Elektrikli değişim sektörleri de dönüştürüyor

Bu yıl elektrikli araç satışları dünyada yüzde 350, Türkiye’de yüzde 900’ün üzerinde arttı. Bu değişim, tamircilerden sigorta şirketlerine kadar birçok sektördeki değişimi de hızlandırıyor.

Ticaret Bakanlığı da bu dönüşümün yol haritasını belirledi. Sektör temsilcileri, Bakanlığın sigortalama ve sürücü belgeleri konusunda da adımlar atmasını bekliyor. 

HABER: BARIŞ CABACI

Dünyadaki iklim değişikliği ile birlikte birçok sektör yeşil dönüşüme yöneldi. Çevre dostu ve sürdürülebilir ulaşım çözümleri de bu dönüşüm içinde yer alıyor. Bu nedenle elektrikli otomobiller, bu çözümler arasında öne çıkıyor. Ulaşım sektörünü kökünden dönüştüren bu değişim; sigorta, servisler, bakım-onarım merkezleri ve sürücü belgesi veren firmalara da yansıdı. Ticaret Bakanlığı da elektrikli araç piyasasına yönelik en kapsamlı düzenlemeyi kısa bir süre önce yaptı. Dış ticaret ve servis, bakım ve onarım alanında yapılan bu düzenlemeyi diğer sektörlerde alınacak yeni kararların izlemesi bekleniyor. Elektrikli araçların dönüştürdüğü sektörlerdeki durum şöyle:    

TAMİRCİ VE USTA ARANIYOR

Elektrikli araçların, içten yanmalı motorlu araçlara göre daha az bakım istediğini belirten Türkiye Elektrikli ve Hibrid Araçlar Derneği (TEHAD) Başkanı Berkan Bayram, Togg’un seri üretime girmesiyle birlikte Türkiye’de her 10 araçtan birinin elektrikli araç olduğunu hatırlattı. Gelecek yıl elektrikli araç sayısının 100 bine ulaşacağını beklediklerini söyleyen Bayram, şöyle konuştu: “Elektrikli otomobillerle birlikte servis ve onarım merkezlerinin de acil dönüşmesi gerekiyor. Ticaret Bakanlığı’nın Elektrikli Araçların İthalatına ilişkin Tebliğ de usta yetiştirilmesinin önemini bir kez daha gösterdi. Firmalar, acil usta ve tamirci arıyor. Bu alanda yetişenler, başlangıçta asgari ücretin iki katına işe girebilir. Yeni gelişen pazarda gençlerimiz yer alsın, meslek edinsin.” 

EHLİYET TARİH Mİ OLACAK?

Dönüşümün etkileyeceği bir alan da sürücü belgeleri ve sürücü kursları ile servis istasyonları. Türkiye’de her yıl ortalama 1 ila 1.5 milyon kişi ehliyet alıyor. Bu da yaklaşık 10 milyar TL’lik bir pazar oluşturuyor. Elektrikli ve otonom araçların artmasıyla gelen sürücüsüz kullanımlar, ehliyetin gerekli olup olmadığını gündeme getirdi. Çünkü bu araçlarda konvansiyonel araçlar gibi “Motoru açıp bakayım” diye bir yaklaşım söz konusu olmayacak. Araç bozulduğu zaman sadece servisle irtibata geçilecek. Son yıllarda otomobil firmaları düşük motor gücüne sahip ve basit bir şekilde kullanılabilen elektrikli araçlar üretiyor. Bu tür araçlar için ehliyet şartı aranmıyor. Ancak bir araç, ehliyet ve ruhsat gerektirmemesi için 250 W (vat) altında olmalı ve 45 kilometre saatin üstüne çıkmamalı. Elektrikli araçlar bu açıdan da avantajlı. “Elektrikli araçlar, kullanım kolaylığı ve otonom özelliği sayesinde ehliyet alım yaşlarını düşürebilecek” diyen Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği Başkanı (OSS) Ali Özçete, şöyle konuştu: “Cezai ehliyet yasalarına ilişkin birçok mevzuat bundan etkilenecek. Sürücü eğitimi ve ehliyet sınavlarının revize edilmesi hem kaza oranlarını düşürecek hem de insanların daha genç yaşta araç satın almasını sağlayacak. Bunun sektöre yansımaları olumlu yönde olacak.” 

