Yarı iletkenler, enerji, otomotiv ve çelik gibi kritik sektörlerde, yapıların içindeki mikroskobik çatlaklar veya kusurlar sistem güvenliğini doğrudan tehdit ediyor. Bu iç kusurlar çıplak gözle görülemediğinden, malzeme sağlığı uzun zamandır tahribatsız muayene (NDT) teknikleri kullanılarak değerlendiriliyor. Ancak pratikte, iç kusurları kesin ve ayrıntılı bir şekilde tespit etmek son derece zorlu bir süreç.
Özellikle, ultrasonik veya elektromanyetik dalgalar gibi fiziksel sensörler tarafından ölçülen sinyaller, geometri ve karmaşık gerçek dünya koşulları gibi faktörler tarafından sıklıkla bozuluyor. Bu durum, kusurların yerinin ve boyutunun doğru bir şekilde belirlenmesinde doğal fiziksel sınırlamalar yaratıyor.
YENİ BİR ATILIM
"Yapay zeka insan gözünün göremediğini 'görebiliyorsa' ne olacak?" sorusundan ilham alan Güney Koreli bir araştırma ekibi, bu alanda çığır açan bir buluşa imza attı. Chung-Ang Üniversitesi Makine Mühendisliği Fakültesi'nden Doçent Dr. Sooyoung Lee liderliğindeki ekip, "DiffectNet" adında yenilikçi bir yapay zeka modeli tasarladı.
Bu difüzyon destekli ağ, yüksek doğrulukta ve hata farkındalığına sahip ultrasonik görüntüler üretme potansiyeline sahip. Ekibin yeni bulguları, 1 Kasım 2025'te Mechanical Systems and Signal Processing dergisinde yayınlandı.
FİZİKSEL SINIRLARI AŞIYOR
Araştırmanın başındaki Prof. Lee, yapay zekanın öğrenme ve akıl yürütme yetenekleri sayesinde geleneksel yöntemlerin sınırlamaları aşılabilirse, endüstriyel sistemlerin bütünlük ve güvenlik standartlarını tamamen yeni bir seviyeye taşımanın mümkün hale geleceğini vurguladı.
Prof. Lee, önerilen teknolojiyi sadece yapay zekayı mühendislik sorunlarına uygulama girişimi değil, aynı zamanda ‘temel bir atılım’ olarak nitelendirdi. Bu üretken yapay zeka teknolojisinin, yapıların içindeki gizli çatlakları gerçek zamanlı olarak yeniden yapılandırabildiğini ve böylece geleneksel yöntemlerin fiziksel sınırlamalarını aştığını belirtti.
KAZALARI ÖNCEDEN ÖNLEYECEK
Yapay zeka, yapıların iç kusurlarını tespit edip doğru bir şekilde yeniden oluşturabilirse, insanların erişmesi zor veya tehlikeli ortamlarda bile kazaların önceden önlenmesini sağlayacak. Örneğin, enerji santrallerinde küçük bir çatlak bile felaketle sonuçlanabilecek kazalara yol açabilir. Yapay zeka tabanlı gerçek zamanlı iç yapı izleme sayesinde, olası anormalliklerin erken uyarısı mümkün hale gelecek.
AKILLI MÜHENDİSLİK ÇAĞI
Yarı iletken veya ileri üretim tesislerinde ise yapay zeka, ekipman çalışmasını durdurmadan iç kusurları sanal olarak yeniden oluşturabilecek ve böylece üretkenliği korurken kalite kontrolünü artırabilecek. Ayrıca, bu teknolojinin binalar ve köprüler gibi altyapıların gerçek zamanlı izlenmesine uygulanarak daha akıllı ve daha dayanıklı bir kentsel güvenlik yönetim sisteminin önünü açabileceği belirtiliyor.
Yapay zekanın bir yapının "gözleri" gibi hareket etmesine olanak tanıyan bu çalışma, havacılık ve uzay, enerji üretimi ve yarı iletken üretimi gibi güvenilirlik açısından kritik sektörler için yeni olanaklar sunuyor.
