Dünyada beşeri sermayeyi çekme yarışı

Global teknoloji firmalarının kitlesel işten çıkarmaya yönelmesi ve ABD’deki banka iflasları, yüzbinlerce tecrübeli uzmanı işinden etti.

Ancak işsizlik sorunu gibi görünen bu gelişmeler, nitelikli insan kaynağı çekmek isteyen ülkeler için fırsat oluşturdu. Birçok gelişmiş ülke, bu fırsatı kullanmak için mevzuat değişikliğine gidip, modern uygulamalara yöneldi. Rekabet gücünü korumak isteyen ülkeler, böylece beşeri sermayelerini geliştirmek amacıyla yeni bir yarışa girdi.  

HABER: ADEM ORHUN

Pandemide hafızalara kazınan tedarik sorunu, bu kez daha farklı bir alanda adından söz ettiriyor. Devletlerin ekonomi ve kalkınma politikalarında değişikliklere yol açan bu alan, beşeri sermaye. Üstelik yüksek enflasyona, talepteki azalmaya ve global çapta toplu işten çıkarmalara rağmen beşeri sermayenin vücut bulduğu nitelikli ve tecrübeli insan kaynağı konusunda alarm zilleri çalıyor. 

KİTLESEL İŞTEN ÇIKARMALAR

Özellilkle geçtiğimiz yıl patlak veren kitlesel işten çıkarmalar, Amazon, Google, Dell gibi küresel firmalarda onbinlerle ifade edilir hale geldi. Önceki ay ABD’de yaşanan banka iflaslarıyla birlikte bu durum finans sektörüne de sıçradı. Bu gelişme, mesleklerinde uzman yüzbinlerce kişinin işsiz kalması gibi görünse de ‘bu kişiler bundan sonra nerede çalışacak?’ sorusunu akıllara getirdi. Bu sorunun cevabının ise diğer ülkelerdeki imkanlarda saklı olduğu ifade ediliyor. Zira, kimi ülkeler için işsizlik olarak görünen bu gelişmeler, nitelikli insan kaynağını dış kaynakta arayan ülkeler için bir fırsat anlamına geliyor. 

MODERN UYGULAMALAR

Çoğunlukla üretim kapasitesini korumak için geleneksel göç politikası uygulayan bazı ülkeler, göç politikalarını yeni fırsatları kullanacak şekilde değiştiriyor. Çünkü toplam faktör verimliliği içinde beşeri sermayenin ağırlığı giderek artıyor. Çünkü beşeri sermayesi zayıflayan ülkelerin, kalkınma yarışında yerlerini korumaları mümkün görünmüyor. En büyük ekonomiler listesinde ilk sıralarda yer alan ülkeler de bu değişime uygun yeni göç politikaları açıklamaya başladı. Bu konuda en çok gündeme gelen ülkelerden Almanya, yeni Nitelikli Göçmenlik Yasası’nı onayladı. Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı Hubertus Heil, konuyla ilgili açıklamasında, nitelikli işgücünü güvence altına almanın Almanya’nın önümüzdeki 10 yıl için en büyük ekonomik görevlerinden biri olduğunu söyledi. 

ALMANYA’DAN TEŞVİK

Almanya yeni yasayla mühendislik, bilişim teknolojileri, fen bilimleri ve teknoloji alanında kalifiye eleman olarak çalışanların, Almanya’ya göçlerini kolaylaştırdı. Yine bu alanlarda eğitim için Almanya’ya gelenlere de yeni teşvikler duyuruldu. Ayrıca diploması olmadığı halde aranan mesleklerde tecrübesi olanlara da kapı aralandı. Nitelikli Göçmenlik Yasası’nda belirtilen mesleklerin, Almanya’nın teknoloji, Ar-Ge ve ihracatta gücünü pekiştirecek alanlar olması dikkat çekiyor. 

JAPONYA ESNETİYOR

Dünyanın en büyük dördüncü ekonomisine sahip Almanya’dan sonra beşinci sıradaki Japonya da benzeri düzenlemelerle beşeri sermayesini gençleştirmek için benzeri adımları attı. Japonya, önceki yıl 14 sektörde ‘nitelikli işçi’ sınıfında çalışanlara, aile üyeleri olmadan beş yıla kadar oturum hakkı tanıdı. Ancak daha fazla nitelikli yabancı çalışan için sürekli oturma izni ve aile birleşimi gibi hakların verilmesi gündemde. Nüfusunun yaşlanması sebebiyle işgücü açığı yaşanan ülkenin, sınırlarını daha da açması bekleniyor. Nüfusu 125 milyon olan ülkede 1.1 milyon yabancı işçi bulunuyor. Global beşeri sermaye endeksinde başa güreşen Japonya, muhafazakar politikalarını da buna göre değiştiriyor. Doğu’dan Batı’ya birçok ülkede benzeri politika değişikliklerinin ve modern uygulamaların sayısı artıyor. 

