Ticaret Bakanlığı yumurta arzında sıkıntı yaşanmaması, yurt içi üretim ve tüketim dengesinin korunması için sofralık yumurta ihracatında Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) kapsamında kilogram başına 50 sent karşılığı Türk lirası kesinti uygulanması kararlaştırıldı. Fiyat artışlarının engellenmesi amacıyla alınan kararın ardından, fon kesintisinde artışa gidildi. Sofralık yumurta ihracatında uygulanacak kesinti tutarı, kilogramda 0.5 dolardan 1.5 dolara yükseltildi. Bu kararların ardından Bakanlık tarafından yeni bir adım daha atılarak, tavuk yumurtası ihracı kayda bağlı mallar listesine eklendi.
İHRACAT DURDU
İstanbul Yumurta Üreticileri Toptancıları ve İş adamları Derneği Başkanı (İSTYUMDER) Necati Yıldırım, yaklaşık 3-5 ay önce yumurta ihracatında fon olmadığını, herkesin istediği kadar yumurtayı yurt dışına gönderebildiğini hatırlattı. İç piyasada fiyatların artması üzerine Bakanlığın fon kesintisi kararı aldığını belirten bu durumun ihracatı durduğunu söyledi. Yıldırım kararın ihracatçıya yansımasını şöyle anlattı: “Bu da ihracatı durdurdu. Çünkü yurtdışına giden yumurtanın fiyatı hemen hemen iki katına çıktı. İç piyasa düşüşe geçti. Yurtdışından edindiğimiz müşterileri ve pazarımızı kaybetmemek için devlet buna bir çözüm getirdi. Kilogram başına getirdiği 1.5 dolar fonu ‘small’ yumurta için kaldırdı. Çünkü bu Türkiye’de ‘small’ yumurta çok tüketilmiyor. Devlet ihracatın devamlılığı için böyle bir şey yaptı. 3 aylık 30 bin kota koydu. Bunun üzerine çıkamazsınız. Bu yumurtaları geçmişte de ihracat yapan ve altyapısı olan firmalar gönderecek.”
İHRACAT DAHA ÇOK ÜRETİM DEMEK
Yıldırım, Türkiye’de yıllık yumurta üretiminin 22 milyar adet, tüketiminin ise 17 milyar adet olduğunu ifade etti. Yıldırım, kuş gribinde Türkiye’de 25 milyon civarında, Amerika’da ise 150 milyon hayvanın itilaf edildiğini söyledi. Kuş gribi kaynaklı hayvan sayısında bir azalma olsa da Türkiye’nin üretimi fazlası nedeniyle bu durumdan etkilenmediğini anlatan Yıldırım, şöyle devam etti: “Şu anda 90 milyon civarında bir hayvanımız var. Bu sayı daha da artacak. İhracat artmazsa biz tavuk sayımızı artıramıyoruz. Maliyetin çok altında satmak zorunda kalırız. O yüzden ihracatın açık olması lazım ki üretimi artıralım. Avrupa bizden süt, yoğurt ve yumurta gibi ürünler almıyordu. Ancak şu an Türkiye’de üretilen yumurta Avrupa’da çok tutulmaya başlandı. Bu pazarı kaybetmemek için ihracatta önümüzün daha çok açılması lazım. Aynı zamanda üretim artışı olursa kuş gribi gibi bir sorun yaşandığında yumurtasız kalmayız. Şu an hemen hemen yüzde yüz üretimi tekrar yakaladık.”
ABD 5 AYDIR YUMURTASIZ KALDI
Necati Yıldırım, ABD’nin kuş gribinden dolayı 4-5 aydır yumurtasız kaldığını ifade ederek şöyle devam etti: “ABD’nin yaşadığı bu sorunu yaşamamak için devamlı olarak üretimimizi artırmayı düşünüyoruz. Üretim artırıldığında iç piyasada arz talebi olacaktır. Ama tüketim az olduğundan dolayı mutlaka ihracatın çok açılması lazım. Sadece ‘small’ yumurtaya değil, diğer boy yumurtalara da ihracat açılmalı. BAE, Dubai, Kuveyt, Gambiya, Cibuti, Slovenya, Moritanya, Somali, İtalya, KKTC ve Polonya’ya yumurta gönderiyoruz. ABD’ye yumurta versek ihracatımız haftalık 200 TIR’a çıkar. Şu an da kapasitemiz var ama ABD’ye yönlenirsek iç piyasa sıkıntı yaşayabilir. İç piyasada şu an tüketici açısından bakıldığında son iki yılın en düşük fiyatları yaşanıyor. Marketlerde 5 ay önce 180-200 TL bandında olan 30 adet (1 koli) yumurta şu an 100-130 lira arasında.”
İHRACAT HEDEFİ 500 MİLYON DOLAR
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR) Başkanı İbrahim Afyon ise yaklaşık 2-3 senedir yumurta ihracatının kayda bağlı olduğunu hatırlatarak, şu bilgileri verdi: “İç piyasada yumurta fiyatlarının yükselmemesi amacıyla devletimizin fiyat kontrolü için aldığı bir karar. 3 ayda 30 bin ton yumurta ihraç edebileceğiz. Geçmişte ihracat yapanlara aynı ölçüde izin verilecek. Performansa göre dağılım yapılacak. Bunların şartları yakında belli olacak. Şu anda ülkemizde 70 ürün kayıtlı ihracata bağlı. İç piyasada mevsimsel olarak yaz döneminden dolayı yumurta tüketimi oldukça düştü. Sıcaklıklardan dolayı satıcılar da ellerinde satacakları kadar yumurta bulunduruyor. Yıllık yumurta ihracatımız 426 milyon dolar. Fondan kaynaklı 1-2 aydır gecikmemiz var. Performansımızı artırmamız lazım ki 500 milyon dolar rakamını tutturalım.”
AYLIK ÜRETİM 2 MİLYARA YAKLAŞTI
Afyon, aylık 1 milyar 990 bin adet yumurta ürettiklerini belirterek, körfez ülkelerinden ve ABD’den yumurtaya çok talep olduğunu dile getirdi. İtalya, Polonya ve İspanya gibi ülkelere de yumurta ihraç ettiklerini anlatan Afyon, “ABD bizden yumurta istedi. 2025 Ocak ayında yaşanan yumurta krizi sonrasında ABD’de dünyada yumurta arayışına girdi. Kuş gribi sadece ABD’yi değil, dünyayı sarstı. Biz senelerce ülkemizi çok iyi koruduk. Tarım Orman Bakanlığı’nın uygulamaları ve bizim onların şartlarına uymamız sayesinde kuş gribinden kurtulduk” dedi.
