Elektrikli araçta yangın riskini azaltmak mümkün

Elektrikli araçlar, çevre dostu imajıyla öne çıkmakla birlikte batarya sorunları nedeniyle yangın riski de taşıyor. Sektörü endişelendiren bu duruma karşı önlem olarak, daha gelişmiş batarya teknolojileri, modern yangın önleme sistemleri ve kullanıcı eğitimi öne çıkıyor.

HABER: BARIŞ CABACI

Elektrikli araçlar, çevre dostu ve sürdürülebilir bir geleceğin temsilcileri olarak ön plana çıkıyor. Ancak, son zamanlarda batarya sorunlarından kaynaklı yangınların sıklaşması dikkat çekiyor. Elektrikli araçların bataryalarındaki sorunlar, yangın riskini artırarak hem günlük kullanıcıları hem de araç taşımacılığı sektörünü endişelendiriyor. Yangınların asıl sebebini bataryanın hammaddesi olan lityum iyon piller oluşturuyor. Bu piller zaman zaman tehlikeli yanma olaylarına neden olabiliyor. Bu tür sorunların ilk örneği ise bataryalı telefonlarda yaşanan ısınma problemleriydi. 

TEMAS VE ISINMA

Uzmanlar, patlama ve yangın olaylarının temel nedenini, pil hücresinde bulunan elektrokimyasalların kısa devre yapması olarak açıklıyor. Lityum iyon pillerdeki yangınlar incelendiğinde, pil hücresinde meydana gelen mekanik hasar, elektrotların yanlış kesilmesi veya anot ile katot arasına yabancı metal parçalarının girmesi gibi nedenlerden kaynaklandığı görülüyor. Bu tür kısa devreler, pil içindeki elektrokimyasal reaksiyonları dengesiz hale getirerek ısınmaya yol açıyor. Yangınların bir diğer sebebinin ise aşırı yükleme ve ısınma olduğu belirtiliyor.

OLAYLAR ARAŞTIRILIYOR

Sektör bir yandan yaşanan vakaları inceleyerek saklı kalmış bazı sebepleri ve yeni tedbirleri bulmak için çalışıyor. Denizde ilk elektrikli araç yangını, 17 Kasım 2010’da Oslo’dan Kopenhag’a seyahat eden bir araçta meydana geldi. Elektrikli otomobillerde çıkan en yakın örnek ise Almanya’dan Mısır’a giden gemide yaşandı. Hollanda açıklarında yanmaya başlayan gemideki 3 bin 700 araçtan 500’ünün elektrikli olduğu açıklandı. Yangının, elektrikli otomobillerin bataryasının patlaması nedeniyle başladığı açıklandı. Geçtiğimiz yıl bir elektrikli aracın bataryasının patlaması sebebiyle Portekiz açıklarında 4 bin lüks otomobil taşıyan bir feribot battı. Gemideki toplam değeri 400 milyon doları bulan otomobiller adeta kül oldu. 

22 BİN LİTRE SU 

Önde gelen elektrikli araç üreticilerinden Tesla, kısa süre önce meydana gelen bir yangınla tekrar gündeme geldi. Firmadan paylaşılan bilgilere göre, seyir halinde olan araç, bataryadaki ısınma nedeniyle yanmaya başladı. Aracın söndürülmesi için 22 bin litre su harcandığı kaydedildi. Bu miktarın, gazla çalışan araçlardaki yangında harcanandan 10 kat fazla olduğu belirtildi. ABD’deki doğal afetler sırasında da elektrikli araba yangınlarının sık sık yaşandığı gözlemlendi. 

100 BİN OTODAN 25’İ

Türkiye Hibrit ve Elektrili Araçlar Derneği (TEHAD) Başkanı Berkan Bayram, elektrikli otomobillerde çıkan yangınların söndürülmesinin, diğer araçlara göre daha zor olduğuna dikkat çekti. TEHAD Başkanı Bayram, konu hakkında İstanbul Ticaret Gazetesi’ne yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Elektrikli araçlar hakkında bilgi kirliliği oldukça fazla. ABD’de aşağı yukarı her beş dakikada bir araba yanıyor. Burada gerçekçi olmamız gerekiyor. Elektrikli araçların alev alma olasılığının yüksek ve pil paketinin tehlikeli olduğu yönündeki inançlar doğru değil. Gerçekte, lityum iyon pil yangınları oldukça nadirdir. Şu anda söndürme mekanizması gelişmediği, böyle bir teknoloji olmadığı için gündemde fazla yer alıyor. Araştırmalarımıza göre, 2022’de yüz bin satış başına düşen yangın sayısı elektrikli araçlarda 25, hibrit araçlarda 3.745, fosil yakıtlı araçlarda 1.530.” 

TEHAD Başkanı Bayram, elektrikli araçların, benzinli araçlara göre daha düşük yangın riski taşıdığını, ancak yangın çıktığında çok büyük bir patlama yaşanabildiğini vurguladı. Bunun çözüm yollarını aramak gerektiğini belirten Bayram, “Elektrikli araçlar yaygın olarak kullanıldıkça güvenlik teknolojileri ve standartları da sürekli olarak gelişecek” diye konuştu. 

UYURKEN ŞARJ 

“Elektrikli araçların şu anda evlerde şarj edilmesinin en büyük riski, özellikle uyurken şarj edilmesidir” diyen Bayram, elektrikli araçların evlerde şarj edilirken dikkat edilmesi gereken bazı önemli konuları şöyle sıraladı:

Şarj cihazı seçimi: Kaliteli ve güvenilir bir şarj cihazı kullanmak, güvenli bir şarj deneyimi için önemlidir. Sertifikalı ürünlerin tercih edilmesi güvenliği artırabilir.