ULUSLARARASI KARİYER FUARLARI

Bilim, kültür, sanat, spor, girişimcilik gibi alanlardaki nitelikli insan kaynağının tespiti amacıyla yurt içinde ve yurt dışında çalışmalar yapan Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi, bu kapsamda yetenek havuzu oluşturuyor. Yurt dışındaki uygun adayların Türkiye’de değerlendirilmesi için projeler geliştiren Ofis, Türkiye’nin, ‘Dünyanın Yetenek Üssü’ olarak konumlandırılması hedefiyle Uluslararası Kariyer Fuarları düzenliyor. Bu yılki programda uluslararası düzeyde şu üç tematik fuar yer alıyor: 

* Uluslararası Sağlık, Estetik ve Medikal Kariyer Fuarı

* Uluslararası Finans, Ticaret, Lojistik ve Bilişim Kariyer Fuarı

* Uluslararası Tarım ve Orman Kariyer Fuarı

HUMAN CAPITAL INDEKS

Global beşeri sermaye listesinde (Ranking Human Capital), Singapur, 0.9 puanla birinci sırada bulunuyor. En iyi puanın 1 olduğu listede, sonraki ülkeler Güney Kore, Japonya, Hong Kong, Çin ve Finlandiya. Listede önceki yıla göre 14 basamak birden yükselen Almanya 11. sırada yer alıyor. Listede 2020’de 48. sırada bulunan Türkiye, 2021’de 53. sıraya yerleşti. 

EKSİKLİĞİ, REFAH İÇİN BİR RİSK

Almanya’da kalifiye işgücü göçünün kolaylaştırılması için oluşturulan nitelikli göçmen stratejisi geçen ay onaylandı. Federal İş Ajansı’nın verilerine göre işsizlik oranının yüzde 5.6 olduğu ülkede birçok şirket, uzun süredir nitelikli çalışan bulmakta çok zorlanıyor. Almanya Federal Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı’nın açıklamasına göre, nitelikli çalışan açığı 2022’de 1.98 milyon kişi oldu. Açıklamada, “Nitelikli işçi eksikliği, Almanya’da refah için bir risk haline geldi” denildi. Bu açıklamada dikkat çekilen riskin, birçok ülke için geçerli olduğu değerlendiriliyor. 

İFM NİTELİKLİ YABANCILAR İÇİN ÇEKİM MERKEZİ 

İstanbul Finans Merkezi (İFM), kamu bankaları öncülüğünde faaliyete başlıyor. Çeşitli birimlerde yüzlerce personelini İFM’ye taşıyan bankalar, birkaç hafta içinde tamamen bu yeni üste konuşlanmış olacak. Yabancı yatırımcıları ve uluslararası şirketleri de barındıracak olan İFM’de nitelikli yabancı personel için özel teşvikler veriliyor. İFM’de yer alacak firmalar, yabancı uyruklu personel çalıştırabilecek. İFM Kanunu kapsamında, katılımcı belgesi almış finansal kuruluşların İFM’de istihdam ettikleri personele ödenen aylık ücretin gerçek safi değerinin; yurt dışında en az beş yıllık mesleki tecrübeye sahip kişilerde yüzde 60’ı, yurt dışında en az 10 yıllık mesleki tecrübeye sahip kişilerde ise yüzde 80’i gelir vergisinden istisna tutulacak. Böylece İFM’nin yurt dışından gelecek, alanında katma değer üretmesi beklenen nitelikli insan kaynağı için de çekim merkezi olması hedefleniyor. 

TÜRKİYE’DE ÇALIŞMA İZNİ ALAN GÖÇMENLER

Türkiye’de başta tarım ve hayvancılık olmak üzere işgücü açığı bulunan alanlarda çok sayıda yabancı göçmen çalışıyor. Resmi makamların açıkladığı verilere göre, 2021 yılında 168 bin yabancı göçmene çalışma izni verildi. Bunların 5 bini yüksek lisans ve üstü, 32 bini lisans, 4 bin 600’ü ön lisans ve 51 bini lise mezunu. Aynı yıl çalışma izni verilen göçmenlerin 751’i Almanya uyruğuna sahip. ABD uyruğundaki 848 ve Rusya uyruğundaki 6 bin 253 kişi de aynı yıl çalışma izni aldı. 

AVRUPA, DİJİTAL GÖÇEBELERİ ÇEKİYOR

Avrupa, turizm endüstrilerini geliştirmek ve beyin göçü ile mücadele için dijital göçebeleri çekme yönündeki yeni akıma katıldı.  

* Hırvatistan, iletişim teknolojisinde çalışan AB ülkeleri dışındaki vatandaşlara bir yıllık oturma izni sunuyor. Uzaktan çalışanların gelir vergisine tabi olmaması, önemli avantajlar arasında. 

* Çekya’da uzaktan çalışanlar, uzun vadeli iş veya freelance çalışma izni için başvurabiliyor.

* Estonya, yurt dışındaki şirketler için uzaktan çalışanlar veya müşterileri çoğunlukla yurt dışında olan serbest çalışanlar için altı aya kadar uzatma imkanı olan bir yıllık dijital göçebe vizesi sunuyor. Ülke ayrıca, uzaktaki girişimcilere oturum sağlamadan Estonya’nın e-hizmetlerine dijital erişim sağlayan e-ikamet sunuyor. Bu sayede orada yaşamadan Estonya’da bir şirketi çevrimiçi olarak yönetmek, bankacılık hizmetlerine erişmek ve vergi beyan etmek mümkün.

17 Nisan 2023 Pazartesi