Faizsiz ve vadesiz kaynağa yatırımcı akını

Şirketlere faizsiz ve vadesiz finansman sunan Borsa İstanbul’da 2020 yılında 8 yeni halka arz işlemiyle yaklaşık 1 milyar 124 milyon lira kaynak sağlandı. Halka arzlarda dikkat çeken başka bir husus ise bu işlemlerde 1 milyon 22 bin yatırımcının pay alması oldu.

Borsa İstanbul, 1.9 milyona ulaşan yerli yatırımcı sayısıyla da tüm yılları geride bırakmayı başardı. İşlem gören şirketlerin toplam piyasa değeri ise 1 trilyon 909 milyar lira oldu. Yine 2020 yılında 377 hisse değer kazanırken, 19 hisse değer kaybetti.

HABER: ŞEREF KILIÇLI

Şirketlerin faizsiz ve vadesiz finansa erişim konusunda önemli alternatifleri arasında yer alan Borsa İstanbul, 2020 yılında hem BIST 100 endeksiyle hem de yatırımcı sayısındaki artışla rekorlar kırdı. Yerli yatırımcı sayısı 2020 başından itibaren her ay ortalama 62 bin artarak 1.9 milyon kişiye ulaşırken, 25 yaş altı yatırımcıların sayısının aynı dönemde yaklaşık 4 katına çıkması da dikkat çekti. Borsa İstanbul’da geçtiğimiz yıl 8 yeni halka arz işlemiyle şirketlere yaklaşık 1 milyar 124 milyon lira kaynak sağlandı. Yeni halka arz işlemlerinde 1 milyon 22 bin yatırımcının pay alması da ilgiyi gözler önüne serdi.

HİSSELER REKOR KIRDI

Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlerin toplam piyasa değeri 1 trilyon 909 milyar lira oldu. Hisse senedi fiyat değişimlerine bakıldığında, yine 2020 yılında 377 hisse değer kazanırken, 19 hisse değer kaybetti. İşlem gören 9 hisse, yüzde 1000’in üzerinde değer kazancı yaşarken, 105 hisse yüzde 100, 42 hisse yüzde 200, 30 hisse yüzde 300, 15 hisse yüzde 400, 15 hisse yüzde 500, 6 hisse yüzde 600, 17 hisse ise yüzde 700 ve daha fazla yükseldi.

KATILIM KRİTERLERİ

Şirketler, Borsa İstanbul’da, Yıldız Pazar, Ana Pazar ve Alt Pazar kategorilerinde işlem görebiliyor. Başvurunun kabul edilmesi için niteliksel ve niceliksel kriterler var. Niteliksel kriterler arasında finansal durum, faaliyetler ve hukuki durumla ilgili şartlar var. Niceliksel kriterlere bakıldığında ise halka açık kısmın piyasa değeri; Yıldız Pazar’da asgari 200 milyon lira, Ana Pazar’da asgari 50 milyon lira, Alt Pazar’da asgari 20 milyon lira olmalı. Halka açıklık oranı; Yıldız Pazar’da yüzde 15, Ana Pazar’da yüzde 20, Alt Pazar’da yüzde 25 olmalı. Dönem kârı konusunda her üç pazarda da son iki yıla bakılıyor. Özsermaye / sermaye oranı kriterinde ise Yıldız Pazar ve Ana Pazar’da 1’den büyük, Alt Pazar’da 1.25’ten büyük olma şartı aranıyor.

İŞTE O ŞİRKETLER

Borsa İstanbul’da 2020 yılında halka arzı yapılan 8 şirketin listesi şu şekilde: ARD Bilişim, Bayrak EBT Taban, Fade Gıda, Dinamik Isı Makina Yalıtım, Esenboğa Elektrik, Kontrolmatik Teknoloji,
Kervan Gıda, Arzum Ev Aletleri.

VERGİ İNDİRİMİ DE BAŞLADI

2020 yılında, halka açılmayı ve kurumsallaşmayı teşvik etmek amacıyla önemli bir kanuni düzenleme yapıldı. Düzenlemeye göre, payları Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda ilk defa işlem görmek üzere en az yüzde 20 oranında halka arz edilen kurumlara, kurumlar vergisi 2 puan indirimli uygulanacak. Bu uygulama, payların ilk defa halka arz edildiği hesap döneminden başlamak üzere beş hesap dönemine ait kurum kazançları için geçerli olacak.

HALKA ARZ SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?

Şirketlerin halka arz sürecinde şu çalışmalar gerçekleştiriliyor:

* Bağımsız denetim raporu çalışmaları

* Aracı kuruluş seçiminin yapılması

* Genel kurul kararı ve esas sözleşme değişikliği

* Halka arz fiyatının belirlenmesi

* SPK ve Borsa’ya başvuru (Belgelerin ve izahnamenin hazırlanması)

FİRMALARA SAĞLADIĞI AVANTAJLAR

Halka arz şirketlere şu faydaları sağlıyor:

* Finansmana erişim: Şirketler kapasitelerini artırma, yenileme ve Ar-Ge yatırımları yapma, şirket satın alma, dış pazarlara açılma, markalaşma gibi iş planlarını hayata geçirmek için ihtiyaç duydukları kaynakları elde edebiliyorlar.

