Emtia piyasalarında Fed freni

Küresel ekonomiye ilişkin gösterge niteliği taşıyan bakır ve pamukta 2022 yılı değerlendirildiğinde resesyon endişelerinden dolayı düşüşler yaşandı. Değerli metallere bakıldığında, özellikle ABD Merkez Bankası’nın (Fed) sıkılaşma politikaları altın ve paladyumu baskıladı.

Emtia piyasasında 2022 yılı değerlendirildiğinde ürün bazlı ayrışmalar dikkati çekti. Özellikle metal tarafında bakır, tarım tarafında ise pamuk, küresel ekonomiye ilişkin ana gösterge niteliği taşıyan iki emtia oldu. Jeopolitik riskler ve arz sıkıntılarının emtia fiyatlarını yükselttiği bazı dönemlerde resesyon endişelerinden dolayı bakır ve pamukta düşüşler yaşandı. Bu arada, bakır üretiminde önde gelen ülkeler arasında yer alan Peru’da yerli halkın Las Bambas madenine karşı yaptığı protestoların bakır fiyatlarını yukarı yönlü etkilediği dönemler oldu. Değerli metallere bakıldığında, özellikle ABD Merkez Bankası’nın (Fed) sıkılaşma politikaları altın ve paladyumu baskıladı, gümüş ve platinde ise yükselişler görüldü.

PALADYUMUN DÜŞÜŞÜ

Rusya-Ukrayna savaşının başlamasıyla tarihi zirvesini gören paladyumun 2022’yi düşüşle kapatması, emtia piyasasındaki fiyatlamalarda nasıl bir belirsizliğin olduğunu ortaya koyarken, paladyumdaki düşüşün nedenlerinde biri de fiyatların yükselmesiyle otomotiv üreticilerinin platine yönelmesi oldu. Söz konusu dalgalanmadan en fazla nikel etkilendi. Tedarik sıkıntılarının yanı sıra spekülatif işlemlerin de güçlenmesiyle Londra Metal Borsası’nda (LME) yüzde 100’den fazla artarak 100 bin dolar seviyelerini test eden nikelin işlem sırası 8 Mart’ta durdu. LME’nin bu müdahalesinden sonra nikelde yıl boyunca sert hareketler görüldü. Nikel fiyatlarındaki sert yükselişlerle elektrikli araç üreten şirketler, maliyetlerini azaltmak için çareler aramaya başladı.

GÜMÜŞ PARLADI

Değerli metallerde geçen yıl karışık bir seyir izlendi. 2.070,40 dolarla Ağustos 2020’den bu yana en yüksek seviyeyi gören altının onsu, daha sonra düşüşe geçerek yılı yüzde 0.3 düşüşle tamamladı. 2021’de 3.435,50 dolarla tarihi zirvesini gören paladyum ise yüzde 5.9 geriledi. Geçen yıl gümüş yüzde 2.9 ve platin yüzde 11 değer kazandı. 

Rusya-Ukrayna savaşının başlamasıyla ‘güvenli liman’ olarak yükselen altın, merkez bankalarının faiz artırımlarının devam edeceğine dair söylemlerle geriledi. 

AVRUPA ETKİSİ

Geçen yıl metallere de negatif bir seyir hakim oldu. 4.9059 dolarla tarihi zirveyi gören bakırın libresi, yüzde 14.3 azaldı. Tezgah üstü piyasada alüminyum yüzde 8 ve çinko yüzde 15.5 değer kaybederken, kurşun yüzde 1.3 ve nikel yüzde 45 arttı. Rusya, küresel metal tedarikinde önemli bir role sahip. Jeopolitik risklerle tedarikte yaşanan sorunlar sonucu metallerde sıkıntı yaşanmasına karşın küresel ekonomik aktiviteye yönelik endişeler daha ağır bastı. 

PAMUK, YÜZDE 25.9 DEĞER KAYBI İLE YILI KAPADI

Tarım emtialarında ise Rusya-Ukrayna savaşının başlamasıyla üretime yönelik endişeler öne çıktı, yükselişlerin hakim olduğu bir yıl geride kaldı. Chicago Ticaret Borsası’nda işlem gören buğday 13.6350 dolarla tarihi zirveyi, mısır 8.2450 dolarla Ağustos 2012’den bu yana, soya fasulyesi de 17.5925 dolarla Eylül 2012’den bu yana en yüksek seviyeyi gördü. Geçen yıl buğday yüzde 2.6, mısır yüzde 14.4, soya fasulyesi yüzde 13.8 ve pirinç yüzde 25.5 artış kaydetti. Rusya-Ukrayna savaşının tedarik sorunlarını gündeme getirmesi ve yükselen enerji fiyatlarının etkisiyle buğday tarihi zirvesini görürken, Karadeniz bölgesindeki iki büyük buğday ihracatçısı olan Ukrayna ve Rusya’nın savaşta olması, buğday ve mısır ihracatının durma noktasına geleceğine dair kaygıları artırdı. Buğday fiyatları, Rusya’nın tahıl anlaşmasına geri dönmesiyle kazançlarının bir kısmını geri vermesine karşın yılı yükselişle tamamladı. 1.5595 dolarla Mayıs 2011’den bu yana en yüksek seviyeyi gören pamuk ise kazançlarını geri vererek yılı yüzde 25.9 değer kaybıyla tamamladı. ABD’de ihracatının yükselmesiyle pamuk fiyatlarında zirveler söz konusu olmasına karşın özellikle küresel ekonomideki resesyon endişeleri pamuk fiyatlarını aşağı yönlü etkiledi.

09 Ocak 2023 Pazartesi