DAHA UYGUNA SİGORTA

Yollarda elektrikli ve otonom otomobil sayısındaki artış, olası kaza durumlarında sigorta ve kasko süreçlerinin nasıl işlediği sorusunu da gündeme getirdi. Türkiye Sigorta Birliği’nden (TSB) edindiğimiz bilgiye göre, öncelikli olarak elektrikli araçların kasko sigortalarının içeriği, standart kasko poliçesinden farklılık gösteriyor. Elektrikli araçlarda, özellikle bataryanın maliyeti ve ömrü, şarj edilme şekli, aksesuarları gibi unsurlar, sigorta poliçelerinin içeriğinin hazırlanmasını etkiliyor. Sigorta şirketleri standart kasko poliçelerinden farklı teminat türlerine ve şartlara sahip ürünleri müşterilerine sunuyor. Pilin eskimesi, hatalı şarj, yetkisiz servis bakımları, yolda kalma durumunda çekim hizmet kısıtları gibi birçok koşul poliçede yer alıyor. Elektrikli araçlar, içten yanmalı araçlara göre daha uygun fiyatlarla sigortalanıyor.  

HACKERLARA KARŞI ÖNLEM

Sigortacılık sektörüne düzenleme getirilmesi gerektiğini söyleyen OSS Başkanı Özçete, şu değerlendirmeyi yaptı: “Dijitalleşme ve araç içi yazılımsal sistemlerin farklılaşmasıyla birlikte sigorta ekosisteminde de büyük bir dönüşüm olacak. Sigorta poliçeleri de buna göre şekillenmeli. Ayrıca elektrikli araçlardaki yazılımsal donanımlara yapılabilecek hacker saldırıları ve buna bağlı oluşacak kazaların da sigorta kapsamında yer alması oldukça önemli.”

2030’DA 2.5 MİLYON ARAÇ

Dünya genelinde 26 milyondan fazla elektrikli araç yollarda. Research and Markets verilerine göre, elektrikli araç sayısı, 2030’a kadar 80.7 milyona ulaşacak. Türkiye yollarında ise tam anlamıyla elektrikli otomobil devrimi yaşanıyor. 2023’ün ilk 11 ayında elektrikli araç satışı geçen yıla göre 9 kat arttı. 2030’da da 2.5 milyon elektrikli aracın trafiğe çıkması öngörülüyor.  

İLK KAPSAMLI DÜZENLEME

Ticaret Bakanlığı’nın elektrikli otomobiller için hazırladığı ilk kapsamlı düzenlemenin özeti şöyle:

• Elektrikli otomobillerin menşei, üretildiği yer olarak kabul edilecek. Örneğin, Berlin’den gelen Tesla araçlar AB bölgesinde üretildiği için ekstra vergiden muaf oluyor. 
• Araçların satış sonrası montaj, bakım ve onarımı için 7 bölgede en az 20 yetkili servisin ithalatçı tarafından kurulması ve TSE tarafından belgelendirilmesi gerekiyor. Bayilik sözleşmesi geçerli kabul edilmeyecek.
• İthalatı yapılacak her markanın en az 40 personelli çağrı merkezi ile hizmet vermesi gerekecek.
• TSE, bir eğitim ve sertifikasyon programı geliştiriyor. Çalışanların tamamının bu belgeye sahip olması gerekecek.
• Türkiye’de yerleşik temsil şart. Ancak temsilcinin menşe ülkeden olması gerekmiyor.
• Bataryaların takip sistemi büyük önem taşıyor. Türkiye’ye giren her batarya, bileşenleri ve teknolojisi açısından değerlendirilecek; bertaraf süreçleri kontrol edilecek.

11 Aralık 2023 Pazartesi