Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından ‘Önümüzdeki Sınır: İnsani Gelişme ve Antroposen’ başlıklı 2020 İnsani Gelişme Raporu yayımlandı. Geçen yılın verileri baz alınarak hazırlanan raporda, Eşitsizliğe Uyarlanmış İnsani Gelişme Endeksi, Toplumsal Cinsiyete Dayalı Gelişme Endeksi, Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi ile Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi yer aldı.
Ülkelerin resmi istatistik kurumlarından ve güvenilir uluslararası kurumlardan elde edilen veriler ışığında hazırlanan İnsani Gelişme Endeksi (İGE), uzun ve sağlıklı yaşam, bilgiye erişim ile kabul edilebilir bir yaşam standardı gibi üç temel boyutta ortalama insani gelişme düzeyinin uzun vadeli takibi sonucunda oluşturuldu.
GEZEGENE ETKİ
Raporda, bu yıl ülkelerin karbondioksit emisyonları ve madde ayak izini hesaba katan deneysel nitelikte yeni bir insani gelişme endeksi de yer aldı. ‘Gezegensel Baskılara Uyarlanmış İGE’nin yeni bir küresel tablo ortaya koyduğuna dikkat çekilen raporda, 50’yi aşkın ülkenin çok yüksek insani gelişme grubundan düştüğü ve bu durumun ülkelerin fosil yakıtlarla madde ayak izine bağımlılığını yansıttığı ifade edildi. Raporda, hiçbir ülkenin gezegen üzerinde ağır baskı oluşturmadan çok yüksek insani gelişmeyi henüz başaramadığı aktarıldı.
İnsanlığın, ‘Antroposen’ veya ‘İnsan Çağı’ olarak adlandırılan yeni bir jeolojik çağa girdiğine işaret edilen raporda, tüm ülkelerin ilerleme yollarını yeniden tasarlamaları, dönüşümü engelleyen güç ve fırsat eşitsizliklerini ortadan kaldırmaları çağrısında bulunuldu
SALGIN SON DEĞİL
Rapora göre, yeryüzündeki sıcaklık önümüzdeki 50 yıl içinde son 6 bin yıla kıyasla insanların hayatta kalabilme aralığının üzerine çıkacak.
Yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgınından önceki döneme ait verilere dayalı olarak insani gelişmenin durumunu ortaya koyan raporda, insanların doğa üzerindeki baskısının sona ermemesi halinde küresel salgının dünyanın karşılaştığı son kriz olmayacağı belirtildi.
TÜRKİYE 54’ÜNCÜ SIRADA
Dünyada en çok bilinen kalkınma göstergelerinden biri olan endekse göre Türkiye, 0.820’lik değerle 189 ülke arasında 54’üncü sıraya yükseldi ve bu değerle ‘çok yüksek insani gelişme’ kategorisindeki yerini korudu. Türkiye, geçen yıl yayımlanan raporda da 59’uncu sırada yer almış ve ilk kez ‘çok yüksek insani gelişme’ kategorisine girmişti.
AFRİKA LİSTENİN EN ALTINDA
İnsani Gelişme Endeksi’nde (İGE) ilk sırayı 0.957’lik değerle Norveç aldı ve zirvedeki yerini korudu. Geçen yıl kaydettikleri İGE değeriyle listenin en altında yer alan ülkeler ise 0.394’lük değerle Nijer, 0.397’lik değerle Orta Afrika Cumhuriyeti, 0.398’lik değerle Çad, 0.433’lük değerle Güney Sudan, 0.433’lük değerle Burundi, 0.434’lük değerle Mali, 0.452’lik değerle Sierra Leone ve Burkina Faso, 0.456’lık değerle Mozambik ve 0.459’luk değerle Eritre olarak sıralandı.
