Emtia jeopolitik risklerin kıskacında

Uluslararası buğday fiyatlarının 9 aylık düşüş süreci, Karadeniz Tahıl Girişimi’nin bitmesiyle sona erdi. Buğday fiyatları temmuzda yüzde 1.6 arttı. Dünyanın 7. büyük uranyum tedarikçisi Nijer’de yaşanan darbe sonrasında ise uranyum fiyatları bir haftada yüzde 16 yükseldi.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), temmuzda küresel gıda fiyatlarının Rusya’nın Karadeniz Tahıl Girişimi’nden çekilmesiyle birlikte yükseldiğini bildirdi. FAO’nun verilerine göre; Gıda Fiyat Endeksi, temmuzda bir önceki aya göre yüzde 1.3 artarak 123.9 puana yükseldi. Gıda fiyatları, temmuz ayında geçen yılın aynı döneminin yüzde 11.8 altında gerçekleşti. Böylece, Gıda Fiyatları Endeksi’nin son aylardaki düşüş eğilimi sona erdi. Gıda fiyatları, temmuz ayında Karadeniz Tahıl Girişimi’nin sona ermesi ve pirinç üzerindeki yeni ticari kısıtlamaların etkisiyle arttı.

AYÇİÇEKTEKİ ARTIŞ

Gıda endeksindeki artışa Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi’nin 7 aylık düşüşün ardından temmuz ayında yükselmesi katkı sağladı. Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, temmuzda aylık yüzde 12.1 artarak 129.8 puan oldu. Temmuz ayındaki bu belirgin artış, ayçiçeği, hurma, soya ve kolza yağlarındaki yüksek dünya kotasyonlarından kaynaklandı. Ayçiçek yağı fiyatları, Rusya’nın Karadeniz Tahıl Girişimi’ni sona erdirme kararının ardından bölgeden ihraç edilebilir arza ilişkin belirsizlikler nedeniyle aylık bazda yüzde 15’in üzerinde arttı. 

BUĞDAYA ETKİSİ

Tahıl Fiyat Endeksi ise temmuzda bir önceki aya kıyasla yüzde 0.5 düşerek 125.9 puan oldu. Tahıl Fiyat Endeksi, geçen yılın aynı dönemine kıyasla da yüzde 14.5 azaldı. Bununla birlikte uluslararası buğday fiyatlarının 9 aylık düşüş eğilimi, Karadeniz Tahıl Girişimi’nin bitmesi kararıyla birlikte temmuzda yüzde 1.6 artarak tersine döndü. Kanada ve ABD’de devam eden kurak koşullar da buğday fiyatları üzerindeki baskıyı artırdı. Pirinç fiyatları temmuzda yüzde 2.8 artarak 2011’den bu yana en yüksek seviyeyi gördü. Artışa, Hindistan’ın pirinç ihracatını yasaklaması ve Asya’daki alımlar neden oldu. 

ENERJİ DE RADARDA

Dünyanın en büyük uranyum tedarikçileri listesinde 7. sırada, Avrupa Birliği’nin ikinci, Fransa’nın üçüncü en büyük uranyum tedarikçisi konumunda bulunan Nijer’de 26 Temmuz’da darbe oldu. Darbe sonrasında, Nijer’in Fransa’ya uranyum satışını durdurmasıyla birlikte uranyum fiyatı bir haftada yüzde 16 arttı. Fransa, 18 nükleer santralde 56 reaktörü çalıştırmak için yıllık ortalama 7 bin 800 metrik ton doğal uranyuma ihtiyaç duyuyor ve eski sömürgesi Nijer’den yaklaşık 50 yıldır uranyum temin ediyor. Uranyum tedarikinde sadece Nijer’e bağımlı olmayan Fransa’nın halihazırda 3 yıllık ihtiyacı karşılayacak zenginleştirilmiş uranyum stoku olduğu tahmin ediliyor.

PİRİNÇTE HİNDİSTAN TEDİRGİNLİĞİ SÜRÜYOR

Hindistan’ın 20 Temmuz’da iç fiyatları dizginlemek amacıyla basmati olmayan beyaz pirinç ihracatını yasaklamasının oluşturduğu tedirginlik sürüyor. Hindistan, dünyanın en büyük pirinç ihracatçısı ve küresel ticaretin yüzde 40’ını elinde bulunduruyor. Hindistan’ı, Tayland, Vietnam, Pakistan ve ABD takip ediyor. Çin, Filipinler ve Nijerya, dünyanın önde gelen pirinç ithalatçısı ülkeleri arasında. Endonezya ve Bangladeş gibi ülkeler de iç piyasalarında arz sıkıntısı yaşadığında büyük miktarlarda ithalata başvuruyor. Pirinç tüketimi Afrika’da da bir hayli yüksek ve giderek artıyor. 

Küba ve Panama gibi ülkeler için de pirinç önemli. Pirinç ithalatının en az yüzde 90’ını Hindistan’dan yapan ülkeler de var. Hindistan, geçen sene 140 ülkeye toplam 22 milyon ton pirinç ihraç etti. Bunun içerisinde 6 milyon ton civarında daha ucuz olan Indica beyaz pirinci de vardı.

14 Ağustos 2023 Pazartesi