Tahkim, uyuşmazlıklara hızlı ve etkin çözüm sağlaması nedeniyle sadece büyük şirketler değil, orta ve küçük ölçekli şirketler tarafından da sıklıkla tercih ediliyor. Dijitalleşmeyle birlikte elektronik formdaki hakem kararları da uyuşmazlıkların hızlı şekilde çözüme kavuşturulmasını amaçlıyor. Dijitalleşme ve tahkimde yaşanan bu gelişmeler; İstanbul Ticaret Odası Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi (İTOTAM), Türk Tahkim Akademisi ve Uyuşmazlık Çözümü Araştırma Merkezi (UÇAM) işbirliğinde düzenlenen ‘Elektronik İmza ile Oluşturulan Türk ve Yabancı Hakem Kararlarının İcra ve Tenfizi Konferansı’nda ele alındı.
ÖNCÜ KURUMLARDANIZ
Programın açılışında konuşan İTO Yönetim Kurulu Üyesi Münir Üstün, “Uluslararası ticaretin ve yatırımın artan hacmi tahkim yargılamalarının daha hızlı ve esnek bir şekilde yürütülmesini zorunlu kılıyor” dedi. Üstün, bu ihtiyaçlar doğrultusunda elektronik imzanın ve dijital belgelerin uluslararası tahkim yargılamalarında bir gereklilik haline geldiğini vurguladı. Üstün, “Dünyadaki bu gidişata uygun olarak, Türkiye de ulusal mevzuatındaki düzenlemeler ve uluslararası anlaşmalar aracılığıyla tahkim alanındaki küresel gelişmeleri takip ediyor. İTO olarak bu işin öncü kurumlarından biriyiz. Burada 1979 yılından beri tahkim hizmeti sunuyoruz. 2014 yılında da İTO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezimiz İTOTAM’ı kurduk” dedi.
ENERJİ VE İNŞAAT SEKTÖRÜ
Üstün, gerek ulusal gerekse uluslararası çok sayıda uyuşmazlığın İTOTAM’da tahkim yoluyla çözüme kavuşturulduğuna dikkat çekerek, özellikle 2020’den bu yana başta tahkim alanında olmak üzere İTOTAM’ın hizmet verdiği bütün alanlarda hem niteliksel hem de niceliksel olarak ciddi bir artış olduğuna işaret etti. Üstün şöyle devam etti: “Tahkim merkezimizde yabancı teknoloji ve enerji devlerine ait davalar, yabancı devletlerin yargılandığı tahkim davaları, dava tutarı 16 milyar lirayı aşan davalar ve her iki tarafın yabancı olduğu çok uluslu şirketlere ilişkin davalar devam ediyor. Son 3 yılda özellikle enerji ve inşaat sektörüne ilişkin davalarda da ciddi bir artış gözlemliyoruz.”
ERKEN GÜNDEME GELMELİ
İTOTAM Tahkim Divanı Başkanı Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez ise ‘Elektronik İmza ile Oluşturulan Türk ve Yabancı Hakem Kararlarının İcra ve Tenfizi’ ile ilgili henüz bir uluslararası anlaşma olmadığını söyledi. Pekcanıtez şöyle devam etti: “Ülkelerin de bu konuda çok fazla bir düzenlemesi mevcut değil. Henüz güncel bir konuyu burada tartışarak belki de ilerde kanun koyucuya bir fikir verebilmek ya da içtihat yoluyla nasıl bir yola girilebileceği konusunda bir beyin fırtınası yapabilmek önemli.”
ULUSLARARASI BELİRSİZLİKLER
Cumhurbaşkanlığı Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Doç. Dr. Eda Manav Özdemir de küreselleşen ticaretin dijital hukuk hizmetleriyle birlikte yeni bir boyut kazandığı günümüzde alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin de dijitalleşmeden etkilendiğini söyledi.
Hukukun her alanında olduğu gibi dijitalleşmenin tahkimi de etkilediğini hatırlatan Özdemir, “Her alanda mahkemelere bir yansıması oluyor. Tahkimde dijitalleşme taraflar arasında uyuşmazlıkların daha hızlı, daha etkin, daha az maliyetle çözümlenmesine katkı sağlıyor. Bu gelişmelere rağmen elektronik formda düzenlenen hakem kararlarının icrası ve tenfizi noktasında ulusal ve uluslararası düzlemde yeknesak bir uygulama bulunmamaktadır” değerlendirmesini yaptı.
E-İMZALI HAKEM KARARLARI
Birinci oturumda Bilgi Teknolojileri Kurumu Bilişim Başuzmanı Demet Kabasakal, İTOTAM Genel Sekreteri Av. Senem Bahçekapılı Vincenzi ve Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Prof. Dr. Mine Akkan, elektronik imza ve elektronik formdaki hakem kararlarına ilişkin güncel gelişmeleri katılımcılarla paylaştı.
YARGISAL PERSPEKTİF
İkinci oturum ise Yargıtay 11. Hukuk Dairesi Başkanı Abdullah Yaman’ın moderatörlüğünde gerçekleşti. Oturumda İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Dr. Faruk Kerem Giray ve İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi Başkanı Dr. Nevzat Boztaş, elektronik imzalı yabancı hakem kararlarının uygulanabilirliğine dair akademik ve yargısal perspektifler sundu. İTO Genel Sekreter Yardımcısı Av. Nurcan Turan’ın da yer aldığı programda bir de açık oturum düzenlendi. Yargıtay Birinci Başkan Vekili ve Hukuk Genel Kurulu Başkanı Adem Albayrak’ın moderatörlüğünde gerçekleştirilen açık oturumda Yargıtay 3. Hukuk Dairesi Başkanı Battal Yılmaz ve Yargıtay 11. Hukuk Dairesi Başkanı Abdullah Yaman, katılımcılarla birlikte interaktif bir değerlendirme toplantısı gerçekleştirdi.
Adem Albayrak: Gelişmelere ayak uydurmalıyız
Yargıtay Birinci Başkan Vekili ve Hukuk Genel Kurulu Başkanı Adem Albayrak, bundan 50 yıl önce elektronik imzayı kim senin düşünemeyeceğine dikkat çekti. Elektronik imza kullanımının 2000’li yılların başından itibaren yaygınlaşmaya başladığını belirten Albayrak, “Gelişmelere uyum sağlamak zorundayız. Bu konuda ülkemizde ilk defa bu denli geniş çapta konferans düzenlenmesi çok önemli” diye konuştu.
