Petrolde günlük üretimin Gabar’daki sahanın da etkisiyle 2024 sonunda 200 bin varile çıkarılması hedefleniyor. Önümüzdeki süreçte Sakarya Gaz Sahası’ndaki günlük üretim ise 10 milyon metreküpe çıkarılacak.
HABER: ŞEREF KILIÇLI
Doğalgazın yüzde 99’unu, petrolün ise yüzde 92’sini dış kaynaklardan tedarik eden Türkiye’nin enerji ithalat faturası geçen yıl 69 milyar 115 milyon dolar oldu. Söz konusu ithalat, 2022 yılı sonunda 96 milyar 548 milyon dolar seviyesindeydi. Yani enerji ithalat faturasında, 2023 yılında yüzde 28.4’lük bir azalma yaşandı. Enerji ithalat harcamasındaki düşüşte, 2021 yılının sonbaharında doğalgaz spot piyasasında başlayan ve diğer fosil yakıtlı alanlara da yayılan küresel enerji krizinin gerilemesi, fiyatlarda beklenen gevşeme eğiliminin 2023 yılında gerçekleşmesi etkili oldu.
ELEKTRİKTEKİ DAĞILIM
Türkiye’nin elektrik üretimindeki dağılıma bakıldığında ise 2023 yılında; yüzde 36.3’ü kömürden, yüzde 21.4’ü doğalgazdan, yüzde 19.6’sı hidrolik enerjiden, yüzde 10.4’ü rüzgardan, yüzde 5.7’si güneşten, yüzde 3.4’ü jeotermal enerjiden ve yüzde 3.2’si diğer kaynaklardan elde edildi. Elektrikte kurulu gücün kaynaklara göre dağılımı da yüzde 30’u hidrolik enerji, yüzde 23.8’i doğalgaz, yüzde 20.5’i kömür, yüzde 11.1’i rüzgar, yüzde 10.6’sı güneş, yüzde 1.6’sı jeotermal ve yüzde 2.6’sı ise diğer kaynaklardan oluşuyor.
KAYNAK ÇEŞİTLİLİĞİ
Enerji, aynı zamanda tüm sektörlerin üretim süreçlerini doğrudan etkileyen bir sektör konumunda. Kaynak çeşitliliğinin artırılması, özellikle yerli kaynakların daha fazla devreye alınması, hem cari açık hem de sektörlerin üretim maliyeti ve rekabet gücü bakımından büyük önem taşıyor. Nitekim Karadeniz’deki Sakarya Gaz Sahası’nda 2020 yılında keşfedilen rezervin işletmeye alınma süreci, Filyos’taki işleme tesisinde 2023 yılında üretimin başlaması da bu yönde atılmış adımlardan biri oldu. Yine Şırnak Gabar Dağı’nda petrol üretiminin başlamasının da yerlilik oranının artırılması sürecini hızlandıracağı kaydediliyor.
DOĞALGAZDAKİ ÜRETİM
Filyos Doğalgaz İşleme Tesisi’ni geçtiğimiz ayın sonunda ziyaret eden Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Karadeniz doğalgazının üretim seviyesindeki mevcut durum hakkında şu bilgileri paylaşmıştı: “Günlük üretimimiz 2.7 milyon metreküpe ulaşmış durumda. En kısa zamanda bu üretimi 10 milyon metreküpe, akabinde de nihai olarak günlük 40 milyon metreküpe çıkarmayı ve 15 milyon hanemize doğalgazı buradan tedarik etmeyi hedefliyoruz. Sakarya Gaz Sahası’nda şu ana kadar 23 kuyu kazdık. Dünyanın en hızlı geliştirilen projelerinden biri oldu. 170 kilometre mesafeden gazı taşıyoruz. Buradan da BOTAŞ’ın sisteminden evlerimize, tüketicilerimize ulaştırıyoruz. Projeyi önümüzdeki süreçte daha da hızlandırmak suretiyle milletimizin, memleketimizin, sanayimizin, evlerimizin ihtiyacı olan doğalgazın önemli bir kısmını buradan sunmuş olacağız.”
GABAR PETROLÜ DEVREDE
Öte yandan, Şırnak Gabar’da gerçekleştirilen günlük petrol üretimindeki son veriler de açıklandı. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), bölgedeki sahalardan günlük petrol üretiminin 35 bin 61 varile yükseldiğini bildirdi. TPAO’nun açıklamasında, “Şırnak Gabar Dağı bölgesinde, yeni açtığımız kuyularla birlikte toplamda 28 kuyuda günlük 35 bin 61 varil petrol üretim seviyesine ulaştık. Gabar’da yeni yılın ilk rekorunu kırdık. 2024 sonu hedefimiz, günlük 100 bin varil petrol. Milletimizin desteğiyle belirlediğimiz hedefleri bir bir aşıyor, enerjide bağımsız Türkiye yolunda azim ve kararlılıkla çalışmalarımızı sürdürüyoruz” denildi.
