meclis Üyeleri Atakan Sinan Safi ve Hüseyin Akarçeşme ile Komite Üyesi Birol Kaya katıldı.
YABANCILARA TEŞVİK
İTO heyetinin Fas’taki ilk durağı, Marakeş-Safi Bölgesi Ticaret Odası oldu. Heyete Fas’ın yatırım imkanları hakkında sunum yapan Marakeş-Safi Bölgesi Ticaret Odası Başkanı Youssef Sebai, İTO heyetinin ziyaretinin iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişmesi açısından önemine dikkat çekti.
Türkiye’de düzenlenen pek çok fuara katıldıklarını hatırlatan Sebai, Fas’ın madencilik, turizm, inşaat ve tekstil alanında gelişmeye ihtiyaç duyduğunu anlattı. Sebai, “Marakeş-Safi bölgesi giderek büyüyor ve Türk firmaları için birçok alanda yatırım fırsatı sunuyor. Fas devleti, yabancı yatırımlar konusunda gerekli bütün teşvikleri sağlıyor. Marakeş-Safi bölgesi, hali hazırda Türk firmalarının altyapı alanındaki tecrübesinden faydalanıyor ve firmalar genellikle konsorsiyumla yatırım yapıyor” bilgisini verdi.
TÜRK ÜRÜNLERİ ÖNERİSİ
Youssef Sebai, Türk ürünlerinin Afrika pazarına girişi için de, “Türkiye’den bir ürünün kendi markasıyla bölgeye ithalatından ziyade, ham halde alınıp bölgede paketlenmesi ve özellikle Afrika pazarına satılması daha tercih edilir” önerisinde bulundu. Sebai, Antalya-İstanbul turizm modelinde uygulanan paket turların ve sistemin Marakeş-Safi bölgesinde de hayata geçirilmesinin amaçlandığını söyledi.
Görüşmede, Marakeş-Safi Bölgesi Ticaret Odası Uluslararası İlişkiler Direktörü Abderrahim Redazaki ise Türkiye ile Fas arasında tekstil, inşaat ve yer altı kaynakları alanında işbirliği yapıldığını belirtti. Redazaki, Marakeş-Safi bölgesinin Fas ekonomisinin yüzde 14’ünü oluşturduğunu, Avrupa ve Afrika ticaretinin geçiş yeri olduğunu, ayrıca turist sayısı ile de zirvede yer aldığını anlattı. Bölgenin özellikle maden alanında gelişime açık olduğuna dikkat çeken Redazaki, “Fosfat kaynağının en çok kullanıldığı ürün olan gübrenin ticari olarak Türkiye’ye sunabileceği imkânlar hakkında detaylı araştırma yapacağız” bilgisini paylaştı.
TÜRK FİRMALARININ YAPTIĞI FABRİKALARDA İŞLENİYOR
İTO heyetinin Marakeş’teki bir diğer adresi de Türkiye’nin Fahri Konsolosu Mehmet Dalkır oldu. Fas ekonomisi ve yatırım alanları hakkında heyete bilgi aktaran Dalkır, “Fas ekonomisi için fosfat madenciliği çok önemli. Önceki yıllarda çoğunlukla ham olarak ihraç edilen fosfat madeni son zamanlarda Türk firmalarının yaptığı fabrikalarda işlenerek katma değerli olarak satılıyor” dedi. Ülke ekonomisinde tarımın da rolüne işaret eden Dalkır, “Fas’ta mevsimler erken yaşandığı için katma değerli olarak sebze meyve ticareti yapılıyor. Fas devleti son 15 yılda, enerji, ziraat ve turizm alanında da kalkınma planları uyguluyor” dedi. “Türkiye ile Fas arasındaki ticari ilişkilerde Türkiye daha avantajlı” diyen Fahri Konsolos Mehmet Dalkır, Fas vatandaşlarının mangal kömürünü fazla miktarda tükettiğini, bu nedenle Türkiye’den ithal edilecek kömürün Fas için önemli olduğunu söyledi.
ÜRÜNLERİMİZ KALİTESİYLE ŞÖHRET OLMUŞ
Fas ziyaretine katılan İTO Meclis Üyesi Hüseyin Akarçeşme, Fas’taki kömür ticaretinin kendileri için önemli olduğunu ve Safi liman alanındaki gelişmeleri takip ettiklerini söyledi. Akarçeşme, heyet olarak kömürü Endonezya ve Malezya üzerinden aldıklarını belirterek, “Sosyal yapısının Türkiye’ye yakınlığı nedeniyle Fas ile ticareti geliştirmek istiyoruz. Heyet olarak Fas ve özellikle Marakeş bölgesine kömür ticareti alanında yatırım planlıyoruz” diye konuştu. Akarçeşme, Türk müteahhitlerinin Fas’ta başarılı projelere imza attığına da dikkat çekti. Faslıların Türkiye’yi dizilerimiz sayesinde daha yakından tanıdığını anlatan Akarçeşme, “Türk ürünleri Fas’ta hem kalitesi hem de ucuzluğuyla şöhret olmuş” dedi.
58 MİLYAR TONLUK REZERV
ABD ve Rusya’dan sonra dünyadaki üçüncü büyük fosfat üreticisi Fas’ta, toplam fosfat rezervinin 58 milyar ton olduğu tahmin ediliyor. Ülkede, ortalama fosfat üretimi 21-23 milyon ton iken, 10-12 milyon ton civarında ihracat gerçekleştiriliyor. Fas, ham fosfat, fosforik asit ve gübre ihracatında da dünyada ilk sırada. Madencilik sektörünün yüzde 95’i fosfat üretimi olsa da ülkede fosfat dışında gümüş, bakır, çinko ve kobalt üretimi de yapılıyor. Fas, kömür ihtiyacının büyük kısmını ise ABD, Kolombiya ve Kuzey Afrika’dan karşılıyor.
