TCMB Başkanı, enflasyonda belirgin ve kalıcı bir bozulma öngörülmesi durumunda para politikası duruşunu sıkılaştıracaklarını da vurguladı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2024 yılı ikinci çeyrek Enflasyon Raporu’nu yayınladı. Raporun sunumunu yapan TCMB Başkanı Dr. Fatih Karahan, sıkılaştırmanın süreceğini, enflasyon ve fiyat istikrarı hedeflerinden uzaklaşılmayacağını açıkladı. “Konuşmamın başında enflasyon görünümünde kalıcı bir bozulmaya kesinlikle izin vermeyeceğimizi hemen vurgulamak isterim” diyen Başkan Karahan, makro ekonomik, küresel ve yerel gelişmeler hakkında bazı bilgileri mukayeseli olarak paylaştı.
FİYATLAMAYA TAKİP
Fiyatlama davranışlarını ve enflasyon beklentilerini yakından takip ettiklerini söyleyen Karahan, “Enflasyon, hedeflerimizle uyumlu seviyelere gerileyene kadar sıkı para politikası duruşumuzu korumakta kararlıyız” dedi.
Önceki rapor döneminden bu yana emtia fiyatlarında genele yayılan artışlar görüldüğünü belirten Başkan Karahan, şöyle devam etti: “Arz yönlü faktörlerin yanında, özellikle Çin’in büyümesi ile uyumlu bir seyir izleyen, bazı endüstriyel emtia fiyatlarındaki artışlar dikkat çekmektedir. Jeopolitik gerilimlerin artması ile değerli metal ve petrol fiyatları da bir önceki rapor dönemine kıyasla önemli miktarda yükselmiştir. Küresel dezenflasyon devam etmekle birlikte, enflasyon birçok ekonomide hedeflerin üzerinde kalmıştır. Hizmet enflasyonunda gözlenen katılık ve jeopolitik gelişmeler, enflasyondaki düşüşü yavaşlatmaktadır. Bu görünüme bağlı olarak, gelişmiş ülke merkez bankalarının, geçtiğimiz rapor dönemine göre, daha geç ve daha yavaş faiz indirimine gideceklerine yönelik beklentiler güçlenmiştir.”
İÇ TALEP MERCEK ALTINDA
Konuşmasında iç talebe oldukça geniş yer veren TCMB Başkanı Dr. Karahan, bu konuda şunları söyledi: “2023 yılının son çeyreğine ilişkin veriler, iktisadi faaliyete iç talebin yıllık bazdaki katkısının azalmakta olduğunu göstermiştir. Bu dönemde net ihracatın negatif katkısı ise azalmıştır. Perakende satış ve ticaret satış hacim endeksleri ile kartla yapılan harcamalar, ilk çeyrekte tüketimde ivmelenmeye işaret etmiştir. Öte yandan, tüketim malları ithalatı nisan ayında artmıştır. Bu çerçevede, parasal sıkılaştırmanın iç talebe etkilerini yakından takip etmekteyiz. İç talep ve üretime ilişkin görünüm, toplam talep koşullarının enflasyonist bir düzeyde seyrettiğine işaret etmektedir.”
HİZMET ENFLASYONU
Merkez Bankası Başkanı Karahan, hizmet enflasyonunda da küresel gelişmelerle benzer eğilim olduğunu belirterek, “Hizmet enflasyonundaki katılık, gelişmiş ülkelerde manşet enflasyonun hedeflere yaklaşmasını yavaşlatan önemli bir faktör olmuştur. Gerek ABD gerekse Euro Bölgesi’nde hizmet enflasyonu; manşet enflasyonun ve hedeflerin belirgin şekilde üzerindedir. Türkiye’de hizmet enflasyonundaki yüksek seyrin önemli bir bileşeni de kiralardır. Bu doğrultuda, konut piyasasındaki gelişmeleri öncü gösterge olarak yakından takip ediyoruz” dedi.