FAZ-2’DEKİ ÜRETİM HEDEFİ
Karadeniz Doğalgazı Projesi, aynı zamanda 2020 yılındaki ilk keşiften üretime kadar dünyanın en kısa sürede yapılan deniz saha geliştirme projesi olarak da kayıtlara geçti. Küresel gaz sektöründe, benzer koşullarda rezerv tespitinden üretime kadar geçen sürenin ortalama 7-8 yıl olduğu belirtiliyor. Öte yandan, Karadeniz’deki doğalgazın çıkarılması süreci fazlar halinde ilerliyor. Günlük gaz üretiminin şu andaki Faz-1’de 10 milyon metreküpe ulaşması öngörülüyor. Faz-2 üretimine 2026 yılında geçilmesi, günlük üretimin 40 milyon metreküpe çıkması hedefleniyor. Faz-3’te ise Amasra Sahası’nın da üretime dahil edilmesi ve 2028’de günlük 60 milyon metreküp üretim seviyelerine ulaşılması planlanıyor. Karadeniz doğalgazında günlük üretimin Faz-2’de 40 milyon metreküpe çıkarılması hedefi, yıllık yaklaşık 15 milyar metreküp üretim anlamına da geliyor. Diğer taraftan, Türkiye’nin ortalama yıllık tüketimi olarak 60 milyar metreküp baz alındığında, Karadeniz doğalgazı günlük 10 milyon metreküp üretim ile yıllık ihtiyacın yüzde 6’sını karşılayabilecek. Üretim günlük 40 milyon metreküpe çıktığında ise yıllık ihtiyacın yaklaşık yüzde 25’ine cevap verebilecek.
GABAR’DA HEDEF 100 BİN VARİL
Türkiye’nin günlük ham petrol üretimine bakıldığında, 2019’da ortalama 57 bin varil, 2020’de 61 bin varil olurken, bu miktar 2021’de 65 bin varil, 2022’de ise 70 bin varil seviyesine ulaştı. 2022 yılında ayrıca Şırnak-Gabar Dağı’nda Şehit Esma Çevik adı verilen sahada 150 milyon varillik net petrol rezervi keşfedildiği açıklandı. Günlük yaklaşık 1 milyon varil tüketimi bulunan Türkiye’nin üretilebilir petrol rezerv miktarı da söz konusu keşifle 450 milyon varilden 600 milyon varile çıktı. Bölgede yoğun bir şekilde sürdürülen arama ve sondaj çalışmaları sonucunda Mayıs 2023’te Gabar’da Şehit Aybüke Yalçın adı verilen sahada günlük 100 bin varil petrol üretim kapasitesine sahip yeni bir keşif daha yapıldığı duyuruldu. TPAO, Şehit Aybüke Yalçın Sahası’ndaki yeni keşfin toplam ‘yerinde petrol rezerv’ miktarının yaklaşık 1 milyar varil olduğunu açıkladı. Ham petrol üretimi 2023’te günlük ortalama 80 bin varile ulaşan Türkiye, yeni sahalardaki üretimle birlikte bunu 2024 sonuna kadar 200 bin varil seviyesine çıkarmayı hedefliyor. Söz konusu 200 bin varil hedefinin 100 bin varilinin Gabar’daki üretimle sağlanması da öngörülüyor. Türkiye’nin günlük petrol tüketimi 1 milyon varil baz alındığında, 200 bin varil yerli üretim hedefi ihtiyacın yüzde 20’sini karşılayabilecek.
REZERV 710 MİLYAR METREKÜPE ÇIKTI
Karadeniz doğalgazında 3.5 yıldır devam eden bir süreç var. TPAO, Ağustos 2020’de Tuna-1 kuyusunda 320 milyar metreküplük doğalgaz keşfi gerçekleştirdi. Ekim 2020’de Tuna-1 kuyusundaki sondaj tamamlandığında, kuyudaki rezerv miktarı 85 milyar metreküplük revizyonla 405 milyar metreküp olarak güncellendi. Ardından 2021 yılında yapılan sondaj faaliyetleriyle Amasra-1 kuyusunda ilave 135 milyar metreküp doğalgaz rezervinin keşfedilmesi, bölgedeki rezerv miktarını 540 milyar metreküpe ulaştırdı. 2022 yılında Çaycuma-1 kuyusunda 58 milyar metreküplük doğalgaz rezervinin keşfedildiği duyuruldu. Yine 2022’de bir diğer önemli gelişme de Sakarya Gaz Sahası’nda bulunan 540 milyar metreküplük rezervin, bu alanda dünyanın önde gelen firmalarından DeGolyer & MacNaughton’un verileri detaylı analizi neticesinde, 652 milyar metreküp olarak revize edilmesi oldu. Böylece Türkiye’nin Karadeniz’deki gaz rezervi, 2022’de toplamda 710 milyar metreküpe çıktı.
