EYT’liler için destekler devrede

Emekli olmak için yaş şartına takılan milyonlarca kişinin beklediği EYT yasa teklifi kanunlaştı. Bu kapsamda emekli olacak kişiler aynı işyerinde çalışmayı sürdürürse işverenin prim yükünde 5 puan indirim yapılacak. Ayrıca işverenler, kıdem tazminatı için KGF paketinden yararlanabilecek.

Emeklilikte Yaşa Takılanlarla (EYT) ilgili düzenlemeleri içeren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı.

Genel Kurul’da hazır bulunan 5 partiden 395 milletvekilinin hepsi dört maddelik teklifin kabulü yönünde oy kullandı.

Kabul edilen metnin Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından EYT yasası kapsamına giren çalışanlar emeklilik için başvurabilecek. Böylece EYT kapsamındaki çalışanlar ve işyerleri için yeni bir dönem başlıyor. Yasa kapsamında hemen emekliliğe başvurabilecek 2.5 milyon kişi bulunuyor. Çalışanların EYT kapsamında emekli olması, hem kıdem tazminatı yükü hem de işyerinde işleri yürütecek insan kaynağına ihtiyaç bakımından büyük önem taşıyor. Devlet bu iki konu için de ihtiyaç duyulan destek düzenlemesini yaptı.  

Kabul edilen kanunun temelinde şu şartlar bulunuyor: 

* 9 Eylül 1999’dan önce sigortalı olarak çalışmış olanlar, isterlerse emeklilik için başvurabilecek.  

* Kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl sigortalılık süresinin dolması gerekiyor. 

* Bu durumdakiler için yaş şartı aranmayacak. Ancak prim gününe bakılacak. 

* Kadın/erkek farketmeksizin işe başlama tarihine göre en az 5 bin gün prim gerekiyor. 

* İşe 23 Mayıs 1985 ve öncesinde girmiş olanlar için 5 bin gün yeterli. Daha sonra işe girenlerden istenecek prim günü, yılına göre artıyor. 24 Mayıs 1999 ve 8 Eylül 1999 arasında işe girmiş olanlardan 5 bin 975 gün prim istenecek. 

* 9 Eylül 1999’dan önce işe girmiş olduğu halde aralarda boşluğu olduğu için ödenmiş prim günü az olanlar, prim gün sayısını tamamladığı zaman emekliliğe başvurabilecek.

* Emekli olan EYT’liler isterlerse çalışmaya devam edebilecek. 

* Emekli olup aynı işyerinde çalışmayı sürdürmek isteyenler için işverene prim indirimi sağlanacak. 

PRİM İNDİRİMİ

Yeni kanuna göre emekli olup çalışmaya devam edecek olanlar için şartlar şöyle olacak: 

* Aynı işyerinde çalışmaya devam edecek EYT emeklileri için sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmına isabet eden tutarı Hazine karşılayacak. 

* Yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içinde çalışmaya başlaması gerekiyor. 

* Emekli işçinin farklı işyerinde çalışma hakkı bulunuyor. Fakat 5 puanlık indirim aynı işçisiyle devam eden işyerine sağlanacak. 

* İndirimden yararlanan işçi, ileride tekrar işten ayrılırsa, bu indirimden daha yararlanamayacak. 

NORMAL ÇALIŞAN 

İşçilerin durumuna göre prim maliyet oranları şöyle: 

İşçi SGK primi: %14

İşçi işsizlik sigortası primi: %1

İşveren SGK primi: %15.5

İşveren işsizlik sigortası primi: %2

EMEKLİ ÇALIŞAN

Kısa vadeli sigorta kolları primi işveren payı: %2

Sosyal güvenlik destek primi işveren payı: %22.5

Sosyal güvenlik destek primi işçi payı: %7.5

Emekli çalışanların işverene olan prim yükü daha fazla. Bu yükü azaltmak için 5 puanlık prim indirimi sağlanacak. Listede yüzde 22.5 olan sosyal güvenlik destek primi işveren payında yapılacak 5 puanlık indirimle, maliyet farkı dengelenecek. 

KAMU İŞÇİLERİNİN DURUMU

Kamu kurum ve kuruluşlarında kadroya alınan işçiler, il özel idareleri ve belediyeler ile bağlı kuruluşlarında ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinde, birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ait şirketlerde işçi statüsüne geçirilenlerin; emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazanmaları halinde, çalıştırıldıkları kamu kurum ve kuruluşları veya şirketlerce iş sözleşmelerinin feshedilmesini zorunlu tutan düzenlemeler yürürlükten kaldırılacak.

KGF PAKETİ HAZIR

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati tarafından 11 Ocak 2023’te yapılan açıklamada, toplam 250 milyar liralık kredi paketleri duyurulmuştu. Bu paketler içinde 25 milyar liralık EYT Destek Paketi de bulunuyor. Bakan Nebati, konu hakkındaki açıklamasında, “Geri ödemeler oldukça iyi şartlarda, 36 aya kadar ödeme vadesi olacak. 6 aya kadar ödemesiz bir dönem. Faiz oranları da oldukça düşük. KGF paketine özel bankalarımızın büyük bir kısmı ve katılım finans kurumlarımız da iştirak edecek” demişti. 

KIDEM TAZMİNATI İŞÇİNİN HESABINA

EYT yasasının kabul edilmesiyle işvereni ilgilendiren diğer bir konu da kıdem tazminatları yükü oldu. Yasada da kıdem tazminatı hakkında ayrıca bir madde bulunmuyor. İşveren, olağan zamanlarda emekli olanlar gibi EYT yasasıyla emekli olanlar için de yıl hesabıyla kıdem tazminatı ödeyecek. Hazine ve Maliye Bakanlığı, işverenlerin kıdem tazminatı yükünü hafifletecek kredi desteğinin KGF kapsamında verileceğini duyurmuştu. İşverenlere düşük faizli kredi sağlanması durumunda, kıdem tazminatı emekli olan işçinin hesabına yatırılacak. 

EMEKLİ MAAŞI HESABINI ETKİLEYEN KALEMLER

EYT’lilerin emekli maaş hesaplaması yapılırken şu kriterler etkili olacak: 

* Aylık kazanç

* Çalıştığı yıl

* İşçinin yaşını doldurmayı beklerken ödediği fazladan primler

* Çalışmaya ara verilip verilmediği

* Çalışma süreleri

06 Mart 2023 Pazartesi