Kablo ve priz durumu: Kullanılan şarj kablosu ve prizlerin güvenli ve uygun durumda olduğundan emin olunmalıdır. Aşınmış, hasar görmüş veya uygun olmayan kablolardan kaçınılmalı.

Havalandırma: Araçların şarj edildiği alanın iyi havalandırıldığından emin olunmalıdır. Aşırı ısınma riskini azaltmak için bu gerekli.

Yangın önlemleri: Yangın söndürme ekipmanlarının yakınınızda olduğundan emin olun. Yangın riskini azaltmak için gerekli önlemler alınmalı.

Uyku modu: Birçok elektrikli araç, şarj işlemi tamamlandığında kendiliğinden şarjı kesen bir uyku moduna sahiptir. Bu mod, aşırı şarj riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

İzolasyon ve koruma: Şarj edilen araç, elektrikle temas eden kişiler için izole edilmeli ve korunmalı.

GÜVENLİĞİ ARTIRMAK İÇİN ÇÖZÜM ARAYIŞI

Lityum iyon bataryaların ve diğer elektrik araç bataryalarının yangınları ile baş etmek, alevleri bastırmak veya söndürmeye uygun teknolojinin henüz ortaya çıkmadığını belirten TEHAD Başkanı Berkan Bayram, çözüm yollarını ise şöyle özetledi:

Gelişmiş batarya teknolojileri: Elektrikli araç bataryalarının daha güvenli ve dayanıklı olması için gelişmiş teknolojiler ve malzemeler üzerinde çalışılmalı. Termal yönetim sistemleri ve daha dirençli batarya hücreleri, yangın riskini azaltabilir.

Daha iyi yangın önleme sistemleri: Araç içinde ve batarya bölmelerinde yangınların erken tespiti ve müdahalesi için daha iyi yangın önleme sistemleri geliştirilmeli. Anormal sıcaklık değişiklikleri veya gaz sızıntıları gibi belirtilerin algılanması, yangınların önlenmesine yardımcı olabilir.

Eğitim ve farkındalık: Elektrikli araç kullanıcıları, bataryaların doğru şekilde şarj edilmesi, sıcaklık kontrolleri ve bakımı konularında bilinçlendirilmeli. Bu şekilde kullanıcıların güvenlik bilinci artırılabilir. İtfaiyelerde buna uygun yeni birimler açılmalı.

Doğal afetlere karşı dayanıklılık: Elektrikli araçların dayanıklılığı, doğal afetlere karşı daha güçlü olacak şekilde tasarlanmalı. Suya dayanıklılık, çarpma direnci gibi özellikler, araçların afetlerde daha iyi performans göstermesine yardımcı olabilir.

Sektör işbirliği ve düzenlemeler: Elektrikli araç üreticileri, endüstri paydaşları ve hükümetler arasında işbirliği yapılmalı. Teknik düzenlemeler, güvenlik ve dayanıklılık konularında sektör genelinde yüksek bir kalite standardını sağlayabilir.

NEDEN YANGIN ÇIKIYOR?

Yangınların genellikle; aşırı ısınma, mekanik hasar ve yanlış kullanımdan dolayı çıktığını belirten TEHAD Başkanı Berkan Bayram, şu değerlendirmeyi yaptı: “Aşırı sıcaklık, aşırı şarj, düşük şarj, yanlış kullanım metotları yangına sebep olabiliyor. Isınmaya başlayan pil hücresindeki sıcaklık artışı, pilin normal işlem aralığının üzerine çıkabilir. 70-90 derece sıcaklık aralığında, pilin anot kısmında bulunan koruyucu tabaka bozulur ve lityum elektroliti reaksiyona girer. Bu reaksiyon sonucu hidrokarbonlar serbest kalır ancak henüz bir yanma meydana gelmez. Pil içerisindeki sıcaklık ve basınç artmaya devam eder. 180-200 dereceye ulaşıldığında, pil hücresinin içerisindeki katot maddesi reaksiyona girer, oksijen serbest kalır ve yanma için gerekli olan ısı, oksijen ve yanıcı maddeler ortamda bir araya gelir. Bu tür olayların önlenmesi, pillerin üretim ve kullanım aşamalarında dikkatli olunmasıyla sağlanabilir. Küresel ısınmanın da arttığını göz önünde bulundursak bu olayların sıklıkla gözükebileceği aşikar.” 

BİRÇOK ÜLKE ÖNLEM ALIYOR

TÜRKİYE: İtfaiyelere özel eğitimler verildi. Bunun yanı sıra Togg, elektrikli araçlarda oluşabilecek yangınlardan dolayı bölgesel eğitimler vermeye başladı.

NORVEÇ: Feribotlara elektrikli araçların girişini yasakladı. Ayrıca, hibrit ve hidrojen yakıt hücreli araçlar da yasak kapsamına giriyor. Yasağın nedeni lityum-iyon pillerin yangın tehlikesinin artması ve alevleri hızlı bir şekilde söndürmenin mümkün olmaması. 

ABD: Massachusetts eyaletinin Salem şehrinde yüksek sıcaklığın olduğu zamanlarda elektrikli araçların açık alanda bırakılması yasaklandı. 

ALMANYA: Bavyera bölgesindeki bazı kapalı otoparklarda elektrikli araç parkına izin verilmiyor. Nedeniyse daha önce kapalı otoparkta gerçekleşen elektrikli araç yangını. En son gerçekleşen feribot yangınından sonra da hükümetin ne yaptırım getireceği henüz bilinmiyor. 

21 Ağustos 2023 Pazartesi