* Kurumsallaşma: Türkiye’de şirketlerin yaklaşık yüzde 95’ini aile şirketleri oluşturuyor. Yapılan araştırmalara göre, aile şirketlerinin ortalama yaşam süresi 25-27 yıl civarında. Aile şirketlerinin yüzde 30’u ikinci kuşağa, yüzde 3’ü de dördüncü kuşağa geçebiliyor. Halka arz suretiyle gerek şirket yönetim ve organizasyonunun gerekse şirket ortaklık yapısının kurumsallaşması da sağlanıyor.

* Likidite: Halka arz edilen payların organize bir pazarda, istenildiği anda, piyasa arz ve talebine göre oluşan fiyatlardan şeffaflık içerisinde alınıp satılmasının mümkün kılınması, paylara likidite kazandırıyor. Böylece şirketlerin mevcut ortakları ihtiyaç olması halinde kısa sürede nakde ulaşmada önemli bir imkan elde edebiliyor.

* Kredibilite: Şirketlerin paylarının halka arzı ve Borsa İstanbul’da işlem görmesi, şirketlerin bankacılık ve para piyasası nezdindeki kredibilitelerini de artırıyor. Daha kolay ve uygun maliyetlerle kredi bulma imkanı kazanmalarını sağlıyor.

* İkincil halka arz imkanı: Şirketler sadece birincil halka arz ile değil, payları Borsa İstanbul’da işlem görürken de yatırım ve diğer ihtiyaçları nedeniyle ortaya çıkan ek kaynak gereksinimlerini, mevcut ortaklarının rüçhan haklarını kısıtlamak suretiyle daha sonra da gerçekleştirebilecekleri bir ikincil halka arz ile karşılayarak yeniden finansman imkanı oluşturabiliyorlar.

* Tanıtım ve reklam: Payları Borsa İstanbul’da işlem gören şirketler hakkındaki çeşitli bilgiler, sermaye piyasalarının şeffaflık ve kamuyu aydınlatma işlevi çerçevesinde başta Kamuyu Aydınlatma Platformu olmak üzere çeşitli veri yayın kuruluşları, basın ve yayın kuruluşları ile diğer görsel yayın kuruluşları vasıtasıyla yurt içi ve yurt dışı yatırımcılara sürekli olarak ulaştırılıyor. Söz konusu bilgi dağıtımı, şirketlerin hem yurt içinde hem de yurt dışında tanınmalarını da sağlıyor.

* Globalleşme: Paylarının halka arzı ve Borsa İstanbul’da işlem görmeye başlaması ile birlikte şirketler, yabancı ülkelerde de kolayca sermaye piyasası aracı ihraç edebilir ve yabancı bir ülke de sermaye piyasası araçlarını kote ettirerek işlem görmesini sağlayabiliyorlar. Böylece yurt dışı piyasalara da ulaşabiliyorlar.

HALKA ARZIN ORTALAMA MALİYETİ NE KADAR?

Halka arzın maliyeti, toplam halka arz gelirinin ortalama yüzde 5’i seviyesinde. Halka açılmanın şirketlere maliyetinin başlıca unsurlarını 5 başlık altında toplamak mümkün.

* Aracı kuruluşa ödenen ücretler: İhraçcı kuruluş, halka arz tutarının büyüklüğüne, verilen aracılık hizmetinin türüne göre değişen oranlarda, halka arzın toplam tutarı üzerinden halka arza liderlik eden aracı kurum ile varsa diğer konsorsiyum üyesi aracı kurumlara aracılık komisyonu ödüyor. Söz konusu ücretler ihraççı kuruluş ile aracı kurum arasında yapılan aracılık sözleşmesi ile tespit ediliyor.

* Sermaye Piyasası Kurulu’na ödenen ücretler: Ortaklıklar ya da halka arz edenler, satışı yapılacak payların, nominal değerinden aşağı olmamak üzere, ihraç değerinin binde ikisi tutarında ücreti izahnamenin Kurulca onaylanarak ortaklığa veya halka arz edene teslimi öncesinde Kurul adına açılan hesaba yatırıyor. Ancak payların ilk halka arzında, payların halka arz fiyatı ile nominal değeri arasındaki farka ilişkin kısmı için hesaplanan Kurul ücreti binde bir olarak uygulanıyor. Yine payların ilk halka arzında, ayrıca ortaklığın satışı yapılmayacak paylarının nominal değeri üzerinden binde iki tutarında Kurul ücreti alınıyor.

* Borsa İstanbul’a ödenen ücretler: Payların ilk kotasyonunda Borsa İstanbul tarafından herhangi bir ücret alınmıyor. Borsa İstanbul’da işlem görmek üzere yapılacak başvurularda alınacak ücretlerin ise hesaplanacak ilk kotta kalma ücretinden mahsup edilmesi imkanı sağlanmış.

* Merkezi Kayıt Kuruluşu’na ödenen ücretler: Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş., halka açılan şirketlerden çıkarılmış / ödenmiş sermayenin binde biri (Yüzde 0.1, 2 bin TL’den az, 50 bin TL’den çok olmamak şartıyla) tutarında üyelik giriş aidatı alıyor.

* Diğer maliyet unsurları: İhraççı şirketin halka arz işlemleri sırasında yukarıda belirtilen ücretlere ek olarak, bağımsız denetim kuruluşuna bağımsız denetim raporları için ödenen ücretler ile yurt içi / yurt dışı tanıtım masrafları söz konusu olabiliyor.

04 Ocak 2021 Pazartesi

Etiketler : Gündem