KONUT VE KİRA
Parasal sıkılaştırma sonrasında, konut fiyatlarındaki artış hızının önemli ölçüde yavaşladığını kaydeden Dr. Karahan, şunları söyledi: “Konut fiyatlarının artış eğilimi tüketici enflasyonundaki eğilimin altında seyretmektedir. TCMB bünyesinde yapılan çalışmalar, diğer unsurların yanı sıra konut fiyatları değişiminin, kira enflasyonunu aynı yönde etkilediğine işaret etmektedir. Dolayısıyla, konut fiyatlarındaki yavaşlamanın, ilerleyen dönemde gecikmeli olarak kira artışını sınırlayabileceğini değerlendiriyoruz. Öte yandan, parasal sıkılaştırmanın, kısa vadede, mal enflasyonu üzerindeki etkisi daha belirgindir. Kararlarımızın enflasyon beklentilerinde iyileşme sağlayacağını ve piyasa beklentileriyle ara hedeflerimiz arasındaki farkın kapanacağını öngörüyoruz.”
ORTA VADELİ TAHMİNLER
TCMB Başkanı Dr. Karahan, orta vadeli tahminler hakkında da şunları söyledi: “Dış talebe ilişkin varsayımlarımızı 2024 yılı için sınırlı bir miktar yukarı yönlü güncelledik, 2025 yılı için ise sabit tuttuk. 2024 ve 2025 yıllarına ilişkin ham petrol ve ithalat fiyatları varsayımımızı yukarı yönlü güncelledik. Son dönemde gıda fiyatlarındaki görünümü göz önünde bulundurarak, gıda fiyatları varsayımımızı 2024 yılı için yaklaşık 1 puan artırdık. 2024 yıl sonu enflasyon tahminini 2 puan yukarı güncelleyerek yüzde 38’e çektik. 2025 ve 2026 tahminlerini sırasıyla yüzde 14 ve yüzde 9 seviyesinde koruduk. Orta vadede ise enflasyonun yüzde 5’te istikrar kazanmasını hedefliyoruz. Tahmin aralıklarının alt ve üst noktaları da 2024 yılı için yüzde 34 ve 42, 2025 yılı için ise yüzde 7 ve 21’e tekabül etmektedir.
Mevsimsellikten arındırılmış ortalama aylık enflasyonun yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 2.5 civarına, son çeyrekte ise yüzde 1.5’in bir miktar altına gerileyeceğini öngörüyoruz. Sıkı parasal duruşun sürdürülmesi ve hizmet enflasyonundaki katılığın zayıflamasıyla enflasyonun ana eğiliminde gerileme 2025 yılında da devam edecektir.”
İKİ ÖNEMLİ ŞART
Para politikasındaki sıkı duruşu fiyat istikrarı sağlanana kadar kararlılıkla sürdüreceklerini tekrar eden TCMB Başkanı, bu süreçte şu iki koşulu gözeteceklerini açıkladı:
FİYAT İSTİKRARI ÖN KOŞUL
TCMB Başkanı Dr. Karahan, “Fiyat istikrarı; sürdürülebilir büyüme ve toplumsal refah artışı için ön koşuldur. Kalıcı fiyat istikrarını sağlayana kadar sıkı para politikası duruşumuzu kararlılıkla sürdüreceğiz. Hazirandan itibaren yaşayacağımız dezenflasyon sürecinde, enflasyonu, belirlediğimiz ara hedeflerle uyumlu olacak şekilde düşürmek için ne gerekiyorsa yapmaya devam edeceğiz” dedi.
KREDİLER, TALEP VE FİYATLAMA DAVRANIŞLARI
TCMB Başkanı Dr. Fatih Karahan: “Mart ayında attığımız adımların etkisiyle finansal koşullar önemli ölçüde sıkılaşmıştır. Bu durumun etkisini krediler üzerinde görmekteyiz. Önümüzdeki dönemde bunun talebi zayıflatacağını, fiyatlama davranışlarına olumlu yansıyacağını ve dezenflasyon sürecini güçlendireceğini öngörüyoruz. Bu süreçte, maliye politikalarının katkısı ve yönetilen-yönlendirilen fiyatların eşgüdüm halinde belirlenecek olması, dezenflasyon sürecini destekleyecektir. Enflasyonda belirgin ve kalıcı bir bozulma öngörülmesi durumunda ise para politikası duruşumuzu sıkılaştıracağız.”
