Endüstri üsleriyle teknoloji transferi

Güncellenen kanun sayesinde tedarik ve enerji krizinde dikkat çeken Türkiye, güvenli yatırım ülkesi olarak daha da öne çıkacak.

Mülkiyet hakkı ve tek durak ofis sayesinde daha hızlı kurulabilecek endüstri bölgeleri, yüksek teknolojili üretimin yeni adresleri olacak.

HABER: ADEM ORHUN

Katma değerli üretimi ve ihracatı artıracak yatırımları teşvik etmek için 2002 yılında çıkarılan Endüstri Bölgeleri Kanunu, iş dünyasından gelen talepler ve küresel gelişmeler üzerine güncellendi. Yeni metinde kırtasiye işlerini azaltan birçok sadeleştirme dikkat çekerken, sanayicinin yatırım yerinde mülk edinmesi ve altyapı yatırımlarını yönetici şirketten edinmesi yönünde imkanlar tanındı. Yeni kanun, yabancı yatırımcıyı da Türkiye’de sanayi tesisi kurmaya teşvik edecek.

TEDARİK AVANTAJI

Kanun değişikliğiyle Covid-19’da patlak veren tedarik krizi ve Rusya-Ukrayna savaşıyla ortaya çıkan enerji krizi sebebiyle yaşanan konjonktürde Türkiye’yi daha avantajlı hale getirecek adımlar atıldı.

Yapılan düzenleme, ‘yakın tedarik’ avantajının yanı sıra enerji krizi ve jeopolitik riskler sebebiyle üretim için güvenli yer arayan Batı Avrupalı firmaları da Türkiye’ye yatırıma teşvik edecek. Yapılan değişikliklerin, sermaye yatırımlarından ziyade endüstri yatırımlarına dönüşmesi anlamında da etkili olması bekleniyor.

TEKNOLOJİ TRANSFERİ

Son yıllarda ilan edilen endüstri bölgelerinden 15’inde inşaat ve kurulum çalışmaları devam ediyor. Önümüzdeki dönemde bu yeni yatırımların tamamının gerçekleştirilmesi durumunda, cari açığın azaltılmasına yıllık 34.8 milyar dolar katkı sağlanması ve toplam 99 bin kişiye ilave iş imkanı sunulması bekleniyor.

Yeni kanunla yeni endüstri bölgelerinin kuruluşu hızlandırılacak. Endüstri bölgeleri uygulamasıyla yabancı sermayenin endüstriye girişi hızlandırılırken, teknoloji transferini sağlamak da amaçlanıyor. Yeni endüstri bölgeleri, Ar-Ge kapasitesini artırarak kritik kalkınma araçlarından biri olacak.

METİN SADELEŞTİRİLDİ

İhtiyaç ve talepler üzerine değiştirilen kanunda birçok sadeleştirme yapıldı. Benzer süreçlere tabi olan ihtisas endüstri bölgesi ve münferit yatırım yerine ilişkin hükümler kaldırılarak, bunların hepsi artık endüstri bölgesi adıyla anılacak. Ayrıca özel endüstri bölgeleri de devam edecek. Diğer yandan, bu kanun içindeki ÇED raporuna ilişkin bölümler kaldırıldı. Bunun için zaten var olan ÇED mevzuatının kendisine bakılacak.

MÜLKİYET HAKKI

Yeni kanunda, taahhüt edilen yatırımların 5 yılda tamamlanması şartıyla uzun dönem tahsis edilen alanların mülkiyetinin devri mümkün kılındı. Bu sayede üretim taahhütlerini yerine getirip istihdam ve ihracata katkı sağlayan sanayicilerin talepleri halinde yapmış oldukları tesislerin mülkiyetini alabilme imkanı sağlandı. Ayrıca Cumhurbaşkanınca, endüstri bölgelerinde yer alan yatırımlara ilişkin ek teşvikler belirlenebilecek.

YENİLENEBİLİR ENERJİ

Öte yandan, önemi daha da artan enerji üretimiyle ilgili bir düzenleme de kanun metnine girdi. Düzenlemeye göre, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı (YEKA) olarak belirlenen alanlar, yeniden yer seçimi yapılmadan doğrudan endüstri bölgesi ilan edilebilecek.

YILDA 11 MİLYAR DOLARLIK İHRACAT

Geçen yıl, endüstri bölgelerinin faaliyetleri sayesinde 31 bin 600 kişiye istihdam sağlandı ve bu bölgelerden 11 milyar dolarlık ihracat yapıldı.

ÜRETİM REFORMU TALEBİ ARTIRDI

Yirmi yıl önce çıkan Endüstri Bölgeleri Kanunu’nda, uluslararası sanayi bölgeleri politikalarındaki değişimin de etkisiyle yapısal bir dönüşüme ihtiyaç duyulmuştu. 2017’de yürürlüğe giren üretim reform paketiyle sayısı o zaman 6 olan endüstri bölgelerine talep ciddi bir şekilde arttı; 2019’da 12 endüstri bölgesi ilan edildi. Bu dönemde art arda özel endüstri bölgeleri kuruldu. Temmuz ayında Hatay’da ilan edilen yerle birlikte endüstri bölgesi sayısı 29’a ulaştı. Artan taleplerin değerlendirilmesi sonucunda, endüstri bölgelerinin imkan ve katkılarından faydalanmak isteyen yatırımcılar tarafından yaklaşık 32 milyar dolarlık ilave sanayi yatırımına girişildi.



ENDÜSTRİ BÖLGESİNİN AVANTAJLARI

* Yerli ve yabancı yatırımcılar, planlaması tamamlanmış ve altyapısı hazır üretim bölgelerinde sanayi parseli temin edebiliyor.

* Yatırımcı, altyapı-su, elektrik, doğalgaz, yol- ihtiyaçlarına yapılacak harcamalardan kaynaklanan başlangıç maliyetinden kurtuluyor.

* Yönetici şirket tarafından veya kamu yatırımı olarak altyapılar tamamlanmak üzere sanayiciler için sanayi parselleri oluşturuluyor.

* Yatırıma hazır sanayi parsellerinin üretilmesinden sonra gerekli tüm izin, onay ve ruhsatlar, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca veriliyor.

* Endüstri bölgelerinde yatırımcılar için tek ruhsat ve izin makamı

Bakanlık olduğundan, farklı kurumlara başvurulmadan hızlı bir şekilde yatırım gerçekleşiyor.

03 Kasım 2022 Perşembe