Emeklilikten sonra yeni kariyer

Türkiye’de EYT’nin yasalaşmasıyla ilk etapta yaklaşık 2 milyon 250 bin kişi emekli olacak.

Ortalama 45 yaş ve üstüne denk gelen EYT kapsamındakiler, yıllarca düşlediği iş fikrini hayata geçirmeye hazırlanıyor. EYT kapsamındakilerin yüzde 8’ini oluşturan altın yakalıların da ekonomiden kopmaması için alternatif çözümler öneriliyor.  

HABER: BARIŞ CABACI

Milyonlarca vatandaşı ve binlerce firmayı ilgilendiren emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yasasıyla ilk etapta 2 milyon 250 bin kişinin emekli olacağı tahmin ediliyor. Toplam işgücünün yüzde 12’sini oluşturan EYT’lilerin bir kısmı emekli olduktan sonra ya mevcut işyerlerinde çalışacak ya da yeni bir yön çizecek.  

EN VERİMLİ DÖNEM

Ortalama 45 yaş ve üstüne denk gelen EYT emeklileri; şirketlerin hafızası, üretimlerinde birikimli kesim olarak tanımlanıyor. Roma La Sapienza Üniversitesi’nin araştırmasına göre de insanların üretim ve çalışmaya uyumu için 35-50 yaş arası en verimli dönem olarak biliniyor. Türkiye’de ise emekliliğe hak kazananların yüzde 80’i ya mevcut işlerinde çalışacak ya da emeklilik sonrasında kendi firmalarını açarak, kariyerlerine bağımsız olarak devam edecek. 

GİRİŞİMCİ OLDULAR

Emekli olduktan sonra rutin hayata alışamayanlar, tekrar ya istihdam içinde yer alıyor ya da ticarete yöneliyor. Bunun dünyada çok tanınmış örnekleri var. Örneğin, Alman girişimci Adi Dassler, 49 yaşındayken Adidas firmasını kurdu. Dünya devi Starbucks, 51 yaşındaki Gordon Bowker tarafından kuruldu. Yaptığı her işte büyük hüsrana uğrayan Ray Kroc, pazarlama ve çeşitli metodlarla McDonalds’ı 55 yaşında dünyaya açtı. IBM, 1911’de kurulduğunda sahibi Charles Flint, 61’inci yaşını yeni kutlamıştı. KFC’yi 62 yaşında kuran Harland Sanders da emekliliği hiçbir zaman düşünmeyenlerden.  

YENİ BİR KARİYER

Türkiye’de de bu örneklere rastlamak mümkün. Ayrıca, meslek profesyonellerinin ve alanında uzman olanların emeklilik sonrası ekonomiye katkıda bulunması için çalışmalar yapılıyor. Bunlardan biri de KOSGEB. Emekli girişimci adaylarına destek ve hibe veren KOSGEB’e başvuru sayısı da gün geçtikçe artıyor. KOSGEB’den alınan bilgilere göre, işyeri açmak için başvuranların yüzde 14’ü emekli girişimcilerden oluşuyor. Uzmanlar, EYT sonrasında bu rakamın yüzde 15 ila 20 arasında artmasını bekliyor. Yıllarca çalışıp emekli olduktan sonra birikimleri ile hep düşlediği iş fikrini hayata geçirmek isteyen EYT’liler, KOSGEB’den 60 bin TL destek alabilecek ve yeni bir kariyere yelken açabilecek.

HOLLANDA MODELİ

Bir diğer metot ise emekliler için dernekleşme modeline farklı bir yorum getiren Hollanda’daki PUM örneği. Emeklilerin ülke ekonomisine katkı sağlaması için Emeklilik Sonrası Çalışma Projesi olan PUM, 1970’li yıllarda dernekleşme modelini farklılaştırdı. 36 ülkede temsilciliği olan PUM, emekli olan üst düzey çalışanlardan bir havuz oluşturuyor ve farklı ülkelerden gelen taleplere göre o havuzdaki emekliler branşlarına göre istihdam ediliyor. 

ALTIN YAKALILARI KAZANALIM 

Emeklilerin PUM’a benzer bir projeyle Türkiye ekonomisine tekrar kazandırılabileceğini belirten Hollanda Türkiye Ticaret Odası Derneği Başkanı Ethem Emre, önerilerini şöyle anlattı: “PUM, altın yakalıları ülke ekonomisine dahil etme projesi diyebiliriz. Bu proje 40 yıldır var. Türkiye’de de bir dönem uygulanıyordu. Bu projenin yeniden Türkiye’de hayata geçmesini ya da benzer bir modelinin geliştirilmesini sağlayabiliriz. 

Bu sayede EYT yasasıyla emekli olan nitelikli işgücü ekonomiye tekrar kazandırılır. Bunun için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve İstanbul Ticaret Odası çatısı altında bir çalışma yapılabilir.” 

Başlangıçta gönüllülük ruhunun olması gerektiğinin altını çizen Emre, “Hollanda’nın 18 milyon nüfusu var. Bu nüfusun yarısı çeşitli kurum ve kuruluşta gönüllü olarak çalışıyor. PUM modelinde de gönüllülük çok önemli bir faktör” diye konuştu. Emre, Hollanda’da da emekli olan üst düzey yöneticilerin yüzde 54’ünün bu modele katıldığını söyledi.  

73 YAŞINDA YILDIZLI ŞEF OLDU

1945 doğumlu Raan Jay Fai, 25’li yaşlarda açtığı tekstil şirketini kapatıp, 1990’lı yıllarda sokak gastronomisine yöneldi. Fai, 2016’da yengeçli omlete kendi yorumunu kattı. 73 yaşına geldiğinde sokak lezzetleriyle Michelin Yıldızı alan ilk şef oldu.

Akademisyen ve yazar Prof. Dr. Hüsamettin Koçan, aktif çalışma hayatını tamamladıktan sonra 62 yaşında Bayburt’ta Baksı Müzesi’ni açtı.

DUAYEN BANKACI ÇEVRECİ OLDU  

Garanti Bankası eski CEO’su Akın Öngör, 61 yaşında emekli olduktan sonra Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF-Türkiye), Boğaziçi Üniversitesi Vakfı ve TED İstanbul Koleji Vakfı’nda çeşitli görevlerde bulundu.

5 ADIMDA DESTEK PROGRAMI

EYT’lilerin KOSGEB’den destek alması için şu adımları izlemesi gerekiyor: 

1- Kurmak istenilen firmanın ürün gamına ait NACE kodunun KOSGEB Desteklenen Sektörler ve NACE Kodları içerisinde yer alması gerekiyor. NACE Kodu https://webdosya.kosgeb.gov.tr/Content/Upload/Dosya/DesteklenenSektorler.pdf adresinden kontrol edilebilir.

2- İş fikri desteklenen emeklilerin, girişimcilik sertifikası alması lazım. Belge için ‘Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi’ programına dahil olunması gerekiyor. Sertifika başvuruları https://www.kosgeb.gov.tr/site/tr/genel/liste/10/egitim-duyurulari adresinden takip edilebilir.

3- Sertifikayı aldıktan sonra Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne bağlı Oda’lara üye olmak gerekiyor. İstanbul Ticaret Odası’nı tercih edenler, gerekli belgelerle gelip 27 dakika içinde firmasını kurabiliyor.

4- Bu süreçlerin ardından KOSGEB’in sunduğu Girişimcilik Destek Programı ya da İleri Girişimcilik Destek Programı’na başvuru yapılması gerekiyor. KOSGEB’deki hibe ve destekler için şu yol takip edilmeli:

• https://edevlet.kosgeb.gov.tr/EHizmetler/KOSGEBRegistration sayfasına girerek kayıt olun.
• https://edevlet.kosgeb.gov.tr/EHizmetler/ adresinden menüsüne girerek formu doldurun.
• https://edevlet.kosgeb.gov.tr/SupportsLogin adresinden program başvurusunda bulunun.

5- Başvuruların ardından emekli girişimcilerle 1 gün sonra Emekli Girişimci İş Programı hakkında görüşme yapılır.

PART-TİME EMEKLİLER GELİYOR

Kariyer.net İşe Alım ve İş Gücü Çözümleri Yönetici Ortağı Psikolog Didem Tan Arıkan, EYT yasası ile emekli olacakların ikinci bir kariyer yaptıklarını belirtti. Arıkan’ın dikkat çektiği diğer bir husus da kıdemli personelin part-time çalışması oldu.

Arıkan, şunları söyledi: “Bazı işletmeler, 35 yaş üstündeki çalışanlar hakkında önyargıya sahip ve “Uzman olmak istemezler, mental yorgunluk olabilir” gibi yorumlar yapılıyor. Oysa Avrupa’da 50 yaşın üzerinde çalışan birçok mühendis, doktor veya satış temsilcisi var. Artık ülkemizde de bu pozisyonlarda ve part-time çalışmak isteyecek yeni emekliler olacaktır.”

13 Mart 2023 Pazartesi